Ustrukturalizowane dane o umowach i publicznych wydatkach - to też warto przejąć

W Fundacji ePaństwo pobieramy do serwisu Sejmometr informacje na temat procesu legislacyjnego. Pobieramy też coraz bardziej dostępne orzeczenia sądów administracyjnych, sądów powszechnych, Sądu Najwyższego czy Trybunału Konstytucyjnego. Byłoby cudownie, gdyby dało się te dane pobierać w formie ustrukturalizowanej. Wówczas łatwiej można by szukać zależności, sortować, wyszukiwać informacje w całym zbiorze. Jeśli warszawski Ratusz zamierza teraz uruchomić "internetowy katalog wszystkich usług, które stołeczna administracja zamawia na rynku" i udostępniać obywatelom również umowy - takie dane również powinny być udostępniane w sposób ustrukturalizowany. Poza tym oczywiście za warszawskim Ratuszem powinny teraz pójść inne samorządy. Jeśli samorząd warszawski sobie poradzi z takim zadaniem, to pojawia się pytanie - dlaczego takiego katalogu usług i umów nie miałyby udostępniać również inne niż samorządy podmioty zobowiązane do udostępniania informacji publicznej? Kasa. Ktoś kiedyś powiedział: "follow the money..."

O katalogu usług warszawskiego Ratusza można przeczytać w tekście Gazeta.pl pt. Muszą ujawnić tajne umowy. Decyzja jest ostateczna. W tym tekście znajduje się następująca wypowiedź p. Bartosza Milczarczyka, rzecznik miasta: "Za chwilę rozpocznie działać internetowy katalog wszystkich usług, które stołeczna administracja zamawia na rynku. Dostęp do tych danych będzie miał każdy". To - jak się wydaje - finał sprawy, którą opisywałem w tekście Sprawa dot. dostępu do informacji publicznej - danych osób, które zawarły z warszawskim Ratuszem umowy cywilnoprawne).

Dostęp do umów, informacje na temat tego jak i w związku z czym wydatkowane są środki publiczne (i samorządowe) to element przejrzystości działania państwa. Gdyby to porównać z danymi budżetowymi - dałoby się też ocenić racjonalność wydawania publicznej kasy. Kasa jest kluczem do przejrzystości (por. W ramach przejmowania państwa: dane budżetowe). Można by podliczyć państwo.

Na stronach Fundacji ePaństwo opublikowaliśmy ostatnio tekst pt. Sąd Najwyższy wydał ponad pół miliona złotych na przerobienie swojej strony internetowej. Sąd Najwyższy ma pewien kłopot z ujawnianiem umów zawieranych z podmiotami zewnętrznymi. Twierdzi, że nie musi udostęniać informacji o umowach zawartych na kwoty mniejsze niż 14.000 euro... Kiedy zapytałem Trybunał Konstytucyjny o umowy dotyczące serwisu Obserwator konstytucyjny (wraz z ich ew. zmianami i aneksami oraz z dokumentacją księgową, rachunkami lub fakturami do ww. umów; por. Co zawiera, a czego nie zawiera, koperta z Trybunału Konstytucyjnego) - nie otrzymałem wszystkiego. Część danych - kwot, na które zostały zawarte umowy - została wyczerniona. Nie udostępniono też wszystkich faktur i rachunków. Oczywiście możemy się z sądami spierać przed sądami, ale chodzi o strukturalne rozwiązanie. Chodzi o to, by obywatel nie musiał wyszarpywać informacji publicznej.

Mamy Portal Centralny Biuletynu Zamówień Publicznych. Gdyby ktoś chciał z niego korzystać i cokolwiek wyszukać - będzie musiał przepisać kod z obrazka (captcha). To - jak uważam - dyskryminuje osoby niewidome (por. Dyskryminująca PARP - pojawiły się pierwsze odpowiedzi), ale - zgodnie z założeniem (wszak to taki test Turinga, który ma odsiewać ludzi od maszyn) - utrudnia automatyczne pobieranie danych z portalu. Da się go obejść w sposób zautomatyzowany, ale też i nie o to chodzi, by się bawić z administracja publiczną w "kotka i myszkę". W Biuletynie nie publikuje się też wszystkich ogłoszeń, a tylko niektóre - obowiązek zamieszczania ogłoszeń w Biuletynie Zamówień Publicznych zachodzi w przypadku zamówień oraz konkursów, których wartość przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 14 000 euro... Zresztą cóż, że znajdę ogłoszenie, skoro nie da się wygodnie śledzić postępowań aż do ich finału?

Mariusz Zielke w opublikowanym w serwisie natemat.pl wywiadzie pt. Stracił pracę w redakcji, wydał książkę. "Jak się będziesz ze wszystkimi nap..., nikt ci nie da pieniędzy" sygnalizuje problemy w realizowaniu przez media kontrolnej funkcji w państwie. Mariusz Zielke sygnalizuje też coś innego:

Uważam, że 90% przetargów w Polsce jest ustawionych. Kręcą się pośrednicy, zarabiają bardzo dobre pieniądze, jest bardzo dużo lobbingu. Mogę wskazać wiele przykładów, w których przetargi nie są uczciwe. Mnie to śmieszy czasami. Widzę ogromny przetarg edukacyjny, gdzie wszyscy są dogadani, uśmiechają się do siebie, i jest to ewidentnie zmowa cenowa. Ja to widzę i opisuję jak jest, ale nikt na to nie reaguje, nie interweniuje. Nawet jak są jakieś postępowania, śledztwa, to one toczą się latami i niczego nie przynoszą.

Kasa.

Jeśli warszawski Ratusz zacznie publikować "katalog wszystkich usług, które stołeczna administracja zamawia na rynku" i - jak mam nadzieję - również treść zawieranych z osobami fizycznymi umów - trzeba będzie ten katalog przejąć w ramach re-use. Oczywiście, podobnie jak w przypadku KRS, są tu kłopoty z danymi osobowymi (por. O (pilnej?) potrzebie dyskusji na temat jawności, re-use i ochrony danych osobowych z publicznych źródeł).