Nagranie z Seminarium Fundacji Panoptykon na temat OBA

Obejrzałem nagranie z seminarium na temat OBA i trochę się przeraziłem pozytywnego nastawienia do regulacji, która pomogłaby mniej rozsądnym/nieświadomym użytkownikom Internetu lub usług komercyjnych w ogólności.

Czy rzeczywiście powinniśmy dążyć do tego, aby z każdym potencjalnym konsumentem chodził doradca specjalizujący się w prawie cywilnym? Rozwiązałoby to wszystkie "problemy" z nieświadomymi klientami, którzy klikają "Accept" pod każdym regulaminem oraz podpisują wszystkie podsunięte im formularze. Niestety wiązałoby się to również z ogromnymi kosztami.

W ten sposób promuje się bycie nieświadomym, ponieważ świadomi użytkownicy z tej okazji otrzymają darmowe kłody rzucane pod nogi przez prawodawcę, bo to co chcą uczynić może coś o nich ujawnić. Bycie "nieświadomym" będzie w porządku, ba otrzymamy dodatkowe poczucie bezpieczeństwa, które ze względu na coraz niższy poziom świadomości społeczeństwa będzie prowadziło do coraz gorszych nadużyć ze strony nieuregulowanych przedsiębiorców z zagranicy. Dlatego właśnie uważam, że nie należy zakładać, że użytkownik sobie nie poradzi, zamiast tego powinniśmy wpłynąć na edukację.

W szkołach podstawowych i gimnazjach na lekcjach informatyki uczy się (często niepoprawnego) korzystania z narzędzi. Przy opisywaniu w podstawach programowych problemów bezpieczeństwa czy prawa związanych z nowymi technologiami kładzie się głównie nacisk na zasady BHP, zabezpieczenie antywirusowe oraz prawo autorskie. Na WOS można dowiedzieć się o podstawowych prawach konsumenckich, ale nic o prywatności, czy ochronie danych osobowych. Skąd ludzie mają wiedzieć, że nie należy klikać "Accept"? Na razie z instrukcji na portalu wiedzą, że aby skorzystać z usług muszą właśnie ten przycisk kliknąć.

Nie miałem czasu obejrzenia całego nagrania, ale chyba pierwsze półtorej godziny wystarcza do oceny. W trakcie spotkania wyraźnie doszło do konfrontacji między prelegentami a prowadząca i większością wypowiadających się z sali.

Także Vagla wystąpił w charakterze przedsiębiorcy o sprofilowanych zainteresowaniach. Można by odnieść wrażenie, że zna tylko jeden artykuł konstytucji – o wolności gospodarczej. Zdaje się, że nie przypadkowo IAB Poland nazwało się związkiem przedsiębiorców. IAB Europe i IAB World nie mają takiego profilu.

Tymczasem istota sprawy polega na tym, że nie wystarcza bronić sfery wolności człowieka w relacji do zakusów aparatu państwa. Jak powiedziano z sali ochrona prywatność to nie tylko możliwość pozostania anonimowym. Ochrona prywatności to także prawo o stanowienia o samym sobie. Biznesowi reklamowemu nie mieści się w głowie, że obywatele mają do tego prawo i państwo powinno stać na straży tego prawa. Może to za mocno powiedziane. Bo przedsiębiorcy raczej forsowali podejścia, że mogą stosować wszelkiego rodzaju metody – godziwe i niegodziwe – aby pobawić konsumenta prawa o stanowieniu o samym sobie.

Jest to obecnie dlatego możliwe, bo aparat państwowy ustanawiając regulacje i później je interpretując zaspokaja głównie interesy podmiotów gospodarczych. Najczęściej baczenie na interes biznesu polega na rezygnacji z wszelkich regulacji – czyli pozostawienie konsumentów sam na sam z biznesem. A później na ślepocie w dostrzeganiu, że biznes konsumentem manipuluje i traktuje go całkiem instrumentalnie.

Lecz przedsiębiorcy zrzeszeni w IAB Poland nie powinni wierzyć, że jeszcze długo da się w ten sposób obronić swoje interesy. Czasy ograniczania konstytucji do jednego artykułu już się skończyły. W przyszłości coraz więcej będzie sytuacji, że o regulacjach będą decydować także inne względy niż interesy najbardziej zainteresowanej branży gospodarczej. Jeśli IAB Poland rzeczywiście chciałby wzmocnić swoja pozycję przetargową gdy przyjdzie ustanawiać nowe regulacje, to powinien przemyśleć swe podejście do paru jeszcze innych poza wolnością gospodarczą zasad zapisanych w konstytucji. Najlepiej byłaby aby to zrobił wcześniej w dialogu z organizacją taką jak Fundacja Panoptykon, a nie czekał aż samo życie nauczy go rozumu.