Jeszcze o vendor lock-in, opóźnianiu publikacji standardów i ograniczaniu konkurencji

Niektórzy pewnie jeszcze pamiętają tekst UOKiK o uzależnieniu od przedsiębiorców, standardach wymiany danych i ograniczaniu konkurencji, w którym przybliżyłem decyzję Prezesa UOKiK (Delegatura w Lublinie) z 6 lipca 2007 r. RLU Nr 28/2007. Okazuje się, że opisana tam historia doczekała się kolejnych rozstrzygnięć, gdyż od wskazanej decyzji odwołania w terminie złożyli dwaj przedsiębiorcy: Narodowy Fundusz Zdrowia i przedsiębiorca Lidia Sołtysik – Kamińska prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne „Kamsoft” z siedzibą w Katowicach. Z ostatnich doniesień wynika, że 26 października 2009 r. Prezes UOKiK (Delegatura w Lublinie) wydał decyzję RLU Nr 21/2009. Mowa tam o opóźnieniach w dostępie do zmieniających się standardów wymiany danych, o dostosowywaniu programów komputerowych, mowa o rozdawaniu programów bezpłatnie, o namawianiu do korzystania, są również kary (po pół miliona złotych do budżetu państwa od obu wyżej wymienionych). Ale po kolei...

Jak wspomniałem - po wydaniu lipcowej decyzji z 2007 roku przedsiębiorcy złożyli odwołania. W wyniku analizy treści tych odwołań Prezes UOKiK uznał za zasadne uchylenie decyzji przyjmując, że w związku z rozbieżnością pomiędzy sentencją decyzji RLU 28/2007 oraz jej uzasadnieniem zachodzi konieczność prawidłowego wyznaczenia rynku właściwego w sprawie, co może zostać dokonane w ramach kontynuowanego postępowania antymonopolowego i decyzji kończącej to postępowanie. Decyzja uchylająca wydana została dnia 21 kwietnia 2008 r. (RLU Nr 13/2008). Uchylono wówczas w całości zaskarżoną Decyzje RLU Nr 28/2007.

Warto przywołać tezy odwołań przedsiębiorców od decyzji z lipca 2007. Narodowy Fundusz Zdrowia zarzucił wówczas:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnie art. 4 pkt 1 lit. A) w związku z art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów tj. przyjecie, że NFZ jest przedsiębiorcą w rozumieniu wskazanych wyżej przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie art. 4 pkt 8 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w zakresie przyjęcia, że rynkiem właściwym jest rynek programów komputerowych działających w NFZ (KS-SIKCH, KS-SWD, KS-SWD2), a służących rejestracji i monitorowaniu oraz rozliczaniu świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez świadczeniodawców w ramach zawartych z NFZ kontraktów- umów, gdy na rynku tym występują jeszcze programy komputerowe innego przedsiębiorcy Computerland S.A. spełniające te same zadania.

3. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów tj. przyjecie, że rynkiem właściwym dla oceny istnienia porozumienia pomiędzy NFZ, a przedsiębiorcą Panią Lidią Sołtysik Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft ograniczającego konkurencję jest rynek inny, niż rynek, na którym miał wystąpić skutek antykonkurencyjny.

4. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 6 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i przyjecie, że przedsiębiorca Lidia Sołtysik Kamińska prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft posiada 50% udział w rynku, na którym miał wystąpić skutek antykonkurencyjny.

5. Błąd w ustaleniach faktycznych poprzez błędne przyjęcie, że doszło do zawarcia porozumienia pomiędzy NFZ, a przedsiębiorcą Lidią Sołtysik Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwa Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft na rynku właściwym, a w konsekwencji błędne zastosowanie art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

6. Naruszenie przepisów postępowania poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 81 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i oparcie zaskarżonej decyzji na ustaleniach nie mających podstaw w zgromadzonym materiale dowodowym.

7. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 101 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 7 k.p.a. i uznanie, że doszło do zawarcia porozumienia ograniczającego konkurencje pomiędzy NFZ i przedsiębiorcą Lidią Sołtysik Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft.

8. Naruszenie przepisów postępowania poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 69 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nałożenie na NFZ obowiązku zwrotu kosztów postępowania antymonopolowego na rzecz strony przeciwnej.

Przedsiębiorca Lidia Sołtysik Kamińska prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft zarzuciła:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego mających wpływ na rozstrzygniecie poprzez wadliwe i błędne uznanie, że:

a. wystąpiła praktyka ograniczająca konkurencję poprzez zawarcie porozumienia, o którym mowa w decyzji, gdy w rzeczywistości takie ograniczenia nie miały miejsca,

b. wystąpiła praktyka związana z organizowaniem wspólnie szkoleń Kamsoftu z NFZ dla świadczeniodawców, na których polecano im program KS-SWD2, gdy stan taki nie miał miejsca, a Kamsoft nikogo nie namawiał do korzystania wyłącznie z jego programów. Umowa serwisowa, jako obowiązkowa wynikała ze specyfiki istotnych warunków zamówienia przetargowego i stanowiła obligatoryjny wymóg,

c. wystąpiła praktyka ograniczająca konkurencję poprzez publikowanie z opóźnieniem nowych formatów wymiany danych, gdy okoliczności te nie miały żadnego znaczenia, a skarżąca miała dostęp do tych informacji na takich samych warunkach jak inne podmioty.

Tutaj podniesiono również, że działania wskazane w decyzji jako praktyka ograniczająca konkurencje, nie ograniczały, zdaniem przedsiębiorcy, i nie eliminowały innych przedsiębiorców z rynku programów komputerowych służących do obsługi jednostek podstawowej opieki medycznej w tym umożliwiających rozliczanie umów z NFZ, gdyż udostępniany bezpłatnie program KS-SWD2 nie spełnia funkcji, o których zapewniał producent na swoich stronach internetowych i na spotkaniach ze świadczeniodawcami.

Dalej jednak przedsiębiorca zarzucał:

2. Naruszenie przepisów postępowania w szczególności:

a. powołanie biegłych bez wysłuchania stron, co do ich wyboru i pominięcie zarzutu skarżącej co do opinii biegłych,

b. wadliwe uznanie NFZ za przedsiębiorcę,

c. wyznaczenie rynku geograficznego, jako obszar całego kraju i wydanie decyzji przez Delegaturę UOKiK, a nie Prezesa UOKiK, brak w aktach delegacji prawnej do prowadzenia sprawy przez Delegaturę.

Jak dowiadujemy się z dostępnych dziś informacji - Prezes Urzedu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poddał szczegółowej analizie wszystkie zarzuty z odwołań obu stron, a wyniki tej analizy dały podstawy do zastosowania procedury, o której mowa w art. 78 ust. 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (jeśli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne może - nie przekazując akt sadowi - uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę przesyłając jej nową decyzję, od której stronie przysługuje odwołanie).

Uchylono więc opisywaną wcześniej na tych łamach decyzję z lipca 2007, a po jej uchylaniu postępowanie antymonopolowe było kontynuowane. Prezes UOKiK zarzucał przedsiębiorstwom (Postanowienie Nr 214/08 z dnia 05 sierpnia 2008 r.) zawarcie porozumienia na krajowym rynku programów komputerowych działających w NFZ KS-SIKCH, KS-SWD i KS-SWD2, a służących rejestracji i monitorowaniu oraz rozliczaniu świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez świadczeniodawców w ramach zawartych z NFZ kontraktów polegającego na:

1. bezpłatnym udostępnieniu świadczeniodawcom obok programu KS-SWD, jednostanowiskowej wersji programu KS-SWD2, którego autorem jest firma Kamsoft, a który wykracza poza funkcję niezbędne do rozliczania przez świadczeniodawców zawartych umów z NFZ, dając możliwość całkowitej komputeryzacji jednostki medycznej świadczeniodawcy,

2. organizowaniu przez NFZ wspólnie z pracownikami Kamsoftu, działającymi w ramach podpisanej przez NFZ Umowy serwisowej z Konsorcjum, szkoleń dla świadczeniodawców, na których rozdano im bezpłatną wersję jednostanowiskową programu KS-SWD2 opracowaną przez Kamsoft i namawiano do korzystania wyłącznie z programów tej firmy, gdy wersja wielostanowiskowa tego programu była dostępna na rynku za opłatą,

3. publikowaniu przez NFZ, opracowanych przez Kamsoft z opóźnieniem i niekompletnych informacji dotyczących standardów wymiany danych na rok 2004 i 2005, gdy firma Kamsoft miała dostęp i wykorzystywała te informacje dużo wcześniej aniżeli konkurenci na rynku, co znacznie utrudniało dostosowanie programów świadczeniodawców korzystających z oprogramowania innych firm aniżeli Kamsoft do zmienianych wymagań sprawozdawczości w NFZ,

które, może ograniczać konkurencję poprzez eliminowanie innych przedsiębiorców, także wnioskodawcy, z rynku programów komputerowych służących do obsługi jednostek podstawowej opieki medycznej (w tym umożliwiających rozliczanie umów z NFZ)
(...)

26 października 2009 r. Prezesa UOKiK (Delegatura w Lublinie) wydał decyzję RLU Nr 21/2009 (sygn. RLU – 410 –4/05/08/EW), w której:

I.
Na podstawie art. 105 par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 80 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz.1217) i stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów oraz w związku z art. 131 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), a także § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. z 2002 r. Nr 18 poz. 172, z 2003 r. Nr 6 poz. 68) w związku z § 7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 01 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107 poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego wszczętego na wniosek przedsiębiorcy - Klif Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia z siedzibą w Warszawie, Konsorcjum Kamsoft-SPIN (obecnie Asseco S.A.) z siedzibą w Rzeszowie i przedsiębiorcy Lidii Sołtysik-Kamińskiej prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft z siedzibą w Katowicach,

działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurenci i Konsumentów

umarza się jako bezprzedmiotowe postępowanie antymonopolowe wszczęte przeciwko Konsorcjum Kamsoft-SPIN (obecnie Asseco S.A.) z siedzibą w Rzeszowie pod zarzutem zawarcia porozumienia z Narodowym Funduszem Zdrowia z siedzibą w Warszawie i przedsiebiorcą Lidią Sołtysik-Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiebiorstwo Informatyczne Kamsoft z siedzibą w Katowicach.

II.
Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz. 1217) na podstawie art. 10 ust. 1 i 2 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 6 wskazanej wyżej ustawy oraz w związku z art. 131 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (DZ. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), a także § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. z 2002 r. Nr 18 poz. 172, z 2003 r. Nr 6 poz. 68) w związku z § 7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 01 lipca 2009 r. r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107 poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego wszczętego na wniosek przedsiębiorcy - Klif Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia z siedzibą w Warszawie i przedsiębiorcy Lidii Sołtysik-Kamińskiej prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft z siedzibą w Katowicach,

działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurenci i Konsumentów

uznaje się za ograniczającą konkurencję i naruszającą zakaz, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy wskazanej wyżej, praktykę polegającą na zawarciu porozumienia przez Narodowy Fundusz Zdrowia z siedzibą w Warszawie i przedsiębiorcę Lidię Sołtysik – Kamińską działającą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft z siedzibą w Katowicach na krajowym rynku programów komputerowych działających w Narodowym Funduszu Zdrowia, a służących rejestracji i monitorowaniu oraz rozliczaniu świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez świadczeniodawców w ramach zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia kontraktów polegającego na:

1) organizowaniu przez Narodowy Fundusz Zdrowia wspólnie z przedsiębiorcą Lidią Sołtysik-Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft w ramach podpisanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia Umowy serwisowej z Konsorcjum Kamsoft-SPIN (obecnie Asseco S.A.) szkoleń dla świadczeniodawców, na których rozdano im bezpłatną wersję jednostanowiskową programu KS-SWD2 opracowaną przez Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft i namawiano do korzystania wyłącznie z programów tej firmy, gdy wersja wielostanowiskowa tego programu była dostępna na rynku za opłatą,

2) bezpłatnym udostępnianiu przez Narodowy Fundusz Zdrowia i przedsiębiorcę Lidię Sołtysik – Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft świadczeniodawcom obok programu KSSWD, jednostanowiskowej wersji programu KS-SWD2, którego autorem jest przedsiębiorca Lidia Sołtysik-Kamińska; Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft, a którego możliwości techniczne wykraczały poza funkcje niezbędne do rozliczania przez świadczeniodawców zawartych umów z Narodowym Funduszem Zdrowia,

3) publikowanie przez Narodowy Fundusz Zdrowia, opracowanych przez przedsiębiorcę Lidię Sołtysik-Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft, z opóźnieniem niekompletnych informacji dotyczących standardów wymiany danych na lata 2004, 2005, 2006, 2007 i 2008, gdy przedsiębiorca Lidia Sołtysik – Kamińska; Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft miała dostęp i wykorzystywała te informacje dużo wcześniej aniżeli konkurenci na rynku, co znacznie utrudniało dostosowanie programów świadczeniodawców korzystających z oprogramowania innych firm aniżeli Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft do zmienianych wymagań sprawozdawczości w Narodowym Funduszu Zdrowia,

które ogranicza konkurencję na krajowym rynku programów komputerowych służących do obsługi jednostek świadczeniodawców mających podpisane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia (w tym umożliwiających rozliczanie tych umów) i stwierdza się zaniechanie jej stosowania: z dniem 16 stycznia 2004 r. w zakresie punktu 1), z dniem 30 czerwca 2007 r. w zakresie punktu 2) i z dniem 31.12.2008 r. w zakresie punktu 3).

III.
Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz. 1217) na podstawie art. 101 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz. 1217) oraz w związku z art. 131 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.) nakłada się na Narodowy Fundusz Zdrowia w Warszawie kare pieniężną w wysokości: 500.000,00 zł, (słownie: pięćset tysięcy złotych) płatną do budżetu państwa z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa w punkcie II sentencji niniejszej decyzji.

IV.
Stosownie do art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz. 1217) na podstawie art. 101 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz. 1217) oraz w związku z art. 131 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.) nakłada się na przedsiębiorcę Lidię Sołtysik-Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft z siedzibą w Katowicach karę pieniężną w wysokości 500.000,00 zł, (słownie: pięćset tysięcy zł) płatną do budżetu państwa z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa w punkcie II sentencji niniejszej decyzji.

V.
Na podstawie art. 72 w związku z art. 75 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244 poz. 2080 i z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 i Nr 170 poz. 1217) w związku z art. 131 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (DZ. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.) postanawia się obciążyć kosztami postępowania antymonopolowego wszczętego na wniosek Klif Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie obejmującymi wysokość opłaty za wniosek 500,00 zł i koszty opinii biegłego w tej sprawie w wysokości 12.444,00 zł tj.:
1. Narodowy Fundusz Zdrowia z siedzibą w Warszawie kwotą 6 472,00 zł, (słownie: sześć tysięcy czterysta siedemdziesiąt dwa zł),
2. Przedsiębiorcę Lidię Sołtysik-Kamińską prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Informatyczne Kamsoft z siedzibą w Katowicach kwotą 6 472,00 zł, (słownie: sześć tysięcy czterysta siedemdziesiąt dwa zł),

oraz zobowiązać tych przedsiębiorców do zwrotu wnioskodawcy firmie Klif Sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie w/w kosztów.

Decyzja wraz z uzasadnieniem (PDF) ma 63 strony A4. Od tej decyzji stronom przysługiwało odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a chodzi łącznie o ponad milion złotych, to nie jestem pewny, ale wydaje mi się, że możemy jeszcze do tego tematu wrócić...