W jaki sposób zaimplementujemy art. 8 ust. 4 lit. g) dyrektywy ramowej (podstawę neutralności sieci)?

Jak odnotowałem wcześniej: "Komisja przywiązuje wielką wagę do zachowania otwartości i neutralności internetu, z pełnym uwzględnieniem intencji współustawodawców, którzy pragną uczynić z neutralności sieci jeden z celów polityki i zasad regulacyjnych promowanych przez krajowe organy regulacyjne". Takim elementem miał stać się znowelizowany Pakietem telekomunikacyjnym art. 8 ust. 4 lit. g) Dyrektywy ramowej. Zgodnie z nim (po noweli) - do celów polityki oraz zasad regulacyjnych, którymi powinny się kierować krajowe organy regulacyjne dopisano "wspieranie zdolności użytkowników do dostępu do informacji oraz ich rozpowszechniania lub korzystania z dowolnych aplikacji i usług". To jest nasza europejska podstawa dla net neutrality. No i teraz przyglądam się temu, w jaki sposób zaproponowano implementację tego przepisu przy okazji projektu nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego i dochodzę do wniosku, że może jest zbyt późna godzina na takie analizy.

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw można znaleźć w BIP Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Jest to projekt, który datowany jest na 20 października 2011 r., a 28.10.2011 r. został przekazany do MSZ z prośbą o wydanie opinii w sprawie jego zgodności z prawem UE. Opublikowano zarówno sam projekt (PDF), jest jego uzasadnienie (PDF) oraz zestawienie uwag w ramach konsultacji społecznych (PDF).

Sięgam do projektu noweli ustawy i szukam odesłań do art. 8 ust. 4 lit. g) dyrektywy ramowej. Po chwili porzucam to i sięgam do uzasadnienia. Znajduję takie odesłanie przy okazji omówienia proponowanej zmiany w art. 189 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego. Czytam na 93 stronie uzasadnienia (właśnie w kontekście art. 189 Prawa telekomunikacyjnego):

W ust. 2 pkt 3 należy dodać lit. g stanowiącą implementację art. 8 ust. 4 lit. g dyrektywy ramowej. Przepis ten powinien przewidywać, iż organy łączności prowadzą politykę regulacyjną mając na celu w szczególności promocję interesów obywateli Unii Europejskiej, w tym wspieranie zdolności użytkowników do dostępu do informacji oraz ich rozpowszechniania lub korzystania z dowolnych aplikacji i usług.

Art. 189 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne generalnie odnosi się do celów, które mają przyświecać organom administracji łączności podczas prowadzenia polityki regulacyjnej.

Sięgam zatem do projektu noweli ustawy i odnajduję propozycje nowelizacji art. 189, by sprawdzić, jak ta neutralność sieci, w kontekście wspierania zdolności użytkowników do dostępu do informacji oraz ich rozpowszechniania lub korzystania z dowolnych aplikacji i usług, ma być reprezentowana w warstwie normatywnej nowej ustawy. I znajduje wspomnianą literę g), o której mowa w uzasadnieniu. Brzmi ona tak (str. 63 projektu):

w pkt 3 dodaje się lit. g w brzmieniu:

„g) wspieranie procesu harmonizacji określonych numerów lub zakresów numeracyjnych w obrębie Unii Europejskiej oraz zapewnienie informacji o istnieniu europejskiego numeru alarmowego „112” i innych europejskich numerów zharmonizowanych, skierowanej do obywateli, w szczególności podróżujących między państwami członkowskimi;”;

No i teraz zastanawiam się, co w procesie poszukiwania implementacji nowego brzmienia art. 8 ust. 4 lit. g) Dyrektywy ramowej zrobiłem nie tak. W zestawieniu uwag po konsultacjach społecznych nie znalazłem wzmianki na temat tego, by ktokolwiek doszukał się tu nieścisłości. Mam jednak wrażenie, być może to właśnie z powodu późnej godziny, że coś tu z propozycji implementacji Pakietu telekomunikacyjnego delikatnie się wymsknęło. Ale badam temat dalej. Prawo telekomunikacyjne to dość skomplikowana ustawa.

W projekcie można za to znaleźć propozycję dodania ust. 2a do art. 63 ustawy:

2a. W celu zapobiegania pogorszeniu się jakości usług telekomunikacyjnych oraz utrudnień lub spowolnień ruchu w sieciach telekomunikacyjnych, Prezes UKE, po uprzednim skonsultowaniu z Komisją Europejską, może określić w drodze decyzji minimalne wymogi w zakresie jakości tych usług, mając na uwadze zapewnienie rozwoju konkurencji i zagwarantowanie neutralności sieci. Prezes UKE przed ustanowieniem tych wymogów udostępnia Komisji Europejskiej oraz BEREC informacje zawierające podsumowanie podstawy do działania, przewidywane wymogi i proponowany przebieg działań. Podejmując decyzję Prezes UKE uwzględnia w jak największym stopniu uwagi i zalecenia Komisji Europejskiej.”,

W zestawieniu uwag do nowelizacji można znaleźć m.in. uwagi Stowarzyszenia Internet Society Poland, które postulowało w konsultacjach wprowadzenia definicji neutralności sieci. Odpowiadając na ten postulat Ministerstwo odpowiedziało, że uwaga ISOC Polska nie jest zasadna i stwierdziło:

Właśnie poprzez wprowadzenie definicji „neutralności” można doprowadzić do ograniczenia jej znaczenia. Ponieważ już w obecnie obowiązującej ustawie pojawia się „neutralność technologiczna”, niepożądanym jest próba definiowania neutralności w odniesieniu do sieci. Posługiwać należy się definicja językową - Neutralność (z łacińskiego neutrum – nijaki, obojętny), przyjęcie postawy bezstronnej lub obojętnej, rezygnacja z ingerencji w sprawy innych.

Ewentualnie można posiłkować się definicją przyjętą przez BEREC (a wskazanej również w podsumowaniu konsultacji dotyczących neutralności sieci prowadzonych przez Prezesa UKE), z której wynika, że neutralność sieci to zasada, wg której wszystkie przekazy elektroniczne przechodzące przez sieć są traktowane jednakowo, w szczególności, traktowane jednakowo niezależnie od ich treści, aplikacji, usług, urządzeń oraz adresu nadawcy i adresu odbiorcy.

Natomiast Ministerstwo uznało za zasadny postulat ISOC Polska, by do art. 175e dotyczącego rady działającej z zakresie bezpieczeństwa i integralności sieci i usług dopisać uprawnia w zakresie neutralność sieci (postulat dotyczyl uzupełnień we wszystkich ustępach tego artykułu). Zaproponowano również, by wprowadzić dodatkowo ustęp 2a we wspomnianym przepisie, który mógłby mieć brzmienie:

Na podstawie badań i analiz, o których mowa w art. 175d-1, Prezes UKE corocznie, w terminie do dnia 30 kwietnia opracowuje i przekazuje Radzie właściwej do rekomendacji w obszarze neutralności sieci raport o występujących zagrożeniach oraz proponowanych zaleceniach i rekomendacjach dotyczących przeciwdziałania tym zagrożeniom.

Zgodnie z propozycją art. 175d projektu nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego - przy ministrze właściwym do spraw łączności ma powstać Rada właściwa do rekomendacji w obszarze integralności oraz neutralności sieci i usług, jako organ opiniodawczo-doradczy ministra właściwego do spraw łączności w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i integralności sieci i usług. Przepis ten w kolejnych ustępach wskazuje kompetencje Rady oraz jej kadencję i sposób wybierania jej składu.

W skład Rady ma wchodzić 12 osób, powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw łączności. Mają się tam znaleźć przedstawiciele ministra właściwego do spraw łączności, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Obrony Narodowej, Prezesa UKE, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Poza tym - zgodnie z projektem - również pięć osób wskazanych przez ministra właściwego do spraw łączności, w oparciu o kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, spośród podmiotów zgłoszonych przez izby gospodarcze reprezentujące przedsiębiorców telekomunikacyjnych lub podmioty świadczące usługi drogą elektroniczną. Projektodawca nie przychylił się tu do propozycji ISOC Polska, by w skład Rady mogły wchodzić również osoby reprezentujące organizacje społeczne w takiej samej liczbie jak osoby reprezentujące przedsiębiorców.