Bezpieczeństwo informatyczne niedzielnych wyborów

Jak wiadomo - jestem przeciwnikiem wyborów "przez internet" oraz za pomocą "maszyn wyborczych". Wiele swoich komentarzy na ten temat odnotowałem w dziale wybory niniejszego serwisu. Niedzielne wybory prezydenckie rozpoczynają "trójskok" wyborczy, w którym po pierwszej turze - być może - nastąpi druga, następnie płynnie przejdziemy do wyborów samorządowych, by w przyszłym roku wybierać parlamentarzystów. Ponieważ w czasie kampanii wyborczej niektórzy kandydaci deklarowali chęć wspierania elektronicznych form głosowania, to znaczy, że argumentacja związana z istniejącymi dziś niebezpieczeństwami, jakoś się jeszcze nie przebiła do świadomości sztabów konstruujących tezy wyborcze (albo - co wydaje mi się bardziej prawdopodobne - odbiorcy przekazów promujących kandydatów, a więc wyborcy, i tak nie wiedzą, o co chodzi, ale jeśli coś jest "elektroniczne", to znaczy pewnie, że "nowoczesne"). Tymczasem przeczytałem właśnie dyskusję o bezpieczeństwie informatycznym niedzielnych wyborów. Wiceprzewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej - tak się przedstawia rozpoczynający wątek na Hack.pl (a przecież to nie musi być prawda) - dzieli się doświadczeniami z używania wyborczego systemu informatycznego.

Nadal aktualne są tezy stanowiska Internet Society Poland z 2007 roku, które dostępne jest pod tytułem Stanowisko w sprawie głosowania elektronicznego w wyborach powszechnych. Pisaliśmy wówczas we wstępie do tego stanowiska: "Głosowanie elektroniczne uzależnia uczciwość procesu demokratycznego od skomplikowanych systemów komputerowych, w które wgląd ma tylko wąska grupa osób. Tym samym głosowanie elektroniczne znacząco zmniejsza przejrzystość procedury wyborczej w porównaniu z wyborami tradycyjnymi. Przykłady innych państw pokazują, że takie głosowanie nie wpływa w znaczący sposób na zwiększenie frekwencji."

Zdaję sobie sprawę z tego, że trwają wciąż badania nad możliwościami bezpiecznego zastosowania zaawansowanych metod kryptograficznych w wyborach, również takich, które w pewien sposób są powiązane z tradycyjnymi nośnikami informacji (np. wydruki do weryfikacji zobowiązań bitowych). Moje tezy dotyczące niebezpieczeństw związanych z poddaniem się "presji nowoczesności" konfrontuję cyklicznie z moimi adwersarzami - zachęcam do lektury dyskusji pod tekstem Stosowanie elektronicznych maszyn wyborczych w Niemczech niezgodne z Konstytucją, gdzie spieram się z prof. Mirosławem Kutyłowskim o znaczenie niemieckiego rozstrzygnięcia. Spieram się również z dr Filipem Zagórskim, który wraz z prof. Kutyłowskim pracuje nad stosownymi rozwiązaniami. Kiedyś Filip napisał mi, że gdy piszę w serwisie komentarz dotyczący wyborów, nie wspominam o czymś takim, jak "wybory weryfikowalne" i wszystko wpada pod "wybory elektroniczne", a czytelnicy nabierają przekonania, że wszystko z tej przegródki jest "be"... Spieram się z przywołanymi badaczami, ale szanuję ich prace. Szanuję ją i staram się nadążać za ich wywodami, co - ponieważ nie jestem specjalistą kryptologiem - przychodzi mi z trudem (a ponieważ masa wyborcza również nie składa się z samych kryptologów - stopień złożoności rozwiązania może mieć wpływ na zaufanie społeczne do procesu wyborczego). W każdym razie czytam te wyjaśnienia, których byli uprzejmi udzielić mi w zeszłym roku językiem bardziej przystępnym dla laika. Prawdopodobnie dziś prace te są jeszcze bardziej zaawansowane, a część publikacji ww. autorów jest dostępna w Sieci: tu odsyłam do publikacji prof. Kutyłowskiego oraz dr Zagórskiego.

Po tym wstępie przechodzę do rzeczy. Otóż w serwisie Hack.pl ktoś, kto podpisuje się Sebo.PL (jeśli przyjąć, że to adres strony, to adres strony firmy zajmującej się transportem drogowym) rozpoczął wczoraj wątek pt. Bezpieczeństwo informatyczne wyborów. O ile mogę się zorientować użytkownik Sebo.PL zarejestrował się na forum Hack.pl 17 czerwca (wczoraj), a więc społeczność serwisu Hack.pl nie zdążyła jeszcze zweryfikować jego wiarygodności. Biorąc to pod uwagę przywołam fragment postu, który wczoraj został opublikowany, a pod którym pojawiły się pierwsze komentarze. Zdaniem Sebo.PL, który stał się wiceprzewodniczącym Okręgowej Komisji Wyborczej i w związku z tym zaczął korzystać z systemu informatycznego, który dziś obsługuje wybory, system ten "jest pełen dziur". Tak relacjonuje swoje spostrzeżenia:

1. Przy odbieraniu loginu i hasła OKW do Platformy Wyborczej nikt nie sprawdzał mojej tożsamości. Spytano mnie jedynie o numer komisji i o imię i nazwisko (z tego co wiem to skład komisji jest publikowany - więc nie jest problemem uzyskanie tych danych).

2. Następnym krokiem jest wygenerowanie klucza RSA i pobranie certyfikatu ze wspomnianej Platformy Wyborczej. Tu dość istotnym niedociągnięciem jest to, że sam certyfikat główny nie jest rozpowszechniony ani certyfikowany przez inny powszechnie zaufany CA. Skontaktowałem się w tej sprawie z łącznikiem informatycznym, lecz nie uzyskałem od niego informacji umożliwiającej jego potwierdzenie (prosiłem o podyktowanie odcisku palca), a jedynie polecenie bym nie przejmował się ostrzeżeniami :)

W kolejnym komentarzu Sebo.PL relacjonuje dalsze swoje obserwacje:

Nie no teraz to już pobili sami siebie. Właśnie przed chwilą dostałem informację od mojej łączniczki informatycznej, że mam jej wysłać na agamick[at]wp.pl certyfikat PKCS12 przewodniczącego komisji i HASŁO do niego zwykłym NIESZYFROWANYM e-mailem.
Jak powiedziałem, że tego nie zrobię, bo to narusza chyba wszelkie możliwe reguły bezpieczeństwa informatycznego, to zostałem poinformowany, żebym nie wydziwiał i że wszystkie pozostałe komisje nie robiły takich problemów.

Zastanawiam się, w jaki sposób zweryfikować przywołane wyżej twierdzenia i jakie - gdyby okazały się prawdziwe - mają one znaczenia dla spokojnego i rzetelnego przeprowadzenia wyborów. Tymczasem skieruję czytelników do podanego na Hack.pl serwisu Krajowego Biura Wyborczego, a konkretnie do Centrum Wydawania Certyfikatów.

Zawartość katalogu /platforma/instrukcje/ na serwerze pixel.com.pl.

Korzystając z tego serwisu pozwoliłem sobie na rozpoczęcie lektury Instrukcji aplikacji Platformy Wyborczej (dokumenty te znajdują się na serwerze spółki Pixel; por. Dokładność co do Pixela z 2002 roku).

Jeśli będzie druga tura wyborów na urząd Prezydenta RP, to dobrze byłoby poznać stanowisko kandydatów na temat bardziej zaawansowanych sposobów przeprowadzania powszechnych wyborów, niż te, które stosujemy w Rzeczpospolitej Polskiej dziś.