Poza ceną oprogramowania ważna jest też umiejętność korzystania z niego

... w jakim zakresie w urzędach stosuje się zaawansowane funkcje programów biurowych. Coś poza formatowaniem tekstu?
Może po prostu pani Zdzisia z panem Józkiem nie są w stanie zrozumieć, że przycisk "bold" może być w różnych miejscach interfejsu i potrzebują do tego "wykształcenia informatycznego"?

Nie jestem inżynierem, zaledwie prostym człowiekiem, a jednak potrafię, np. zapiąć pasy w aucie niezależnie od jego marki. Dostanę Nobla?

Bardzo cenna inicjatywa MEN. Ale najcenniejszy wbrew pozorom bedzie "okres przejściowy" kiedy młodzież zobaczy dwa edytory (upraszczając, bo nie tylko o edytor tu chodzi). Mając ponad dwudziestoletni staż w branży informatycznej uważam, że największą bolączką naszej dydaktyki informatycznej (począwszy od szkół podstawowych, przez średnie i wyższe, po najprzeróżniejszego rodzaju kursy z ECDL włącznie) jest to, że nikt nie uczy pisania w edytorze tekstu tylko "używania Worda", nikt nie uczy operacji arkuszowych tylko "używania Excela", nikt nie uczy zasad tworzenia prezentacji, zasad ich komponowania, warunków czytelności estetyki tylo "używania Powerpointa". Nawet na zajęciach akademickich na przedmiotach informatycznych poziom prowadzonych zajęć woła o pomstę do nieba. Uniwersytecki przedmiot "systemy operacyjne" ogranicza się do omówienia elementów Windows XP.
Nie ujmując nic zasługom znanej firmy z Redmond, opamiętajmy się! Ich władza już jest większa niż połowy światowych rządów razem wziętych a jeśli nadal będą się powtarzać pytania w stylu "Linux? A to chodzi pod XP?" ta władza będzie nadal rosła i wstrzyma wszelki rozwój informatyki.

Ta informacja brzmi troche, jakby ministerstwo z zasady mialo teraz odmawiac finansowania licencji na oprogramowanie biurowe. Pamietajmy, ze przez MEN przechodza pieniadze dla szkol, ale tez i duze srodki dla organizacji pozarzadowych, centrow doskonalenia nauczycieli etc.

że zakres używanego oprogramowania w instytucjach publicznych jest określone rozporządzeniem regulującym formaty wymiany danych:
http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU20052121766&type=2&name=D20051766.pdf
wynika z niego, że pakiet MS jest niedopuszczalny - bo nie obsługuje OpenDocument. A w podlinkowanym artykule jest mowa o tym, że RIO rozsyła dokumenty jako szablony MS Office, co również łamie to rozporządzenie...

Ale pewnie nie ma komu wyciągnąć konsekwencji...

Miła jaskółka, ale jak to z jaskółkami - jedna jeszcze nie czyni wiosny.

Natomiast co do supportu itp. - bardzo ciekawe rozwiązanie zastosowano w Holandii. Został powołany specjalny program i biuro do jego obsługi (OSSOS), o którym napisałem takiego niusa:

W Holandii już od 2002 roku działa program OSSOS (”Open Source als Onderdeel van de Software Strategie” - “Otwarte Oprogramowanie jako element strategii informatycznej”). Jego celem jest promocja w administracji publicznej otwartych standardów i oprogramowania FLOSS, z naciskiem na te pierwsze. Pierwszy etap (2003-2005) polegał na badaniu problemu od strony technicznej, potem priorytetem stała się otwartość i współpraca z biznesem.

De facto była to więc swatka między instytucjami a firmami, które oferowały produkty bazujące na otwartych standardach i wolnych licencjach (FLOSS). Ponieważ same produkty są zwykle darmowe, więc najpewniej instytucje płaciły faktycznie za wdrożenia i wsparcie - czyli dokładnie za to, czego potrzeba instytucjom.

To gwarantuje, że jeśli instytucja już przejdzie przez próg zmiany, to potem może sobie instalować swobodnie ile chce bez dodatkowych kosztów: koszt migracji jest kosztem stałym. I może kupować to, czego potrzebuje: pomoc techniczną, dodatkowe funkcje i poprawki (to jest dopiero rewelacja, bo np. grupa instytucji może się zrzucić na nowy moduł i będzie on dostępny dla wszystkich)... Ale jeśli nie potrzebuje, to może być samowystarczalna pod tym względem.

To naturalnie trudniejszy rynek niż obowiązkowe kupowanie licencji, ale są firmy, które z tego żyją (jak znajdę to podrzucę opis metod biznesowych firmy Alfresco). Ale generalnie można się spodziewać, że pieniądze, które dotąd szły w licencje, zaczną - przynajmniej w części - iść na dostosowywanie oprogramowania do potrzeb klienta, czyli zmieni się forma zarabiania, ale nie zdechnie rynek.

Obecnie program OSSOS przekształcił się i - po zmianie nazwy na NOiV - zrobił ekspertyzę dotyczącą prawa europejskiego (mianowicie że darmowe oprogramowanie nie wymaga przetargów), o której też pisałem. Przekształcił się, bo zdaje się minął założony czas programu, a dotychczasowe cele spełnił bardzo dobrze - zamiast dawać rybę, dawał wędkę, i stąd takie efekty:

Osiągnęliśmy punkt krytyczny, w którym miasta stwierdzają: “teraz już wiemy, co można osiągnąć za pomocą open source, i jesteśmy dobrymi klientami: wiemy co możemy uzyskać poprzez otwarte oprogramowanie i otwarte standardy”. Rynek dojrzewa.

***

A jak dzięki wolnemu oprogramowaniu masowo i od podstaw zinformatyzowała się edukacja w hiszpańskiej prowincji Estremadura, która jest biednym rejonem kraju, o tym pisałem innym razem.

Ciekawe, czy w Polsce też są takie rejony, gdzie z powodu trudnych warunków jest to właściwie jedyna sensowna opcja, żeby wyjść z zapaści cywilizacyjnej?

Jako były urzędnik (jeszcze w zeszłym miesiącu) wypowiem się co nieco o zastosowaniu oprogramowania darmowego. Pracowałem w wodociągach jednostce podległej ściśle pod Gminę, jako osoba, która coś tam rozumiała z komputerów wpakowano mi obsługę i nadzór nad wszystkimi maszynami w zakładzie. Po "uporządkowaniu" wszystkich prawnych zależności typu licencje windy itp. przyszedł kiedyś czas na zajęcie się pakietami biurowymi, na kompach gdzie był zakupiony pakiet MS nie było problemu, na komputerach nowych i bez offica instalowałem czasem "na siłę" openoffica. Po jakimś czasie większość "urzędasów" się przyzwyczaiła do innego oprogramowania niż mieli "wyuczone". Co prawda zdarzało mi się kupować kompy dla np. kierownika działu z instalowanym MSofficem ale oo też jest zainstalowane i używane (inna sprawa ile ten człowiek naklął się nad msofficem 2007).

Sam też używałem open source i freeware (z wyłączeniem tego do zastosowań domowych) na swoim stanowisku pracy, czy to gimp, czy np. pdfcreator (zajmowałem się też zamówieniami publicznymi i konwersją różnych materiałów do plików akceptowalnych przez wspomniane wyżej rozporządzenie) 7zip - świetne narzędzie do archiwizacji (w tym baz danych). Nie zawsze trzeba kupować oprogramowanie, nawet MS wypuszcza darmowe wersje np MSSQL Express, który nam do prowadzenia stanowiska inkasenckiego (wystawianie rachunków za wodę, gospodarka wodomierzowa itp.) w zupełności wystarczał (a firmy chciały nam od razu sprzedać po atrakcyjnej cenie wersje płatne) i tak to jakoś sobie leciało, tzn. tam gdzie można było starałem się dawać darmowe oprogramowanie.
Natomiast w samym urzędzie gminy były standardowo kupowane pakiety msoffice na każdy komputer, a obsługiwać oo potrafi tylko kilka osób, trochę to przykre ale faktycznie można by było zaoszczędzić trochę pieniążków (publicznych, a więc i moich) na zakupie oprogramowania.

Co do rozporządzenia o formatach plików w administracji publicznej to chyba mało kto poza informatykami wie o jego istnieniu, zazwyczaj starałem się wrzucać na stronę www pliki w 3 formatach (ooffice,msoffice i pdf, czasami jeszcze dodatkowo przedmiary robót w oryginale, jak miałem do nich dostęp).

Inna sprawa to nasze szkolnictwo, mnie jeszcze uczono tylko na msoffice, moich młodszych braci niestety jeszcze też, ale co powiedzieć o nauczycielce, która przyjmuje prace tylko w formacie msoffice "bo przecież wszyscy go mają" - czasami ręce opadają.

Bardzo bym prosił o wysłanie zapytania do Mirosława Mizery w celu odpowiedzi na pytania:

1) Na czym polegały kłopoty z zapisywaniem (?!?) dokumentów?

2) Jakie dokładnie problemy techniczne miałyby wystąpić przy instalacji OO? Instalacja przeprowadzana jest przecież przez profesjonalnego (ROTFL) informatyka, a instalator OO jest dość prosty w obsłudze.

3 Jakie różnice między MS Office a Open Office miał na myśli pan Mizera biorąc pod uwagę specyfikę pracy urzędnika w administracji samorządowej?

Warto by było jeszcze zapytać ile urzędnicy wydają na szkolenie pracowników z zakresu programu MS Office i ile kosztowałoby doszkolenie ich z OO.

Choć przyznam, że pisząc ostatnie zdanie skręcam się wewnątrz, jako że programy są identyczne w obsłudze i szczerze powiedziawszy nie znam nikogo kto do posługiwania się OO potrzebowałby jakiegokolwiek dodatkowego szkolenia (patrzę głównie po kolegach i koleżankach prawnikach, więc osobach nie posiadających zaawansowanej wiedzy informatycznej).

Na marginesie: jak dobrze pamiętam to cały II Wydział Cywilny Sądu Rejonowego w Lublinie bez większych problemów "przesadzono" na OO, nie szkoląc przy tym nikogo...

W firmie instalowałem OpenOffice. Kilku użytkowników stwierdziło jednak, że nie radzą sobie z nim i uparli się, że muszą mieć pakiet Microsoftu. Kupiliśmy MS Office 2007. Okazało się, że tego programu tym bardziej nie są w stanie opanować i konieczny jest zakup podręczników.

Urzędnicy (i także inni pracownicy biurowi) nie mają żadnej motywacji do zmian, bo to nie oni oszczędzają na oprogramowaniu, a zmiany zawsze wymagają dodatkowego wysiłku. Ja w takich sytuacjach stosuję jedną z dwóch metod:

1. informuję ile kosztuje "wygoda" pracowania w danym oprogramowaniu i pytam się czego nie można zrobić w nowym, po czym wciskam F1 i w pole "Znajdź" wpisuję "Korespondencja seryjna" (najczęściej wymieniana)

2. mówię, że jest to część obowiązkowej aktualizacji oprogramowania i że "trzeba" tego używać. Po krótkiej prezentacji (30min) i 2 dniach pracy użytkownik porusza się tak samo płynnie jak po poprzednim programie.

Drugiej metody nie lubię, ale jeżeli użytkownik nie potrafi oddzielić funkcjonalności od oprogramowania lub prezentuje postawę "zapłaciłem tyle za komputer i jeszcze za Worda mam płacić?" to nie widzę innej możliwości.

Co do problemów z zapisywaniem, to podejrzewam, że urzędnik wciskał Ctrl+S (albo klikał na przycisk z ikoną dyskietki) i wpisywał "raport2007.doc", a potem nie mógł tego odczytać na komputerze z MS Wordem.

I jeszcze w wypowiedzi

Na instalacji bezpłatnych programów urząd mógłby zaoszczędzić raptem 30 tys. zł.

chyba ucięło końcówkę "co 3-4 lata", bo oprogramowanie własnościowe ma to do siebie, że aktualizacje też kosztują.

Jest jeszcze jeden aspekt kupowania MSO. Każdy urząd przy kupowaniu właściwie wszystkiego ma to robić poprzez tryby przewidziane w ustawie prawo zamówień publicznych. Moje życie zawodowe zaczynałem jako "zamawiacz publiczny", stąd wiem, że przez zamówienia idzie dosłownie wszystko - od dostawy papieru i ołówków za 15 000, przez szkolenia np. dla bezrobotnych a skończywszy na remoncie elewacji budynku za 3 000000 zł.

Ale do rzeczy. Kłopot w tym, że nie można opisać przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie "pakiet biurowy MS Office 2007", bo takie sformułowanie w sposób bezpośredni narusza przepisy prawa zamówień publicznych:

Art. 29.1. Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty.

2. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję.

3. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, chyba że jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia i zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia za pomocą dostatecznie dokładnych określeń, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy "lub równoważny".

Sprawa dla reportera: może warto by było podrążyć jak w takim razie dokonywane są zakupy MSO? Z punktu widzenia ustawy i praktyki (cena OO to 0 zł) MSO nie da rady dostać więcej punktów niż OO przy ocenie ofert, zaś nie można w postępowaniu ograniczyć się tylko do zamówienia MSO, bo powyższy przepis tego zabrania.

Biorąc pod uwagę zwykłą wykładnię przepisu to nawet nie wolno napisać "MSO lub równoważne" bo przecież nie ma tu mowy o żadnej specyfice przedmiotu zamówienia a zamawiający jak najbardziej może opisać przedmiot dokładnymi określeniami (pakiet biurowy na który składają się edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji).

Aspekt ostatni: czy wszczynając postępowanie w celu kupienia pakietu biurowego który można za darmo ściągnąć z sieci urzędnicy nie narażają się na zarzuty niegospodarności (lub też łamania dyscypliny finansów publicznych)?

Możemy się tutaj burzyć i wskazywać różne przepisy, a pani X w urzędzie Y dalej będzie wstawiać wcięcie i zwiększać lewy margines akapitu spacją, a odstęp między akapitami - enterem. Możemy wskazywać, że pani X nie korzysta z funkcji Ms Office'a których OpenOffice nie ma, ale nie zmieni to faktu, że pani X dalej nie będzie w stanie zrozumieć, że wspomniany już tutaj B może być gdzieś indziej w GUI. Nie będzie w stanie również zrozumieć, że zamiast jakiegoś pokracznego symbolu z kwadracikami na dole w rogu może być białe K na błękitnym tle. I pewnie dalej będzie miała zainstalowanego ms office'a - dla świętego spokoju.

Tak z ciekawości - czy ktoś zna jakieś badania dotyczące tego, jaki procent analfabetów komputerowych (w tym: urzędników) bardziej preferuje interfejs nowego office'a od interfejsu oo?

Kiedy przyjmujesz gościa do pracy wymagasz umiejętności obsługi programów, maszyn czy sprzętu jakim dysponujesz. Jeśli po jakimś czasie zmieniasz oprogramowanie czy sprzęt czy maszyny musisz go przeszkolić na Twój koszt. Chyba to logiczne, no nie?