TK o pierwszeństwie ochrony. Dobra osobiste a wolność słowa.

19 października 2006 r. o godz. 9. 15 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał połączone pytania prawne II Wydziału Karnego Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku dotyczące wolności prasy. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 212 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny są zgodne z art. 14 i art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny odroczył ogłoszenie wyroku do 30 października 2006 r. Dziś wyrok ogłoszono (Sygn. akt P 10/06). Trybunał nie był jednomyślny, a sprawa dotyczy m.in. kolizji dóbr prawnie chronionych. Czy któreś zasługuje na pierwszeństwo? Trybunał uznał, że w pewnych warunkach - tak. Do wyroku zgłoszono 3 zdania odrębne.

Z komunikatu prasowego po rozprawie dotyczącej wolności prasy:

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wolności i prawa obywatelskie takie jak np. cześć, dobre imię i prywatność w pewnych warunkach mogą zasługiwać na pierwszeństwo w kolizji z wolnością słowa oraz wolnością prasy, a w konsekwencji prowadzić do ich ograniczenia. Samo uznanie przez ustawodawcę jakiegoś czynu za przestępstwo, czyli kryminalizacja działań, które z jednej strony stanowią przejaw korzystania z wolności słowa, z drugiej zaś naruszają dobre imię osób trzecich, nie stanowi rozwiązania prawnego niedopuszczalnego z punktu widzenia Konstytucji. Brak jest jednoznacznych podstaw do przyjęcia, że ochrona dóbr osobistych na gruncie prawa cywilnego w obecnych warunkach funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości może być uznana za równie skuteczną ochronę czci i dobrego imienia, co kryminalizacja zniesławienia. Trybunał uznał także, że przedstawienie pytania prawnego dotyczącego konstytucyjności art. 213 Kodeksu karnego za przedwczesne. Przepis ten może znaleźć zastosowanie dopiero w fazie postępowania karnego, w którym dokonuje się oceny, czy podejrzany dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa.

Zdanie odrębne do wyroku (i postanowienia o umorzeniu w pozostałym zakresie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku) zgłosili: prof. dr hab. Marek Safjan, prof. dr hab. Mirosław Wyrzykowski oraz prof. dr hab. Ewa Łętowska.

A chodziło o to, że Prokurator okręgowy złożył wniosek o zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy dziennikarskiej M. S. i B. M. Wniosek został złożony w sprawie o przestępstwo z art. 212 Kodeksu karnego. W ocenie sądu orzekającego zachodziła uzasadniona wątpliwość, co do zgodności tego przepisu z Konstytucją. Przepis ten określa typ czynu zabronionego, a więc w sposób abstrakcyjny - rodzaj zachowań człowieka, którym ustawodawca przypisuje znamiona czynów bezprawnych i karalnych. Zachowaniem uznanym za bezprawne jest pomówienie m.in. innej osoby, instytucji, osoby prawnej o takie postępowanie, które może w opinii publicznej poniżyć ją lub narazić na utratę zaufania. Przepis ten uznaje za bezprawne rozpowszechnienie takiego zarzutu także wtedy, gdy jest on prawdziwy. Wynika to z art. 213 Kodeksu karnego. Zdaniem sądu takie ograniczenie wolności wypowiedzi stanowiło nadmierne ograniczenie wolności słowa, w tym ograniczenie wolności prasy, które nie jest konieczne w demokratycznym społeczeństwie.

Dostępne są również:

Piotr VaGla Waglowski

VaGla
Piotr VaGla Waglowski - prawnik, publicysta i webmaster, autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet. Ukończył Aplikację Legislacyjną prowadzoną przez Rządowe Centrum Legislacji. Radca ministra w Departamencie Oceny Ryzyka Regulacyjnego a następnie w Departamencie Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Rozwoju. Felietonista miesięcznika "IT w Administracji" (wcześniej również felietonista miesięcznika "Gazeta Bankowa" i tygodnika "Wprost"). Uczestniczył w pracach Obywatelskiego Forum Legislacji, działającego przy Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Odpowiedzialne Państwo. W 1995 założył pierwszą w internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim, Członek Założyciel Internet Society Poland, pełnił funkcję Członka Zarządu ISOC Polska i Członka Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był również członkiem Rady ds Cyfryzacji przy Ministrze Cyfryzacji i członkiem Rady Informatyzacji przy MSWiA, członkiem Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji oraz Doradcą społecznym Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ds. funkcjonowania rynku mediów w szczególności w zakresie neutralności sieci. W latach 2009-2014 Zastępca Przewodniczącego Rady Fundacji Nowoczesna Polska, w tym czasie był również Członkiem Rady Programowej Fundacji Panoptykon. Więcej >>