Zachwycamy się Estonią, ale to nie ta skala

Całkowita liczba ludności Estonii to w 2005 roku 1,3 miliona osób (149. miejsce na świecie). W Polsce zaś jest 38,6 miliona obywateli (co daje nam 32. miejsce na świecie), a w Województwie Mazowieckim mieszka nieco ponad 5 milionów ludzi, w Małopolskim 3,2 miliona. Często słychać i widać w różnych mediach, że powinniśmy brać przykład z Estonii, bo tam każdy ma dowód osobisty z podpisem elektronicznym i generalnie tam jest e-government, a u nas nie ma. Nie zastanawia was skala wdrożeń? Łatwiej zrobić wdrożenie dla miliona, trudniej dla czterdziestu.

Na łamach Gazeta.pl opublikowano wywiad z Ivarem Tallo, szefem e-Governance Academy. Wywiad zatytułowany W Estonii wszyscy są w internecie przeprowadził Piotr Manowiecki.

To dla mnie oczywiste, że dzięki internetowi łatwiej realizować prawa obywatelskie. Internet daje pełniejszą transparentność życia publicznego, daje narzędzia w walce z korupcją, pozwala upowszechniać dobra kultury, e-government zaś ułatwia życie, oszczędza czas i można tak wymieniać długo. W wywiadzie zwrócono uwagę na ważną sprawę - by obywatel miał prawo wglądu w rejestry dotyczące osób, które przeglądały informacje na jego temat. Ten temat przewija się również przez ten serwis od dłuższego czasu, a w Polsce dokładnie w tym duchu wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny orzekając niekonstytucyjność pewnych przepisów dotyczących Instytutu Pamięci Narodowej. W Estonii zrobiono to elektronicznie, ale i skala wdrożenia jest tam nieco inna.

Znów zachłystujemy się elektronicznymi wyborami. Pytanie i odpowiedź:

W zeszłym roku Estończycy mogli po raz pierwszy głosować elektronicznie w wyborach lokalnych. Z możliwości tej skorzystało jedynie 1,8 proc. uprawnionych. To chyba słaby sukces.

- Ale deklaracje podatkowe składa przez internet 82 proc. podatników. W 1999 r., w pierwszym roku istnienia tej możliwości, było to poniżej 2 proc. Uważam, że w przyszłorocznych wyborach parlamentarnych zagłosuje przez internet około 10 proc. uprawnionych.

Pod wpływem takich hura optymistycznych doniesień i w Polsce wielu chce elektronicznych wyborów. Tyle, że niewielu mówi o manipulacjach wyborczych, o tajności głosowania i tak dalej (pisałem o tym nie raz). Również tu "rozmiar ma znaczenie", ale i tak, nawet dla nieco ponad miliona obywateli inaczej robi się system wyborczy, a inaczej dla państwa wielkości Polski. Nadal elektroniczna forma powszechnego głosowania nie daje żadnej gwarancji tajności głosowania.

Wirtualna Polska zadała pytanie: "Czy chciałbyś, aby w wyborach można było oddawać głos przez Internet?". Efekt? 74% respondentów odpowiedziało, że owszem, chciałoby. Z dyskusji na liście Internet Society Poland: "Nie sądzę, żeby w takim "społecznym wiecowaniu" można było uzyskać miarodajną opinię. Pytanie jakie postawiono w ankiecie pachnie mniej-więcej tak: "czy chcesz, żeby było fajniej?"..."

OK. To wartościowy kierunkowskaz - taka świadomość, że w Estonii w ciągu ostatniej dekady co roku 1 proc. budżetu szedł na rozwój technologii komputerowych. U nas zaś w pierwszej kolejności warto postulować wprowadzenie standardów technicznych, bo takich cząstkowych systemów informatycznych, które w swojej skali zawierałyby wdrożenia całego e-gov Estonii, mamy kilka. U nas ktoś powinien zacząć koordynować te systemy i wdrożenia. To - w moim odczuciu - ważniejszy problem niż kierowanie większej kasy na "rozkusz".