Na czym polegał spór

W demokracji wolność słowa oznacza odpowiedzialność za słowo - to dotyczy każdego członka społeczności. W demokracji sprawowanie władzy oznacza odpowiedzialność za swoje działania przy pełnieniu czasowego mandatu. Słowa "samuraj" i "minister", w sumie, mają ten sam "źródłosłów": służyć. I tego dotyczy "dyskurs" i "spór" w czasach napędzanej technologicznie globalizacji: służyć jak? Służyć komu? Cóż znaczy społeczeństwo? Cóż znaczy prawo? W jaki sposób podejmowane są globalne decyzje, które dotyczą jednostek zaszytych w lokalnej głuszy?

Samuraj bez pana, to rōnin - "człowiek fala". A skoro to nawiązanie do wody, która targa kimś jak chce, to ta woda - wiemy to z fizyki - spływa w najniższe miejsce, czyli tam, gdzie najmniejszy opór, najmniejsze przyciąganie, najmniejsza grawitacja.

Człowiek-fala to też pływak mącący taflę wody swoim impetem i machaniem rękami i nogami. Czasem przeszkadzając komuś w spokojnym pławieniu się w ciepłej toni, czasem przeszkadzając komuś, kto próbuje - w ramach swojego toru - pokonać żabką dystans wymyślony przez siebie, by realizować własny cel.

Jeśli nie ma odpowiedzialności za własne działania (członka społeczności czy chwilowo sprawującego władzę), to nie ma demokracji.

Nie ma odpowiedzialności, bez rozliczalności. W sferze publicznej - nie ma rozliczalności, gdy nie ma dostępu do informacji publicznej.

W takiej "demokracji bez rozliczalności" są tylko watahy okładające się kijami, by dla siebie zyskać stada pokonanego przeciwnika (jeśli stawia mu opór) i każdego, kto nie potrafi się obronić, przypadkowo żyjąc sobie spokojnie na szlaku przemarszu wojska głodnego - na chwałę swojego srogiego pana - kolejnych zdobyczy. Wojska - siły, przemocy - sterowanego przez przez sprytnego, ale służącemu jedynie sobie, człowiekowi-fali. Być może człowiekowi cywilizowanemu, bo już w trzecim (czwartym?) pokoleniu, w sumie nie tak odlegle od czasu, gdy jego przodkowie na spoconym koniu zjechali z gór i podbili okoliczne wioski, potrafiącemu jeść sztućcami. Cywilizowanemu, bo potrafiącemu tymi sztućcami zaspakajać zwierzęcy głód nie w lesie i przy ognisku ze starych dębów (i rubasznie śmiejąc się z prostej rozrywki polegającej na pijanym komentowaniu wybałuszonych oczu osobistych wrogów, których głowy, dla jego zachcianki, wbijane są przeze mniej samodzielnych w myśleniu na pal), ale w sali kominkowej zamku zbudowanego niewolniczą pracą innych. Sali kominkowej obwieszonej zagrabionymi przy okazji realizowania własnych pasji i zachcianek dziełami sztuki.

W takiej "quasi demokracji" "twórcy" są ważni, bo unikatowi. Skoro unikatowi, to nadający się do reglamentacji. Unikatowi, bo swoim osobistym podejściem do filtrowania rzeczywistości i wzbudzając zachwyt tych, którzy nie potrafią filtrować tak jak oni, nadający się do wyłączenia z obiegu. Ich unikatowość sprawia, że efekt ich filtrowania "jest godny" niemego asystowania przy kominku najmożniejszemu z możnych.

Któż w dzisiejszych czasach byłby na tyle wielki, by bez sprzeciwu motłochu, istnej tłuszczy, rozpalić ognisko w Kaplicy Sykstyńskiej, zwieńczonej freskami Michała Anioła, i jednocześnie sprawić, by spożywaniu przez niego pierogów asystowały wcześniej kłaniające się w pas połączone siły Orchestre de Paris i Orchestra Filarmonica della Scala? Musiałby to być najmożniejszy, który sam to wie i potrafi sprawić, by inni uznali jego pogląd, gust i pozycję, oraz to, że w istocie on jest ponad innymi.

W demokracji zaś, gdy to każdy człowiek jest ważny i unikatowy i gdy każdy może realizować swoją właściwość filtrowania rzeczywistości przez siebie samego - za każdym razem śmieszy, gdy dzieli się ludzi na twórców i innych.

Można się zastanawiać: kiedy "ludzie fale", którzy przeglądają się w odbiciu usłużnie trzymanego przez poddanych zwierciadła fałszywej plenipotencji i którzy muszą - by nie okazać słabości prowokującej do sięgnięcia po ich prestiż i berło, a więc dbać o zdobyty majestat, zorientują się, że taki podział (na twórców i innych) wywołuje wesołość? Wesołość twórców.

Bo każdy człowiek jest twórcą. Każdy. Bez wyjątku. Tworzyć to znaczy mówić, komunikować się, uczestniczyć w społeczeństwie. Kiedy tworzymy (pisząc komentarz, rysując, programując), korzystamy z wolności słowa. Jedni mówią prosto, inni w niezrozumiały sposób. Jedni potrafią wywołać uśmiech, innych domeną jest smutek. Jedni mówiąc zachwycają, inni zniechęcają do siebie. Ale każdy z nich korzysta z demokratycznej wolności słowa, a mówiąc tworzy. I każdy z nich ma prawo do życia i każdy ma prawo równego traktowania i filtrowania rzeczywistości przez własne filtry. Jeśli mówimy o demokracji, to ta demokracja zakłada to, że członkowie społeczeństwa komunikują się. Zakłada, że każdy człowiek korzysta z przypisanej mu godności. Nie dlatego, że jego twórczość zyskała w oczach człowieka-fali, tylko dlatego, że jest. A gdy mówimy o czymś więcej niż świat wyświetlany na płacie czołowym mózgu, to - w demokracji, nie zaś "demokracji" - każdy człowiek indywidualnie decyduje, kto - w jego imieniu - sprawuje czasowy mandat, który polega na służbie społeczności.

W takiej demokracji liczy się dobro wspólne. W takiej demokracji ważna jest "racja stanu", nie zaś dobre samopoczucie samotnego, być może już nie zdyszanego (w trzecim pokoleniu) i rubasznego zdobywcy. W demokracji nie ma znaczenia, że ów zdobywca - powołując się na wolę tego lub innego Boga, albo będąc na tyle silnym, by nie szukać innej legitymizacji, niż własna siła - chciałby narzucić swoją wolę innym.

Spór o ACTA nie dotyczył konfliktu między "twórcami" a resztą świata. Spór o ACTA dotyczył istoty demokracji. Dotyczył tego, że albo rōnin ma pana i jest samurajem służącym dobru wspólnemu, albo jest zwyczajnym bandytą, który negocjuje z "równymi sobie", a więc za zamkniętymi drzwiami. Negocjuje które obrazy i które orkiestry będą mu asystowały przy "cywilizowanym" posiłku.

PS
Mamy za sobą CopyCamp. Gdyby ktoś chciał wysłuchać mojego wystąpienia, to jest (jako utwór i wideogram) dostępne online: