W Wielkiej Brytanii zapowiedź zmiany kierunku wahadła

Media cytują brytyjskiego premiera Davida Camerona, który ponoć pochylił się nad prawem autorskim. Wedle doniesień: władze brytyjskie chciałyby, aby prawo autorskie było bardziej dostosowane do ery internetu. Dość enigmatycznie brzmi, chyba, że przeczyta się jeszcze dalej - wedle cytowanych słów brytyjskiego premiera - tamtejsze prawo powinno zostać tak zmienione, by pozwalało na więcej w sferze wykorzystywania utworów bez zgody dysponenta praw. Wydaje się zatem, że wahadło zaczyna się powoli przesuwać w drugą stronę, tj. w stronę zapewnienia gwarancji dozwolonego użytku osobistego (w Wielkiej Brytanii: fair use), mówi się też o "podstawowych prawach użytkowników" ("basic user rights"). Oczywiście może to być również swego rodzaju "zasłona dymna", wszak w Wielkiej Brytanii przyjęto Digital Economy Act 2010.

Jak się wydaje - to właśnie proces legislacyjny związany z Digital Economy Act 2010, wspierany silnie przez Petera Mandelsona, pozwolił przeciwnikom stopniowego zagęszczania praw własności intelektualnej na zwarcie szeregów. Być może właśnie ruchy społeczne, które ujawniły się w trakcie tamtej dyskusji doprowadziły do wypowiedzi premiera Wielkiej Brytanii, które w tekście UK copyright laws to be reviewed, announces Cameron przywołuje BBC.

W ten sposób realizowałby się scenariusz zakreślony przeze mnie w tekście Miejmy to już za sobą:

Gdy bigos intelektualnej własności doprowadzi do tego, że już nikt nie będzie mógł nic zrobić w taki sposób, by nie naruszyć uprawnień innego podmiotu; ewentualnie, gdy na globalnym rynku działać będzie już tylko jeden globalny gracz (który wcześniej zatroszczy się o stopniowe wykupywanie potrzebnych mu praw, a więc wszystkich wykreowanych i funkcjonujących w obrocie), wówczas najprawdopodobniej czeka nas rewolucja informacyjna.

Kiedy pisałem wówczas przywołane słowa nie uwzględniałem siły, którą na kształt prawa autorskiego będą oddziaływały globalnie działające przedsiębiorstwa w rodzaju Google lub Facebook.

Co powiedział Cameron?

Over there, they have what are called 'fair-use' provisions, which some people believe gives companies more breathing space to create new products and services. So I can announce today that we are reviewing our IP laws, to see if we can make them fit for the internet age. I want to encourage the sort of creative innovation that exists in America.

Tak więc to USA mają być wzorcem dla Wielkiej Brytanii... Wielkiej Brytanii wszak bliżej do Francji, a tam zaczyna działać HADOPI i do konsumentów rozsyłane są już pierwsze ostrzeżenia w ramach systemu "Tri-strike and you're out" (por. Sarkozy nie odpuszcza, czyli HADOPI 2 przechodzi przez Zgromadzenie Narodowe). W tekście Tysiące skarg do Hadopi czytamy, że "studia nagraniowe wysyłają codziennie 25 000 skarg do Hadopi". W Polsce takiego systemu jak we Francji nie ma, a o Polsce czytamy w tekście Wielkie polowanie na internautów...

Wyniki mającego trwać sześć miesięcy przeglądu przepisów w Wielkiej Brytanii mamy poznać w kwietniu przyszłego roku.

Ale warto pamiętać, że sama Wielka Brytania wiele zmienić u siebie nie może. Podobnie jak Polska - Wielka Brytania związana jest siecią przepisów ponadpaństwowych. Konwencje, traktaty, umowy międzynarodowe (wszak właśnie negocjowane porozumienie ACTA również nie pozostanie bez wpływu na przepisy na Wyspach). To nie jest takie proste, by jeden kraj mógł tak sobie pełniej zagwarantować obywatelom możliwość wykorzystywania utworów bez obaw, w ramach regulacji dozwolonego użytku.

Być może zatem wypowiedź premiera Wielkiej Brytanii należy odczytywać raczej jako sprytnie przeprowadzoną akcję "uspakajania tłumów"... Tym bardziej, że w USA korzystający z utworów (jak ich dziś nazwać? konsumenci? uczestnicy kultury?) też nie mają wcale tak kolorowo, a to właśnie USA jest liderem zmian na poziomie ponadpaństwowym.

Poza wszystkim - zwolennicy dalszego cementowania własności intelektualnej pod sztandarami interesu autorów (chociaż autorzy przeistaczają się stopniowo w proletariat społeczeństwa informacyjnego, niczym rzemieślnicy przeistoczyli się stopniowo w proletariat robotniczy w procesie rewolucji przemysłowej), nie tracą z oczu swoich interesów, wartych dalszej obrony. Niewątpliwie jednak zachodzi pewien proces społeczny, którego częścią musi być też pewna modyfikacja systemu prawnego.

Współcześnie żyjący mogą przyglądać się kolejnej rewolucji społecznej chyba bardziej świadomi, niż ich przodkowie w XVIII i XIX w. To wszystko dzieje się jakby szybciej, procesy są bardziej uchwytne. Żyjemy w czasach, w których publikując na bieżąco relacje z przebiegu aktualnych zdarzeń w istocie tworzy się już publikacje historyczne.