Ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego

Dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego

Niniejsza dyrektywa ustanawia minimalny zestaw reguł określających ponowne wykorzystywanie oraz praktyczne środki ułatwiające ponowne wykorzystywanie istniejących dokumentów będących w posiadaniu organów sektora publicznego Państw Członkowskich.

Z Preambuły:

(1) Traktat przewiduje ustanowienie rynku wewnętrznego i systemu zapewniającego niezakłóconą konkurencję na rynku wewnętrznym. Harmonizacja zasad i praktyk Państw Członkowskich odnoszących się do wykorzystywania informacji sektora publicznego przyczynia się do osiągnięcia tych celów.

(2) Ewolucja w kierunku społeczeństwa informacyjnego i naukowego wpływa na życie wszystkich obywateli we Wspólnocie, między innymi, umożliwiając im uzyskiwanie nowych dróg dostępu i zdobywania wiedzy.

(3) Zasoby cyfrowe odgrywają ważna rolę w tej ewolucji. W ostatnich latach produkcja zasobów dała początek szybkiemu tworzeniu nowych miejsc pracy i proces ten trwa nadal. Większość z tych miejsc pracy została utworzona w małych powstających przedsiębiorstwach.

(4) Sektor publiczny zbiera, produkuje, reprodukuje i rozpowszechnia szeroki zakres informacji w wielu obszarach działalności, takiej jak społeczna, ekonomiczna, geograficzna, dotycząca pogody, turystyczna, gospodarcza, informacji patentowej i edukacyjnej.

(5) Jednym z podstawowych celów ustanowienia rynku wewnętrznego jest stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi usług prowadzonych w skali całej Wspólnoty. Informacja sektora publicznego jest ważnym materiałem wyjściowym dla produktów i usług związanych z zasobami cyfrowymi, a wraz z rozwojem usług bezprzewodowych stanie się jeszcze ważniejszym ich zasobem. Zasadnicze znaczenie będzie mieć w tym kontekście szeroki geograficzny zasięg ponadgraniczny. Większe możliwości ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego powinny pozwolić, między innymi, firmom europejskim na wykorzystywanie swojego potencjału oraz przyczynić się do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

(6) W Państwach Członkowskich występują znaczne różnice reguł i praktyk odnoszących się do wykorzystywania zasobów informacji sektora publicznego, tworząc bariery dla osiągania pełnego potencjału ekonomicznego kluczowych zasobów dokumentacyjnych. Tradycyjna praktyka organów sektora publicznego w odniesieniu do wykorzystywania informacji sektora publicznego rozwijała się bardzo różnymi drogami. To też wymaga uwzględnienia. W przypadku, gdzie różnice krajowych przepisów i praktyk lub brak przejrzystości zakłócają sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego i prawidłowy rozwój społeczeństwa informacyjnego we Wspólnocie, należy dokonać minimalnej harmonizacji reguł i praktyk krajowych dotyczących ponownego wykorzystywania dokumentów sektora publicznego.

(7) Ponadto, bez minimalnej harmonizacji na poziomie wspólnotowym działania ustawodawcze na poziomie krajowym, podjęte już w niektórych Państwach Członkowskich w odpowiedzi na wyzwania technologiczne mogłyby doprowadzić do jeszcze większego zróżnicowania. Wpływ różnic w ustawodawstwach i niepewność nabiorą znaczenia wraz z dalszym rozwojem społeczeństwa informacyjnego, co już spowodowało poważny wzrost ponadgranicznego wykorzystywania informacji.

(8) Potrzebne są ogólne ramy dla warunków regulujących ponowne wykorzystywanie dokumentów sektora publicznego w celu zapewnienia uczciwych, proporcjonalnych i niedyskryminacyjnych warunków ponownego wykorzystywania takich informacji. Wypełniając swe zadania publiczne organy sektora publicznego zbierają, produkują, reprodukują i rozpowszechniają dokumenty. Użycie tych dokumentów do innych celów jest ich ponownym wykorzystywaniem. Polityka Państw Członkowskich może wyjść poza minimalne normy ustanowione w niniejszej dyrektywie, umożliwiając szersze ponowne wykorzystywanie.

(9) Niniejsza dyrektywa nie zawiera żadnego zobowiązania, aby zezwalać na ponowne wykorzystywanie dokumentów. Państwa Członkowskie lub zainteresowane organy sektora publicznego podejmują decyzję o wydaniu lub niewydaniu zgody na ich ponowne wykorzystywanie. Niniejszą dyrektywę powinno stosować się do dokumentów udostępnionych do ponownego wykorzystania, gdy organy sektora publicznego licencjonują, sprzedają, rozpowszechniają, wymieniają informacje lub jej udzielają. Aby zapobiec zbiegowi subwencji, ponowne użytkowanie powinno obejmować dalsze wykorzystywanie dokumentów w obrębie tej samej organizacji do działań leżących poza zakresem jej zadań publicznych. Działania leżące poza zakresem zadań publicznych będą typowo obejmować dostarczanie dokumentów wytworzonych i opłaconych wyłącznie na zasadach komercyjnych i w warunkach konkurencji z innymi firmami na rynku. Definicja „dokumentu” nie ma na celu objęcia nią programów komputerowych. Dyrektywa działa na podstawie istniejących w Państwach Członkowskich systemów dostępu i nie zmienia krajowych reguł określających dostęp do dokumentów. Dyrektywy nie stosuje się w przypadkach, kiedy obywatele lub firmy mogą na podstawie właściwego systemu dostępu otrzymać dokument tylko, jeśli wykażą indywidualny interes. Na poziomie wspólnotowym, art. 41 (prawo do dobrej administracji) i art. 42 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej uznają prawo każdego obywatela Unii oraz każdej osoby fizycznej lub prawnej zamieszkałej lub mającej swoją siedzibę w Państwie Członkowskim do dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Powinno się zachęcać organy sektora publicznego do udostępniania do ponownego wykorzystywania wszystkich posiadanych przez nie dokumentów. W przypadkach, kiedy organ sektora publicznego ma prawo udzielania zgody na ponowne wykorzystywanie, organy sektora publicznego powinny promować i zachęcać do ponownego wykorzystywania dokumentów, w tym również tekstów urzędowych natury prawnej i administracyjnej.

(10) Definicje „organ sektora publicznego” i „podmiot prawa publicznego” zostały wzięte z dyrektyw (92/50/EWG , 93/36/EWG i 93/37/EWG ) w sprawie zamówień publicznych oraz dyrektywy 98/4/WE . Przedsiębiorstwa publiczne nie są objęte tymi definicjami.

(11) Niniejsza dyrektywa ustanawia rodzajową definicję określenia „dokument”, zgodną ze stanem rozwojowym społeczeństwa informacyjnego. Dyrektywa obejmuje wszelkie posiadane przez organy sektora publicznego przejawy działań, faktów lub informacji – oraz wszelkie kompilacje takich działań, faktów lub informacji - niezależnie od zastosowanego w tym celu środka (zapisane na papierze, zapisane w formie elektronicznej lub zarejestrowane w formie dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej). Dokument posiadany przez organ sektora publicznego to dokument, na którego ponowne wykorzystywanie może wyrazić zgodę organ sektora publicznego.

(12) Termin odpowiedzi na wniosek o ponowne wykorzystywanie powinien być rozsądny i zgodny z terminem odpowiedzi na wnioski o dostęp do dokumentów na podstawie właściwego systemu dostępu. Rozsądne terminy w całej Unii będą stymulować tworzenie nowych, całościowych produktów i usług informacyjnych na poziomie ogólnoeuropejskim. Po udzieleniu zgody na wniosek o ponowne wykorzystywanie, organy sektora publicznego powinny udostępnić dokumenty na okres umożliwiający pełne wykorzystanie ich potencjału ekonomicznego. Ma to szczególne znaczenie dla zasobów dynamicznych (np. danych o ruchu), których wartość ekonomiczna zależy od natychmiastowej dostępności informacji i regularnego jej aktualizowania. Jeśli stosuje się licencję, czas dostępności dokumentu może być elementem warunków licencji.

(13) Możliwości ponownego wykorzystywania można poprawić, ograniczając potrzebę digitalizacji dokumentów papierowych lub przetwarzania plików cyfrowych w celu osiągnięcia ich wzajemnej zgodności. Organy sektora publicznego powinny więc udostępniać dokumenty w ich istniejącym formacie lub języku, przy wykorzystaniu środków elektronicznych tam gdzie jest to możliwe i właściwe. Organy sektora publicznego powinny przychylać się wnioskom o dostarczenie wyciągów z istniejących dokumentów wtedy, kiedy udzielenie takiej zgody wymaga jedynie prostej czynności. Organy sektora publicznego nie powinny być jednakże zobowiązane do dostarczenia wyciągu z dokumentu, jeśli wymaga to nieproporcjonalnie dużego wysiłku. Na ile to możliwe i właściwe, dla ułatwienia ponownego wykorzystywania organy sektora publicznego powinny udostępniać swoje dokumenty w formacie, który nie wymaga użycia szczególnego oprogramowania. Gdzie to możliwe i właściwe, organy sektora publicznego powinny wziąć pod uwagę możliwość ponownego wykorzystywania dokumentów dla i przez osoby niepełnosprawne.

(14) Jeśli pobierane są opłaty, całkowity dochód nie powinien przekraczać całkowitych kosztów zbierania, produkowania, reprodukowania i rozpowszechniania dokumentów, wraz z rozsądnym zyskiem z inwestycji, mając na względzie wymagania samofinansowania zainteresowanego organu sektora publicznego, tam gdzie to jest stosowne. Produkowanie obejmuje tworzenie i scalanie, upowszechnianie może również obejmować wsparcie użytkownika. Górną granicą opłat stanowi zwrot kosztów i rozsądny zysk z inwestycji zgodnie ze stosowanymi zasadami rachunkowości i stosowaną w zainteresowanym organie sektora publicznego metodą obliczania kosztów, jako, że zawyżone ceny powinny być zakazane. Ustanowiona niniejszą dyrektywą górna granica opłat nie narusza prawa Państwa Członkowskiego lub organów sektora publicznego do stosowania opłat niższych lub niestosowania żadnych opłat, a Państwa Członkowskie powinny zachęcać organy sektora publicznego do udostępniana dokumentów za opłatą nieprzekraczających marginalnych kosztów reprodukowania i rozpowszechniania dokumentów.

(15) Warunkiem wstępnym rozwoju rynku informacyjnego w skali całej Wspólnoty jest zapewnienie, że warunki ponownego wykorzystywania dokumentów sektora publicznego są jasne i publicznie dostępne. Wszystkie stosowane warunki ponownego wykorzystywania dokumentów powinny być więc jasne dla potencjalnych użytkowników. Aby wspierać i ułatwiać wnioskowanie o ponowne wykorzystywanie, Państwa Członkowskie powinny zachęcać do tworzenia dostępnych w Internecie, tam gdzie jest to stosowne wykazów dostępnych dokumentów. Wnioskujący o ponowne wykorzystywanie dokumentów powinni być poinformowani o dostępnych środkach odwoławczych odnoszących się do wpływających na nich decyzji lub praktyk. Szczególnego znaczenia nabierze to dla MŚP, które mogą nie znać zależności między organami sektora publicznego z innych Państw Członkowskich
i odpowiadającymi im środkami odwoławczymi.

(16) Upublicznianie wszystkich ogólnie dostępnych dokumentów będących w posiadaniu sektora publicznego - dotyczących nie tylko procesu politycznego, ale również procesów prawnego i administracyjnego – jest podstawowym instrumentem rozszerzania prawa do wiedzy, które jest podstawową zasadą demokracji. Cel ten dotyczy instytucji na każdym poziomie - lokalnym, krajowym i międzynarodowym.

(17) W pewnych przypadkach ponowne wykorzystywanie dokumentów będzie odbywać się bez przyznanej licencji. W innych przypadkach wydawana będzie licencja nakładająca warunki ponownego wykorzystywania przez licencjobiorcę dotycząca spraw takich jak odpowiedzialność, prawidłowe wykorzystywanie dokumentów, gwarancja niewprowadzania zmian oraz obowiązek podania źródła. Jeśli organy sektora publicznego licencjonują dokumenty do ponownego wykorzystywania, warunki licencji powinny być uczciwe i przejrzyste. W tym względzie, ważną rolę mogą odgrywać dostępne w Internecie licencje standardowe. Państwa Członkowskie powinny więc zapewnić dostępność licencji standardowych.

(18) Jeśli właściwe władze zdecydują o zaprzestaniu udostępniania niektórych dokumentów do ponownego wykorzystywania lub przestaną te dokumenty aktualizować, decyzje te powinny być znane publicznie tak szybko jak to możliwe, w miarę możliwości przy wykorzystaniu środków elektronicznych.

(19) Warunki ponownego wykorzystywania dla porównywalnych jego kategorii nie powinny mieć charakteru dyskryminacyjnego. Nie powinny, na przykład, uniemożliwiać wymiany informacji między organami sektora publicznego bez opłat wtedy, kiedy inne strony ponoszą opłaty za ponowne wykorzystywanie tych samych dokumentów. Nie powinny też uniemożliwiać przyjęcia zróżnicowanej polityki opłat za użytkowanie komercyjne i niekomercyjne.

(20) Ustanawiając reguły ponownego wykorzystywania dokumentów, organy sektora publicznego powinny respektować reguły konkurencji, w możliwie najszerszym stopniu unikając umów o wyłączności z partnerami prywatnymi. Dostarczanie usług w ogólnym interesie gospodarczym może jednak wymagać wyłącznego prawa do ponownego wykorzystywania pewnych dokumentów sektora publicznego. Przykładem tego może być sytuacja, kiedy żaden wydawca komercyjny nie opublikowałby informacji nie posiadając takiego wyłącznego prawa.

(21) Niniejsza dyrektywa powinna być wykonywana i stosowana w pełnej zgodności z regułami odnoszącymi się do ochrony danych osobowych zgodnie z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych .

(22) Niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na prawa własności intelektualnej osób trzecich. Aby nie było wątpliwości, określenie „prawa własności intelektualnej” odnosi się tylko do praw autorskich i pokrewnych (włączając formy ochrony sui generis). Niniejszej dyrektywy nie stosuje się do dokumentów objętych prawem własności przemysłowej, takich jak patenty oraz zarejestrowane wzory i znaki towarowe. Dyrektywa nie ma wpływu na istnienie ani na własność praw własności intelektualnej organów sektora publicznego ani też nie ogranicza wykonywania tych praw w żaden sposób wychodzący poza ograniczenia niniejszej dyrektywy. Zobowiązania nałożone niniejszą dyrektywą powinno stosować się tylko wtedy, kiedy są zgodne z przepisami umów międzynarodowych o ochronie praw własności intelektualnej, w szczególności z Konwencją berneńską o ochronie dzieł literackich i artystycznych (Konwencja berneńska) oraz Porozumieniem w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (Porozumienie TRIPS). Organy sektora publicznego powinny jednakże wykonywać swe prawa autorskie w sposób ułatwiający ponowne wykorzystywanie dokumentów.

(23) Narzędzia pomagające potencjalnym użytkownikom w znajdowaniu dokumentów dostępnych do ponownego wykorzystania oraz warunki ponownego wykorzystywania, mogą znacznie ułatwić ponadgraniczne wykorzystywanie dokumentów sektora publicznego. Państwa Członkowskie powinny zatem zapewnić praktyczne rozwiązania pomagające użytkownikom w poszukiwaniu dokumentów dostępnych do ponownego wykorzystywania. Przykładami takich praktycznych rozwiązań są, dostępne najlepiej w Internecie wykazy aktywów głównych dokumentów (dokumenty często ponownie wykorzystywane lub potencjalnie mogące być często wykorzystywane) oraz portale połączone z zdecentralizowanymi wykazami aktywów.

(24) Niniejsza dyrektywa nie stanowi uszczerbku dla dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym i dyrektywy 96/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych . Wyszczególnia ona warunki, na których organy sektora publicznego mogą wykonywać swoje prawa własności intelektualnej na wewnętrznym rynku informacji, gdy zezwalają na ponowne wykorzystywanie.

(25) Ponieważ celów proponowanego działania, to znaczy ułatwienia tworzenia produktów i usług informacyjnych w skali całej Wspólnoty opartych na dokumentach sektora publicznego, podniesienia efektywności ponadgranicznego wykorzystywania dokumentów sektora publicznego przez firmy prywatne do tworzenia produktów i usług o wartości dodanej, oraz ograniczenia zniekształceń konkurencji na rynku Wspólnoty, nie można w sposób wystarczający osiągnąć przez działania Państw Członkowskich i, w świetle jego wewnątrz-wspólnotowego zakresu i skutków, można je lepiej osiągnąć na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może podejmować środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z określoną tym artykułem zasadą proporcjonalności niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. Niniejsza dyrektywa powinna doprowadzić do minimum harmonizacji, zapobiegając pogłębianiu się różnic w postępowaniu z ponownym wykorzystywaniem dokumentów sektora publicznego w Państwach Członkowskich,

Poniżej załącznik (Dyrektywa) dostępny dla zalogowanych użytkowników.