Problem z działaniem serwisu UZP

I jest też przykład jak infrastruktura oraz sposób działania serwisu internetowego może wiązać się z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego. Przedsiębiorcy skarżą się ponoć, że strona Urzędu Zamówień Publicznych działa niezbyt poprawnie, była nawet awaria połączona z utratą danych. Ustawa nakłada w niektórych przypadkach obowiązek publikacji ogłoszenia o wszczęciu postępowania na portalu UZP. Pytanie, czy UZP w wyniku przetargu wyłoniło kiedyś przedsiębiorcę, który tę stronę (portal) dla UZP wykonał? Ciekawe, czy w specyfikacji istotnych warunków zamówienia znalazły się wówczas jakieś postanowienia dotyczące poprawności kodu i np. jej dostępności (accessibility)?

Rzeczpospolita: "Od dłuższego czasu przedsiębiorcy i zamawiający sygnalizowali "Rzeczpospolitej", że portal szwankuje. "Serwis UZP działa albo wolno, albo wcale. Nie potrafię zrozumieć, dlaczego komercyjne serwisy z ogłoszeniami mogą działać bez problemów, a urzędowy nie" - napisał jeden z czytelników. Działanie portalu sprawdziliśmy w poniedziałek. Rzeczywiście, skorzystanie z niego nie było łatwe. O ile strona startowa (portal.uzp.gov.pl) wyświetlała się prawie natychmiast, o tyle próby dostania się do serwisu wyszukiwawczego przez dłuższy czas kończyły się niepowodzeniem. Udało się to dopiero po kilkudziesięciu minutach".

Na stronie Portalu opublikowano wczoraj ogłoszenie sygnowane przez Elżbietę Gnatowską, Dyrektora Generalnego UZP:

Uprzejmie informuję, że znaczne obciążenie w pracy Portalu stanowi skanowanie baz ogłoszeń o zamówieniach, wykonywane przez zautomatyzowane wyszukiwarki firm, zajmujących się działaniami dataminingowymi.

W związku z powyższym Urząd podjął prace nad uruchomieniem interfejsu XML dla ogłoszeń podprogowych oraz ogłoszeń znajdujących się w bazie BZP.

Interfejs XML ma na celu ograniczenie ilości odwołań do wyszukiwarek ogłoszeń oraz uproszczenie sposobu pobierania ich z portalu.

Jednocześnie informujemy że wykorzystywanie wyszukiwarek ogłoszeń w sposób zautomatyzowany w godzinach 8:00 – 18:00 będzie blokowane poprzez odcięcie dostępu do portalu w tym czasie.

Opis działania interfejsu XML zostanie opublikowany najpóźniej do końca tego tygodnia.

Screenshot portalu UZP: serdecznie witamy i przepraszamy za awarie...

Ano właśnie. Wtórne wykorzystanie danych ogłaszanych w portalu również może być pewnym problemem, ale chyba nie powinno być wątpliwości, że przedsiębiorcy mają prawo czerpać z portalu Urzędu Zamówień Publicznych dane? W Polsce - co prawda - jeszcze nie implementowano Dyrektywy 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, jednak myślę, że administracja publiczna nie powinna strzec zbyt zazdrośnie informacji posiadanych przez siebie.

Fakt, że czasem utrzymanie takiej infrastruktury kosztuje, jednak poprawnie przygotowany serwis może np. spowodować, że "silnik" rzadziej odwoływał się będzie do bazy, dyski będą w mniejszym stopniu eksploatowane („zarzynane”), na to wszystko wpływa poprawnie przygotowany serwis internetowy. Nie twierdzę, że dzięki poprawności przygotowania serwisu dałoby się uniknąć tej awarii z 31 sierpnia (kiedy to utracono dane i użytkownicy musieli się po raz kolejny rejestrować w systemie). Rzeczpospolita: "UZP tłumaczy, że portal nie był projektowany z myślą o ogłoszeniach. Obowiązek ich zamieszczania został nałożony podczas nowelizacji pzp i zabrakło czasu na kompleksowe przygotowanie się do jego wypełniania". Pytanie, czy wcześniej portal był zaprojektowany w taki sposób, by prezentować internautom informacje?

Komunikat o awarii opublikowany na stronie UZP:

W dniu dzisiejszym tj. 31 sierpnia 2006r. około godz. 17 miała miejsce awaria platformy systemowej portalu Urzędu Zamówień Publicznych, która spowodowała częściowa utratę danych.

Nastąpiła ponowna instalacja systemu, jednakże wszystkie osoby lub podmioty, które dokonały rejestracji po dniu 27 lipca 2006, muszą zarejestrować się ponownie.

Z uwagi na niezależność baz danych ogłoszeń o postępowaniach, zamieszczanych w Portalu, wprowadzone przez Państwa ogłoszenia zachowały się.

Za problemy związane z działaniem portalu przepraszamy.

Fakt, że UZP zleciło dokonanie "audytu oprogramowania i platformy sprzętowej w celu wykrycia i eliminacji błędów" świadczy o tym, że problem poprawności wykonania witryny internetowej (wraz z całym logistycznym zapleczem) stanowi coraz ważniejszy problem administracji publicznej.

A tymczasem ustawa wskazuje przypadki, gdy ogłoszenia o przetargach trzeba publikować w centralnym portalu UZP. Są też problemy z interpretowaniem wymogów ustawowych. Na stronie UZP, w dziale FAQ, czyli "często zadawane pytania", czytamy:

Art. 4a ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, przewiduje obowiązek zamieszczenia „ogłoszenia o wszczęciu postępowania” na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych.

Cyt. przepis nie określa w sposób jednoznaczny trybów udzielania zamówień, których obowiązek ten dotyczy. Dokonując wykładni językowej można dojść do wniosku, że „ogłoszenie o wszczęciu postępowania” dotyczy wszystkich trybów przewidzianych w ustawie, w tym również negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki oraz zapytania o cenę. Jednakże przyjęcie takiej interpretacji kłóciłoby się z istotną cechą tych trybów, tj. brakiem publicznego ogłoszenia. Publikacja ogłoszenia o wszczęciu postępowania w tych trybach jest niecelowa z tego względu, że udział w postępowaniu mogą wziąć jedynie zaproszeni wykonawcy, w przeciwieństwie do trybów tzw. otwartych i ograniczonych, w których wykonawcy odpowiadają na publiczne ogłoszenie.

Ponadto, przyjęcie powyższej interpretacji oznaczałoby stosowanie bardziej restrykcyjnych zasad wobec zamówień o niższej wartości, niż wobec zamówień o wyższej wartości – wszczęcie postępowania o wartości przekraczającej równowartość kwoty 60 000 euro w trybie negocjacji bez ogłoszenia czy zamówienia z wolnej ręki nie podlegałoby obowiązkowi publikacji, podczas gdy poniżej tej kwoty obowiązek ten istniałby, w przypadku literalnego rozumienia art. 4a ust. 2 ustawy.

Wobec powyższego uzasadniona jest modyfikacja wyników wykładni gramatycznej w oparciu o wyniki wykładni systemowej i logicznej. Zasadnym jest aby przepis interpretować w ten sposób, iż obowiązek publikacji ogłoszenia o wszczęciu postępowania na portalu internetowym Urzędu Zamówień Publicznych dotyczy tylko i wyłącznie tych trybów w których wszczęcie postępowania następuje poprzez publikację ogłoszenia o zamówieniu, czyli: przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego. Tym samym, w odniesieniu do trybów negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki oraz zapytania o cenę zamawiający nie mają obowiązku publikacji ogłoszenia o wszczęciu postępowania...

Warto przeczytać wszystkie zgromadzone tam pytania i odpowiedzi. Warto sprawdzić czy inne portale (serwisy) administracji publicznej są poprawnie przygotowane (por. Docieranie stron UKE wraz z linkami w tym tekście). Problem dostępności to nie jedynie problem walidacji kodu (serwis UZP nie wykazuje zbyt wielu błędów formalnych, przynajmniej w tych częściach, które sprawdziłem - na stronie głównej jest ich raptem 39...). Poprawne działanie serwisu może ucierpieć również wówczas, gdy "silnik" stosuje zbyt skomplikowane pętle odwołania się do bazy danych, gdy poszczególne moduły ze sobą niewspółpracują, gdy twórca strony zaproponował zamawiającym layout, który składa się ze zbyt dużej liczby plików graficznych (a każdy plik przywołany ze szkieletu strony to kolejne poszukiwanie go na dysku). Warto stosować - jeśli się da - wsparcie cashowania. Zamawiający mogą nawet nie wiedzieć o tych wszystkich sprawach, ale wygrywający przetarg powinien być profesjonalistą. Trzeba może stworzyć jakiś szymel SIWZ, by pomóc administracji publicznej zamawiać takie, poprawnie przygotowane serwisy internetowe...

Serwisy Urzędu Zamówień Publicznych (w domenie uzp.gov.pl) znalazły się na 9. pozycji mojej listy oglądalności serwisów administracji publicznej, stworzonej na podstawie badania Megapanel PBI/Gemius z czerwca 2006 (por. Jak to jest z oglądalnością witryn administracji publicznej?). W źródłowym zestawieniu UZP znalazło się na 356. pozycji z 3.704.534 odsłon stron (dla porównania UZP wyprzedził serwisy filmy-erotyczne.com.pl z ich 3.651.665 odsłon i 361 pozycją, natomiast nie dał rady pokonać sexanonse.pl na 344 pozycji z 3.883.497 odsłon). Jak się ma taki serwis, to trzeba też mieć silną infrastrukturę, by go zaprezentować. Warto o tym pamiętać. Coraz ważniejszym problemem jest neutralność sieci (por. Net Neutrality czyli spór o społeczeństwo informacyjne), bo co się stanie jeśli jeden lub drugi przedsiębiorca telekomunikacyjny postanowi w swoich szafach serverowych przestawić przełącznik tak, by nieco "przyciąć" ruch na stronę UZP, a ułatwić ruch do portalu, od którego dostaje pieniądze?