Wola powszechna jest niezniszczalna...

Żyjemy w społeczeństwie przestępców? Mogłoby być ich jeszcze więcej, gdyby ktoś postanowił przeforsować prawo pod groźbą kary zabraniające komunikowania się między ludźmi. Niestety ludzie się komunikują - tak są skonstruowani. Na razie w Polsce co druga piosenka czy film w gospodarstwie domowym znalazła się tam ponoć "niezgodnie z pawem", a w Wielkiej Brytanii co drugi dorosły to przestępca.

IDG: "Ponad połowa dorosłych mieszkańców Wielkiej Brytanii łamie obowiązujące tam przepisy o ochronie własności intelektualnej - poinformowała organizacja konsumencka National Consumer Council. Najczęstszym naruszeniem przepisów jest kopiowanie na własny użytek płyt CD i DVD - w Wielkiej Brytanii jest to zabronione..."

A ja zdjąłem z półki dzieło Jana Jakuba Rousseau "O umowie społecznej" (chociaż winno mieć tytuł "Umowa społeczna", ale mam taki egzemplarz, więc tak go przywołuje) i kartkuje je z pewnym roztargnieniem. Jest tu rozdział w Księdze czwartej, zatytułowany "Wola powszechna jest niezniszczalna". Gdzie mogę znaleźć w sieci treść tej książki? Wszedłem na stronę Polskiej Biblioteki Internetowej - wszak (pomyślałem) tam mogę szukać wersji online pozycji wydanej w Polsce m.in. w 1927 roku (a dzieło to powstało w oryginale wszak w roku 1762). Prawa autorskie majątkowe do tej pozycji już - jak sądze - wygasły (w szczególności do jej tłumaczenia na język polski, dokonanego przed jej polskim wydaniem). Nie do końca precyzyjnie się wysłowiłem: nie udało mi się dotrzeć nawet do strony głównej Polskiej Biblioteki Internetowej, gdyż strona ta dziwnym zrządzeniem losu jakoś dziś dla mnie nie jest dostępna (nie pierwszy to raz, zresztą). Jest wersja angielskojęzyczna: The Social Contract, ale to trochę chora sytuacja, by to dzieło nie było dostępne w internecie w polskiej wersji językowej. Znów mało precyzyjnie się wyraziłem. Kto chce - może kupić sobie wersje drukowaną - niespełna 30 złotych kosztuje).

Zostawmy te rozważania. W przywołanym rozdziale Umowy społecznej znajduje się następujący fragment (muszę go niniejszym wklepać):

Dopóki pewna liczba zebranych ludzi uważa się za jedno ciało, ma tylko jedną wolę, skierowaną ku wspólnemu zachowaniu się i ku powszechnej pomyślności. Wówczas wszystkie sprężyny państwa silne są i proste; zasady jego są jasne i przejrzyste; nie ma ono wcale zagmatwanych, sprzecznych interesów; dobro wspólne wszędzie z całą oczywistością jest widoczne i wystarczy mieć zdrowy rozsądek, by je spostrzec. Pokój, jedność, równość są nieprzyjaciółmi subtelności politycznych. Trudno jest oszukać ludzi prawych i prostych, ponieważ są prości; przynęty, wyrafinowane pozory nie omamią ich: nie są nawet dość subtelni na to, by być oszukanymi...

(...)

W końcu, gdy państwo bliskie ruiny utrzymuje się jedynie jako złudna i pusta forma, gdy więź społeczna poszarpana została we wszystkich sercach, gdy najpodlejszy interes stroi się bezwstydnie w święte imię dobra publicznego, wówczas wola powszechna niemieje; wszyscy, kierowani tajnymi względami, nie głosują już tak jak powinni głosować obywatele, jak gdyby państwa wcale nie było; i uchwala sie pod fałszywą nazwą praw niesprawiedliwe dekrety, mające na celu jedynie prywatny interes.

Czyż stąd wynika, że wola powszechna jest unicestwiona lub zepsuta? Nie: ona jest zawsze stała, nie ulegająca zepsuciu i czysta; lecz poddana została innym wolom, które nad nią górują. Każdy, odłączając swój interes od interesu wspólnego, dobrze widzi, że nie może tych dwóch interesów zupełnie oddzielić; część jednak zła publicznego, jaka nań przypada, niczym mu się być wydaje w porównaniu z wyłącznym dobrem, jakie chce sobie przywłaszczyć...

Czy w rodzącym się społeczeństwie informacyjnym mamy raczej teraz do czynienia z okresem "przedpaństwowym", jak go widział Hobbes - okresem walki wszystkich ze wszystkimi o zagarnięcie kawałka dla siebie, czy też może wciąż w internecie panuje okres pierwotnej wolności, który właśnie się powoli kończy?

A cóż na skalę przestępczości w Wielkiej Brytanii ma do powiedzenia cytowana w tekście IDG organizacja konsumentów? "...sytuację tę należy jak najszybciej zmienić - jednak proponowanym przez organizację rozwiązaniem wcale nie jest zniechęcanie obywateli do kopiowania płyt. Znacznie lepszym rozwiązaniem byłaby, według organizacji, zmiana nieżyciowych i absurdalnych przepisów o ochronie własności intelektualnej..."

Materiały NCC poświęcone "własności intelektualnej" znajdziesz na stronie tej organizacji: www.ncc.org.uk.

W niniejszym zaś serwisie odwiedź następujące szufladki: własność intelektualna, prawo autorskie czy drm. Przeczytaj felietony: Ograniczanie i kontrola dostępu oraz kanałów dystrybucji, Jeden do jednego i dozwolony użytek czy Intelektualna... własność?