Jeszcze o nowelizacji ustawy "o informatyzacji": pytanie o projekty

W BIP MSWiA znajdziemy projekt Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie nadawania odznaki „Zasłużony dla ochrony przeciwpożarowej”, ale projektu ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne nie ma (a przynajmniej ja go znaleźć nie mogę)... Jest projekt Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie powołania Komisji Heraldycznej, ale projektów aktów wykonawczych do zmienianej ustawy "o informatyzacji" nie ma. Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, a konkretnie art 5. tej ustawy, stwierdza, że projekty ustaw i rozporządzeń podlegają udostępnieniu w BIP z chwilą przekazania projektów do uzgodnień z członkami Rady Ministrów. Ciekawe ilu lobbystów zarejestrowało się w MSWiA (od chwili umieszczenia projektu w stosownym programie prac), zgłaszając zainteresowanie pracami nad nowelą ustawy? No i jeszcze jedno pytanie: czy wraz z projektem nowelizacji ustawy, która w istocie dość silnie zmienia "system rozporządzeń", opracowuje się w ogóle te projekty aktów wykonawczych?

Być może błądzę, jeśli szukam projektu ustawy w BIP MSWiA, na stronie Projekty aktów prawnych, a konkretnie na stronie z projektami z roku 2008. Jeśli błądzę szukając w tym miejscu, to gdzie powinienem szukać? A może jeszcze nie powinienem ich szukać, bo przesłanie z jednego departamentu (departamentu informatyzacji) do innego departamentu (departamentu prawnego), "w celu nadania mu dalszego biegu legislacyjnego - przekazania do uzgodnień międzyresortowych" to jeszcze nie to samo, co "przekazanie do uzgodnień międzyresortowych". No, ale jeśli wraz z prośbą o "nadanie biegu" jest również prośba o "konsultacje społeczne" i ta prośba jest już zrealizowana, tj. projekt trafił do organizacji wymienionych w prośbie (te zaś, chociaż nie dysponują nawet cząstką budżetu państwa, zdążyły opublikować projekt na swoich stronach), ale nie trafia do BIP MSWiA, to jestem "w kropce".

Zgodnie z art. 6 ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa - z chwilą udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej programów prac legislacyjnych (por. art. 3 i 4 ustawy), albo w przypadku, gdy projekt nie był zawarty w programie prac legislacyjnych, z chwilą udostępnienia projektu w Biuletynie Informacji Publicznej, udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej podlegają również wszelkie dokumenty dotyczące prac nad projektem. Z chwilą udostępnienia projektu w Biuletynie Informacji Publicznej (albo udostępnienia programów prac legislacyjnych), każdy może zgłosić zainteresowanie pracami nad projektem ustawy lub rozporządzenia.

Na stosownej stronie BIP MSWiA - zgodnie z art. 4 ustawy - znajdę Program prac legislacyjnych dotyczących projektów rozporządzeń na I półrocze 2008 r., i na na II półrocze 2008 r. Na przykład w planie prac legislacyjnych na II półrocze, w odniesieniu do rozporządzeń MSWiA, przewidziano Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych warunków wykonywania działalności telekomunikacyjnej przez organy i jednostki organizacyjne podległe ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych – w odniesieniu do sieci telekomunikacyjnej eksploatowanej przez te organy i jednostki organizacyjne dla potrzeb Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu i administracji rządowej (poz. 103 planu); Jest tam również Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenia w sprawie Planu Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2010 (poz. 104 planu) (nota bene - jest tam również Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Rozwoju i Zastosowania Technologii Biometrycznych - poz. 101).

Wydaje mi się jednak, że nie przewidziano tam projektów aktów wykonawczych do nowelizowanej ustawy.

W dokumencie PROGRAM PRAC LEGISLACYJNYCH RADY MINISTRÓW w okresie lipiec - grudzień 2008 r. - projekty ustaw (PDF) znaleźć można na pozycji 163.: "Projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne" (w tabeli "Istota projektu" czytamy: "Usunięcie niespójności regulacji ustawowej poprzez zrewidowanie dotychczas przyjętej materii i procedury informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne"). A więc projekt pojawił się w programie prac, a w związku z tym i od tego momentu, w którym projekt się tam pojawił - każdy może zgłosić zainteresowanie pracami nad projektem ustawy. Ciekawe, ile osób wyraziło takie zainteresowanie? Z chwilą, kiedy wpisano projekt do programu prac legislacyjnych powinno się również udostępnić "wszelkie dokumenty dotyczące prac nad projektem". Interesujące jest zatem, czy kiedyś w stosownym BIP pojawi się "stanowisko środowiska wolnego oprogramowania", o którym można przeczytać w uzasadnieniu projektu (nominalnie str. 14, str. 15 w skonsolidowanym pliku PDF)? Kto to jest to "środowisko wolnego oprogramowania"? Ciekawe, czy pojawią się gdzieś stanowiska, które nie zostały wymienione w uzasadnieniu? Bo przecież były jakieś stanowiska w tej sprawie?

Projekt jest w programie prac legislacyjnych. Nie wiem, czy już został przekazany do uzgodnień (por. powyżej), ale na pewno trafił do konsultacji - dlatego można znaleźć projekt na stronie organizacji pozarządowej, ale jeszcze nie w BIP MSWiA.

Wedle projektu "ustawy o informatyzacji" - "Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 16 ust. 3 i art. 18, ustawy (...) zachowują moc do czasu wydania nowych przepisów wykonawczych na podstawie art. 16 ust. 3 i art. 18, ustawy (...) 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2011". Dziś mamy 24 września 2008 roku. W informatyce 2 lata to "szmat czasu".

Wypadałoby postulować, aby wraz z projektem ustawy pojawiły się też - do konsultacji - projekty aktów wykonawczych.

Oczywiście w Sejmie z projektem może się zdarzyć wszystko (ba! nawet w czasie międzyresortowych uzgodnień może się wiele zmienić). Wyobrażam sobie na przykład, że definicja otwartego standardu wraz z powołaniem się w uzasadnieniu na Europejskie Ramy Interoperacyjności w wersji 1.0. może być w Sejmie odstrzelona. To zresztą jest rozsądne: projektować tak ustawę, by zostawić sobie jakiś margines negocjacji w sejmowych komisjach (z tego zrezygnujemy, ale za to silnie popieramy takie i takie rozwiązanie - nikomu nic nie zarzucam, cenię skuteczność działania).

W ustawie "o informatyzacji" (wiadomo, że ustawa ma dłuższą nazwę) kluczową sprawą są rozporządzenia wykonawcze. W sprawach technicznych mamy generalnie problem z tworzeniem prawa: nie jest to proste, by przygotować na tyle precyzyjne normy prawne rangi ustawowej, by system prawa zachował na tyle elastyczny kształt, by sprostał próbie czasu. Wiele kluczowych spraw reguluje się zatem rozporządzeniami. A to w sprawie minimalnych wymagań, a to w sprawie struktury dokumentów, a to "ramami interoperacyjności", etc. Oczywiście nowelizacja ustawy jest istotna. Dobrze, że podejmuje się prace nad zmianą przepisów, które nie działają. Podziwiam legislatorów, którzy podejmują (niebanalne) wyzwanie zmierzenia się z tak sprzecznymi interesami i tak trudną materią, jaka niewątpliwie występuje w przypadku regulowania "informatyzacji". Warto przy tym poznać pełny obraz założenia nowelizującego, a do tego potrzebne są projekty rozporządzeń. Zwłaszcza w przypadku "informatyzacji". Zwłaszcza w tym przypadku.

No, ale sięgnijmy do § 10. Uchwały Nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów. (M.P. z dnia 5 kwietnia 2002 r.). Tam można znaleźć "sugestię", zgodnie z którą: (ust. 7.) "Do projektu należy także dołączyć, opracowaną przez organ wnioskujący, wstępną opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, a jeżeli projekt przewiduje wydanie aktów wykonawczych, należy dołączyć projekty takich aktów o podstawowym znaczeniu dla proponowanej regulacji". A w przypadku regulowania "informatyzacji" - praktycznie wszystkie rozporządzenia, które wydawane są na podstawie tej ustawy mają dla tej regulacji "podstawowe znaczenie", bo w istocie te rozporządzenia właśnie stanowią istotę "regulacji". Czy może gdzieś już są projekty aktów wykonawczych do projektu nowelizacji ustawy?

Na zakończenie drobny cytat (oczywiście wyjęty z kontekstu) z odpowiedzi na pewne zapytanie:

Błędy legislacyjne wynikające z niedoskonałego procesu tworzenia prawa albo nieprzestrzegania obowiązujących procedur skutkują tworzeniem barier dla działalności gospodarczej, ograniczają postęp społeczny oraz utrudniają realizację programów rządu. Procedury legislacyjne powinny przeciwdziałać powstawaniu aktów prawnych niskiej jakości, mało precyzyjnych, dających rozliczne możliwości interpretacyjne, zapobiegać procesowi tzw. inflacji prawa oraz wprowadzać nowe regulacje tylko w tych obszarach, w których podjęcie inicjatywy prawodawczej jest koniecznością. Procedury legislacyjne powinny wreszcie umożliwić powstanie bardziej efektywnej legislacji pozwalającej na szybką identyfikację barier prawnych.

Cytat pochodzi z odpowiedzi ministra-członka Rady Ministrów, przewodniczącego Komitetu Stałego RM Zbigniewa Derdziuka - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - na zapytanie nr 9 w sprawie usprawnienia organizacji władzy ustawodawczej i procesu legislacyjnego,
2 stycznia 2008 r.