Przyszedł czas na tabulatury w Polsce

Po Łodzi jeżdżą riksze, a ich kierowcy czasem sobie pogwizdują albo nucą - ciekawe co na to ZAIKS? Przecież można to uznać za czerpanie korzyści majątkowych, bo jeśli dwóch nuci, to pojadę z tym, który robi to lepiej/ładniej/inaczej. Sprawa wydaje się banalnym żartem, ale jeśli ta organizacja potrafi się czepiać fryzjerów o używanie radia, to czemu nie szkoły, w której odbywa się studniówka i uczniowie śpiewają znane piosenki?

No cóż, praktyki monopolowe, jako jedyni sprzedają prawa, więc nie ma konkurencji.

Swoją drogą zastanawiam się jak ma się do prawa antymonopolowego fakt, że jakiś wykonawca jest z reguły możliwy do kupienia tylko za pośrednictwem jednej firmy fonograficznej? Przecież to monopol najczystszego rodzaju.

Pamietam jak w czasie DSI(1) ZAIKS wysmarowal pismo do premiera (ktore dotarlo w koncu do DSI) ze czuja sie pokrzywdzeni. No to teraz nie tylko sie czuja ale i dzialaja ...

No proszę, to już dotąd doszło...

To już osobiste. Temat jest mi o tyle bliski, że potrafię układać akordy na gitarę ze słuchu (gitara elektryczna ani solówki nigdy mnie nie pociągały), i sprawia mi to frajdę.

W związku z tym swego czasu - z dziesięć czy kilkanaście lat temu - przyszło mi do głowy, że mógłbym założyć serwis, na którym można by było składać "zamówienia" na różne melodie, a ja wybierałbym z tego np. co bardziej interesujące zadania albo takie, których ułożenie zajmuje dosłownie kilka chwil, i publikował ku pożytkowi ogólnemu. Ot, takie hobby dla urozmaicenia i z ciekawości, co ludzie chcieliby grać. No, i jeszcze żeby popularyzować dobre akordy, bo czasem ludzie używają jakichś dziwnych mutacji... Po zastanowieniu jednak się wstrzymałem. Wyobraziłem sobie ryzyko, że ktoś się przyczepi właśnie z powodu praw autorskich do melodii.

Oczywiście wtedy było jeszcze daleko do takiej chwili, z czego doskonale zdawałem sobie sprawę. OIP wtedy dopiero MP3-ki znikały z publicznie dostępnych stron webowych - WWW, FTP (tak, były takie czasy!) - i przenosiły się dopiero powoli do sieci P2P. To one stawały się symbolem do walki z "piractwem" (to akurat się ugruntowało, tylko teraz MP3 dzieli tytuł z samym P2P). Ale wcale mnie to nie uspokajało, a wręcz przeciwnie: lata pracy, duża kolekcja, "marka" serwisu - i nagle płacimy (za co właściwie i ile?), zwijamy interes albo przechodzę do podziemia, czyli muszę się ukrywać z czymś, co lubię? A fuj! I dlatego serwis nie powstał.

Pomyślałem wtedy, że większość znajomych uznałaby mnie za paranoika, ponieważ mało kto patrzy poza teraźniejszość i goły pragmatyzm: "ej, spoko, tylko MP3-ek nie wolno, a i tak nie przesadzajmy że nie wolno, bo przecież da się je zassać, a do melodii na pewno się nie przyczepią, przecież ty je układasz!" - i tego typu logika wymyślana dosłownie na poczekaniu (argumenty się dobiera jak komu pasują - też to znacie?). A ponieważ trwało to latami, zanim tu doszliśmy, to by wyszło na to, żem frustrat bez zdania racji.

Nie chciałem tego, więc nie kasandryczyłem. W zamian wziąłem się za coś konstruktywnego i zacząłem wspierać rozwój Linuksa oraz Wolnego Oprogramowania. To był niezły wybór, bo mogłem robić coś konkretnego, a rzeczywistość powoli zaczęła doganiać paranoiczne wizje, więc i posądzenia o to, że przesadzam, stają się stopniowo coraz mniej uzasadnione.

Nie mam żadnych wątpliwości, że zmiany na tym się nie zatrzymają i przez następne lata jeszcze głębiej zanurzymy się w wizji, którą VaGla tu opisał 3 lata nazad (http://prawo.vagla.pl/node/5603 - ”Miejmy to już za sobą”). Kiedyś to się rypnie w jakiś sposób, ale na razie się dopiero rozkręciło i nawet jeszcze nie zaczęło hamować.

Nie mam pojęcia jak daleko i kiedy zajdzie ten rozwój grodzenia w zakresie muzyki. Na dziś wspólne granie i śpiewanie nie jest jeszcze na horyzoncie, póki co problem jest dopiero wtedy, gdy ktoś np. nagrywa swoje wykonanie jakiejś piosenki i umieszcza to wideo w jednym z serwisów z plikami wideo. Ale przecież jeśli gramy i śpiewamy przy ognisku, to nie zawsze są to moi znajomi, czyli jest to rozpowszechnianie i poza dozwolonym w polskim prawie wyjątkiem.

Żeby było koszernie, to teksty i melodie musiałyby być na PD (sprzed wojny), albo trzeba by było wykorzystywać teksty/melodie na wolnych licencjach albo - cóż - komponować je samemu. To wszystko zakłada, że w ogóle musiałbym znać tych autorów i wiedzieć od kiedy nie żyją, co zwykle nie jest prawdą, albo dotrzymywać warunków wolnych licencji i informować zebranych, co mogłoby skutecznie przyczynić się do społecznego wykluczenia... Opcja z własnymi utworami owszem, jest bezpieczna, ale wolę jednak grać rzeczy, które znam, niż pisać nowe.

Nie żeby zupełnie nic: udało mi się zrobić całkiem zgrabną melodyjkę do wiersza Kubiaka (jeśli nic się nie zmieni, to już w 2049 będę mógł go swobodnie śpiewać), jeden mój wierszyk z melodią znajomej stał się lokalnie popularny, napisałem też całą piosenkę na zamówienie, hymn dla dzieci.

Wierszyk trafił do jakiegoś drukowanego śpiewnika i tą drogą - jak doniosła znajoma - dotarł do Biblioteki Narodowej. Znalazł się tam, bo jakaś drużyna wzięła go sobie za hymn, o czym ani ja nie wiedziałem, ani oni nie mieli chyba pojęcia kto to napisał. Społecznie jest to naturalne, ale wedle prawa było to - cóż - piractwo: i w druku, i w publicznych wykonaniach (zapewne licznych). I to bez P2P, MP3 ani nawet internetu!

No, ale to osobisty drobiazg. Zastanawiam się jednak, jak w ogóle wychodzą śpiewniki? Przecież to gniazda piractwa. Śpiewa się często WGB i SDM, czyli tzw. poezję śpiewaną, i szanty, ale i np. polskiego rocka. Budkę Suflera, która słynęła u nas swego czasu z równie twardych działań "antypirackich", co Metallica, też. Jasne, że wiele z tego jest śpiewane i drukowane bezpłatnie (w większych ilościach to jednak nikt nie może pominąć cen papieru i np. tonera), ale co to zmienia w sytuacji prawnej?

Skoro prawo autorskie w praktyce weszło już dawno na studniówki, to nie wiadomo czemu nie miałoby równie skutecznie wejść i w sferę wykonywania cudzych utworów. Tabulatury to krok w tym kierunku. Ciekawe jakie będą następne.

Nie rzuca się nikomu w oczy fakt, że zaiks domaga się pieniędzy bo tak mu wyszło z jego własnej ekspertyzy (której w dodatku nie upublicznia)?

BTW ja strasznie dawno temu grałem na gitarze, ale z tego co pamiętam, to to co się gra z tabulatur to jest raczej tylko opracowanie utworu. Więc ciekaw jestem jakie argumenty przemawiają za stanowiskiem wyrażonym w opinii...

Wydaje się, że organizacje zbiorowego zarządzania - biorąc za przykład powyżej cytowany materiał prasowy o "żądaniu przez ZAiKS comiesięcznych raportów z dokładnymi wyliczeniami odwiedzin witryny" - dostrzegły problem badań "wykorzystania" utworów w internecie. Zwracałem na to uwagę pośrednio w liście do KOPIPOL-u. W komentarzu do tego listu napisałem:

Problemy - nie ma badań statystycznych (w moim liście dlatego nawiązałem do statystyk serwisu), jest problem dotyczący członkostwa w organizacjach zbiorowego zarządzania - chociaż ustawa stwierdza, że pobiera się na rzecz wszystkich twórców, to podział następuje już potem na poszczególne organizacje...

Statystyki takie wiązać się powinny z bezstronnym audytem. Pojawia się problem metodologii badania, dostępem do tajemnic chronionych danego wydawcy (utrzymywanie w tajemnicy informacji o oglądalności witryny może stanowić element przewagi konkurencyjnej, stanowi o potencjale reklamowym, co nie zawsze wiąże się w prost z korzystaniem z praw przysługującym osobom trzecim). Brak zaś weryfikowalnej (ogólnospołecznie) wiedzy na temat oglądalności może prowadzić do patologii w dziedzinie naliczania opłat z tytułu wykorzystania praw.

Statystyce oglądalności serwisów internetowych musi (jak przypuszczam) odpowiadać również dostęp (przez uprawnionych, a więc zainteresowanych autorów) do statystyk dotyczących repartycji. Wątek dotyczący statystyk "oglądalności" serwisów internetowych jest jednak - jak się wydaje - nowym zjawiskiem, wartym odnotowania. Niesie ze sobą też pewne problemy, gdyż uzyskanie wiedzy na temat "oglądalności" całego serwisu nie oznacza jeszcze uzyskania wiedzy na temat "wykorzystania" utworów, które potencjalnie mogą być przedmiotem "programu licencyjnego" OZZ-ów.

W każdym razie sądzę, że ten wątek zasługuje na szczególne podkreślenie i dyskusję.
--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Zastanawia mnie jedna rzecz (być może gdzieś przeoczyłem takową informację): Na jakiej podstawie ZAIKS "żąda" statystyk oglądalności?

Przykładowo w sytuacji gdy w moim serwisie ze względu na objętość tzw. logów odwiedzin nie będę w ogóle zapisywać, ani też ze względów wydajnościowych używać skryptów firm trzecich.

Czy i niby na jakiej podstawie ZAIKS ma prawo wtedy wymusić na mnie włączenie takiej funkcjonalności?

Druga kwestia to dokładność informacji zawarta w statystykach odwiedzin. Tutaj też wiele informacji może ulec zatarciu ze względu na stopień informacji zawartych w "logu".

Jeżeli ZAIKS wymusza pewien standard przedstawiania informacji, to może warto ZAIKSOWI przesłać niesformatowany log z danymi i niech sobie grzebią w takim logu, a jeśli będą chcieli "raport" w określonym formacie, to kasować ich za usługę przygotowania raportu na żądanie.

Zakładam, że nie ma przeciwwskazań prawnych w obciążeniu ZAIKSU za usługę przygotowania raportu na ich żądanie, w końcu w takiej sytuacji oni są klientem. Pozostaje jeszcze kwestia praw autorskich takiego comiesięcznego "utworu" który przecież byłby taki raport na życzenie. :)

Nie wiem, czy to oznacza, że ZAiKS wycofuje się, z tego, co wynika z listów kierowanych do serwisów internetowych (bo nie znamy opinii, którą do tych serwisów przesłano i treści korespondencji - o czym była mowa wyżej), jednak InternetStandard przy tekście ZAIKS żąda opłat za chwyty gitarowe publikowane w internecie opublikował wypowiedź p. Andrzeja Kuśmierczyka, kierownika wydziału Licencji i Inkasa ZAiKS, którą za tym źródłem pozwalam sobie przywołać poniżej:

ZAIKS nigdy nie wysuwał żądań wobec operatorów portali zawierających chwyty gitarowe/tabulatory itp. Nikomu również nie grożono zamykaniem stron/sankcjami/więzieniem itp.

Natomiast uważamy, że chwyty/tabulatory itp. mogą być uznane za utwory na mocy prawa autorskiego a w szczególności na mocy Art.1, gdyż:
Art. 1. 1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W związku z tym korzystanie z takiego "ustalenia", w tym w internecie, wymaga zgody autorskouprawnionych i korzystanie bez zgody może być sprzeczne z prawem.

Co z tego wynika ?

Operatorzy portali powinni naszym zdaniem, przed umieszczeniem treści, o których mowa powyżej starać się o licencje na ich umieszczenie.
Nie oznacza to, że powinni o takie licencje występować do ZAIKS-u, gdyż ZAIKS prawdopodobnie (analiza prawna w toku) nie będzie pośredniczył w ich wydawaniu.
To z kolei oznacza, że trzeba będzie zwracać się bezpośrednio do twórców bądź ich następców prawnych.
Działanie bez licencji będzie narażaniem się na ryzyko prawne (i to nie koniecznie ze strony ZAIKS-u).

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Zastanawiam się nad zasadnością żądań ZAIKS (czy to zamknięcia strony czy opłacania się ZAIKSowi w wysokości 1000zł) w kontekście "odległości" tabulatur od utworu do którego zostały napisane. Sam w tym zdaniu powiązałem te dwa dzieła, ale możemy "zeskrajnizować" przypadki i zastanowić się, gdzie te tabulatury się mieszczą.

Rozumiem i zgadzam się, że - dla przykładu - kompilacja utworów muzycznych jest bezpośrednim opieraniem się na czyjejś twórczości. Z logicznego punktu widzenia uznaję też bardzo bliskie związki napisów do filmów z samym filmem, choćby to była transkrypcja ze słuchu osoby nie znającej zbyt dobrze języka oryginału (wtedy zwiększa się ilość twórczości własnej ;-)). Inny przykład: gdybyśmy chcieli przetransformować jakoś utwór, aby wysłać go obcej cywilizacji, której język - wydaje się nam - rozumiemy, to o ile wysyłamy go 1:1, tylko w innym języku (w binarnym, w klingońskim), o tyle nie przestajemy naruszać prawa.

Ale gdy słucham utworu, który inspiruje mnie do nowego, to już ta "odległość" jest taka, że ZAIKS nie znajdzie zbyt mocnych podstaw do roszczeń. Wg mnie tabulatury (jako zapis akordów, a nie nutowa aranżacja na gitarę) są podobne z istoty do napisów do filmów, tylko robionych w natchnieniu oryginalnym utworem: związek istnieje, ale jest tu więcej twórczości własnej niż zapożyczenia z oryginału. Poza tym dochodzi drobny element - jedna tabulatura (wydaje mi się) może pasować do więcej niż jednego utworu. Praktycznie, bo teoretycznie da się do danej tabulatury dopisać nieskończoną liczbę piosenek (większość kiepskich zapewne :-))

Pozdrawiam

Art. 110.
Wysokość wynagrodzeń dochodzonych w zakresie zbiorowego zarządzania przez organizacje zbiorowego zarządzania powinna uwzględniać wysokość wpływów osiąganych z korzystania z utworów i artystycznych wykonań, a także charakter i zakres korzystania z tych utworów i wykonań artystycznych.

Ile więc powinno wynieść wynagrodzenie, jeżeli wysokość wpływów wynosi zero (nie mówiąc o sytuacji, kiedy sami płacimy za domenę, serwer, a strona żadnych zysków nie przynosi)?

ZAIKS nigdy o tym art. nie pamięta... :/