Konsultacje: organizacje nadawcze, artystyczne wykonania, egzekwowanie praw i społeczeństwo oparte na wiedzy

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło konsultacje w kilku sferach: Na arenie międzynarodowej pojawiły się pomysły reanimowania prac nad traktatem chroniącym organizacje nadawcze (por. Zawał WIPO Broadcasting Treaty), ale tym razem w łonie Rady Europy. Tu społeczne konsultacje w Polsce mają trwać do 27 listopada 2009 r. Do tego czasu mają również trwać analogiczne konsultacje związane z fiaskiem prac nad traktatem WIPO o ochronie artystycznych wykonań w utworach audiowizualnych (Protection of Audiovisual Performances). Do 27 listopada ministerstwo czeka też na opinie w sprawie Komunikatu Komisji na temat prawa autorskiego "w gospodarce opartej na wiedzy". Mniej czasu, bo do 25 listopada, dano na konsultacje w sferze egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym. Tu pojawił się komunikat Komisji z ciekawymi inicjatywami (m.in. "sprzyjanie współpracy administracyjnej odpowiednich służb i instytucji zaangażowanych w egzekwowanie praw własności intelektualnej")...

Tych materiałów jest sporo. Dziś jest 21 listopada, chociaż materiały, które dotarły do niektórych, uwzględnionych w rozdzielnikach, organizacji, mają datę 10 i 12 listopada (a wpłynęły np. 16-tego). Nie zmienia to faktu, że czasu na konsultacje jest niewiele (co jest już tradycją). Poniżej przedstawiam obszerne fragmenty materiałów, które Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego opublikowało również w swoim serwisie, w poszczególnych notatkach:

W tekście Prace dotyczące międzynarodowej ochrony organizacji nadawczych czytamy m.in.:

Ponadgraniczna ochrona praw pokrewnych organizacji nadawczych jest oparta na Międzynarodowej konwencji o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych, sporządzonej w Rzymie dnia 26 października 1961 r. (tzw. Konwencja rzymska). Polska przystąpiła do tej konwencji w 1997 r. (tekst poniżej).

Z uwagi na ogromny postęp technologiczny jaki miał miejsce od czasu jej przyjęcia, ustanowiony w niej poziom ochrony nadawców nie przystaje do obecnych realiów rynku usług audiowizualnych. Równocześnie – z podobnych przyczyn – międzynarodowa ochrona praw autorskich oraz pozostałych praw pokrewnych objętych Konwencją rzymską została zaktualizowana dzięki Traktatom WIPO: o prawie autorskim z dnia 20 grudnia 1996 r. oraz o artystycznych wykonaniach i fonogramach z dnia 20 grudnia 1996 r.

Dlatego w 1998 r. Stały Komitet WIPO ds. Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych podjął prace nad nowym instrumentem prawnym dotyczącym ochrony praw organizacji nadawczych, w których jednak do dnia dzisiejszego nie osiągnięto konsensusu (poniżej informacja o pracach Komitetu – dok. SCCR/17/INF/1).

W związku tym, rozważana jest możliwość podjęcia prac nad analogicznym instrumentem prawnym na forum Rady Europy. W 2008 r., zgodnie z mandatem udzielonym przez Komitet Ministrów RE, specjalna grupa robocza powołana przez Komitet Sterujący ds. mediów i nowych usług komunikacyjnych (CDMC) dokonała analizy możliwych scenariuszy (dokument CDMC(2008)Misc6rev2 – poniżej). Podkreślić należy, iż prace te miałyby stanowić uzupełnienie, a nie alternatywę dla negocjacji prowadzonych w WIPO.

Jedna z rozważanych możliwości przewiduje, aby podstawą dyskusji w Radzie Europy była propozycja zapisów przyszłego traktatu, złożona przez Wspólnotę Europejską i jej państwa członkowskie w 2001 r. (zmodyfikowana w 2003 r.) podczas prac Stałego Komitetu WIPO (dok. SCCR/6/2 i SCCR/10/3 Corr. - poniżej).
(...)

Tutaj mamy następujące materiały do konsultacji:

• tekst Konwencji rzymskiej (http://www.msz.gov.pl/bpt/documents/5814.pdf);
• The WIPO Treaty on the Protection of Broadcasting Organizations. Informal Paper Prepared by the Chairman of the Standing Committee on Copyright and Related Rights (SCCR) According to the Decision of the SCCR at its 16th Session (March 2008) (dok. SCCR/17/INF/1) http://www.wipo.int/edocs/mdocs/copyright/en/sccr_17/sccr_17_inf_1.doc);
• Memorandum on a possible Council of Europe Instrument on the Protection of Broadcasting Organizations (dok. CDMC(2008)Misc6rev2);
• Protection of the Rights of Broadcasting Organizations – Submitted by the European Community and its Member States (dok. SCCR/6/2) (http://www.wipo.int/edocs/mdocs/copyright/en/sccr_6/sccr_6_2.doc);
• Protection of the Rights of Broadcasting Organizations – Comparison of proposals of WIPO Member States and the European Community and its Member States received by September 15, 2003 (uzupełnienie stanowiska UE – dok. SCCR/10/3 Corr.)(http://www.wipo.int/edocs/mdocs/copyright/en/sccr_10/sccr_10_3_corr.doc).

W tekście Międzynarodowa ochrona artystycznych wykonań w utworach audiowizualnych czytamy:

Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) o artystycznych wykonaniach i fonogramach z dnia 20 grudnia 1996 r. dotyczy przede wszystkim artystycznych wykonań dźwiękowych. W 2000 r. odbyła się Konferencja Dyplomatyczna w sprawie Traktatu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) o ochronie artystycznych wykonań w utworach audiowizualnych (Protection of Audiovisual Performances), który miał stanowić uzupełnienie regulacji z 1996 r. Pomimo uzgodnienia większości zapisów, ostatecznie nie doszło do zawarcia kompromisu i Traktat nie został przyjęty.

Podczas ostatniego posiedzenia Zgromadzeń Ogólnych WIPO (22 września – 1 października 2009 r.), państwa członkowskie tej organizacji wyraziły chęć powrotu do tego tematu. Wcześniej – we wrześniu br. – odbyły się nieformalne konsultacje w tej sprawie, których podsumowanie zamieszczono poniżej (dok. AP/IM/09/INF/3). W dokumencie tym znajduje się także tekst Traktatu, który był przedmiotem negocjacji w 2000 r. i który – w przypadku powrotu do negocjacji – stanowiłby podstawę do dalszych prac.
(...)

Tu jest następujący dokument do konsultacji:

• Informal open-ended consultations on the international protection of audiovisual performances - background document on the main questions and positions (dok. AP/IM/09/INF/3)(http://www.wipo.int/edocs/mdocs/mdocs/en/ap_im_09/ap_im_09_inf_3.doc).

W tekście Komunikat Komisji ws. egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym czytamy:

Komunikat Komisji ws. egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym

W dniu 11 września 2009 r. Komisja Europejska wydała Komunikat w sprawie poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym. Dokument ten stanowi odpowiedź na rezolucję Rady ds. Konkurencyjności z dnia 25 września 2008 r. w sprawie europejskiego globalnego planu dotyczącego walki z podrabianiem i piractwem, i ma na celu wskazanie kierunków działań pozalegislacyjnych, stanowiących uzupełnienie wspólnotowych regulacji prawnych w zakresie zwalczania tych zjawisk.

Komisja dostrzega, iż wysoki poziom ochrony praw własności intelektualnej sprzyja rozwojowi innowacyjności i kreatywności w społeczeństwie opartym na wiedzy, zapewniając zyski z dokonanych inwestycji oraz wysiłku twórczego i artystycznego, przez co jest istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost gospodarczy. Z drugiej zaś strony, wartość praw własności intelektualnej, przy równoczesnym niewielkim nakładzie środków koniecznych do nielegalnego korzystania z przedmiotów tych praw, powodują, że poziom naruszeń w tym zakresie jest wciąż wysoki. Naruszenia te nie tylko mają negatywny wpływ na gospodarki państw członkowskich UE (których przedsiębiorcy stanowią największą na świecie grupę właścicieli praw własności intelektualnej) ale mogą też stanowić ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa obywateli UE.

Planowane działania to m.in. utworzenie unijnego Obserwatorium ds. Podróbek i Piractwa (stanowiącego platformę wymiany informacji i najlepszych praktyk), sprzyjanie współpracy administracyjnej odpowiednich służb i instytucji zaangażowanych w egzekwowanie praw własności intelektualnej oraz wspieranie dobrowolnych porozumień między zainteresowanymi stronami, mających na celu zwalczanie naruszeń.
(...)

Jest i konsultowany Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – Poprawa egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym (COM(2009) 467 final)

Wreszcie w tekście Komunikat Komisji ws. prawa autorskiego w gospodarce opartej na wiedzy czytamy:

W związku z postępującym rozwojem technologicznym, ułatwiającym dostęp do informacji w formie elektronicznej, pojawiły się nowe możliwości udostępniania utworów chronionych prawem autorskim. Projektami cyfryzacji zainteresowane są biblioteki, także instytucje badawcze i edukacyjne chcą korzystać z możliwości rozpowszechniania materiałów w formie cyfrowej. Nowe technologie umożliwiają dostęp do informacji i źródeł wiedzy osobom niepełnosprawnym, w szczególności osobom niewidomym i niedowidzącym, chociaż liczba książek dostępnych w odpowiednich formatach jest w dalszym ciągu niewystarczająca.

Z drugiej strony autorzy i wydawcy obawiają się, że masowa cyfryzacja i rozpowszechnianie utworów w Internecie przez biblioteki i inne podmioty doprowadzą do przypadków naruszania praw autorskich i zmniejszenia ich przychodów. W szczególności może to dotyczyć przypadków, w których występują trudności z odnalezieniem właściciela praw. Równocześnie, wydawcy sami podejmują pewne działania mające na celu udostępnianie książek drogą elektroniczną (w tym formie cyfrowej), na odległość a także na potrzeby osób niewidomych i niedowidzących.

W związku z tą sytuacją, Komisja Europejska przeprowadziła w 2008 r. konsultacje społeczne w oparciu o dokument „Zielona Księga. Prawo autorskie w gospodarce opartej na wiedzy”. Ich celem było zbadanie możliwości szerokiego rozpowszechniania wiedzy na obszarze jednolitego rynku, zwłaszcza w środowisku online, w kontekście obowiązujących przepisów w zakresie sie prawa autorskiego, w szczególności dyrektywy 2001/29/WE w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym.

W 19 października 2009 r. Komisja opublikowała Komunikat „Prawo autorskie w gospodarce opartej na wiedzy”, który stanowi podsumowanie przeprowadzonych konsultacji. Zapowiedziano w nim podjęcie szeregu działań przygotowawczych, które mają być podstawą dla dalszych inicjatyw w ramach strategii w dziedzinie praw własności intelektualnej, jaka zostanie przedstawiona przez nową Komisję.
(...)

• Komunikat Komisji – Prawo autorskie w gospodarce opartej na wiedzy .