Co będzie miało wartość w prawdziwie informacyjnym społeczeństwie?

Kiedyś w głównym wydaniu Wiadomości wyemitowano "setkę" ze mną w roli głównej. Wypowiedziałem zdanie "w społeczeństwie informacyjnym informacja ma wartość ekonomiczną". I tyle. Nic odkrywczego, czego ktoś inny by już nie powiedział, albo nie mógł wypowiedzieć w Wiadomościach za mnie. Mógł to powiedzieć każdy. Coraz częściej się jednak zastanawiam nad tym, że to zdanie jest obarczone błędem.

Informacje wprost mnie zalewają. Można się w nich tarzać, przesypywać, katalogować, przerabiać, manipulować nimi. Prawo autorskie? Wraz z rozwojem sytuacji nabierze rumieńców repozytorium w serwisie Wikimedia Commons, ale - by nie bazować tylko na tym jednym przykładzie - dostępna będzie masa wartościowych efektów działalności ludzkiej, które oddane będą domenie publicznej. Sampli. Jakoś dziwnie przekonany jestem, że to kwestia uzyskania "masy krytycznej". Po przekroczeniu pewnego progu - indywidualna działalność twórcza będzie miała coraz mniejszą wartość.

Wraz z automatycznym obrabianiem informacji mogą powstać dowolne kompozycje, które nie będą miały cech utworu. Prawie widzę taki program na wolnej licencji, który pozwala na wybór opcji: new romantic, tekst w języku angielskim, o moim psie Azorku (akurat nie mam psa, ale tekst mógłby zostać tak spersonalizowany, by się wydawało, że mam), cztery zwrotki, trzy razy refren, całość 4 minuty 32 sekundy. Nie lubie new romantic. No to niech to będzie jakiś kawałek hardcore'owy. Ale nie w klasycznym składzie. Do gitary przesterowanej "overdrivem" niech dojdzie jeszcze waltornia. Albo niech program zastosuje algorytm dynamicznie zmieniający parametry, a ja powiem "stop" wówczas, gdy zacznie mi się podobać. Niech od razu wygeneruje mi tyle, by zmieściło się na płycie DVD. A właściwie dlaczego ograniczać się do archaicznego krążka? Niech zapisze ustawienia i potem gra, aż mi się znudzi.

Wraz z opasaniem świata siecią kamer, które podglądają nas na razie w dużych aglomeracjach (i z nieba) - zdjęcia wysokiej jakości, filmy przedstawiające rzeczywistość w dowolnym planie, pokazujące dowolną sytuację, będą ogólnie dostępne (już dziś zdjęcia NASA "z nieba" nie są objęte prawem autorskim).

Każdy jest do zastąpienia. Potrzebny jest poemat by uświetnić bankiet? Możesz zwrócić się do dowolnego z coraz liczniejszej rzeszy wprawnych w języku; za chwile zwrócisz się do swojej lodówki, która będzie miała opcje "create poem". Nikt się nie zorientuje, że to lodówka, a może to właśnie będzie modne - "jaki dziś wiersz udało się wygenerować twojej lodówce"? Potrzebujesz obraz? Proszę bardzo. Zasada jest podobna. Lodówka potrafi też generować (bo nie "tworzyć" w dzisiejszym rozumieniu tego słowa, które przypisałbym do sfery prawa autorskiego) grafiki. W menu GIMPa jest możliwość wyboru sposobu przekształcenia - kubizm, ekspresjonizm, pop-art? Nie ma problemu.

"Welcome to Shocked Poetry! Create a poem or poetry e-greeting card online. Add your poem to our online poetry collection"

Twój ulubiony serwis wprowadził abonament? Wiadomości z konkretnego dnia nie znikną. Na pewno skomentowało je wiele różnych, niezależnych od siebie źródeł. Zapytaj lodówkę, co się dziś stało. Co stało się trzy tygodnie temu. Niech wybierze najrozsądniejszą linie komentarzy, odpowiadającą twojemu statusowi społecznemu, stanowi posiadania, doświadczeniom, byś wiedział, co masz o tym myśleć. A co powinieneś myśleć, gdybyś miał inny profil użytkownika? Klik!

Niedawno widziałem taki film na YouTube, w którym wygenerowany przez program awatar "czytał" wiadomości dnia. Czerpie z Google, ale może z dowolnego źródła. Byle było dostępne, a będzie coraz bardziej dostępne. Właśnie próbuje znaleźć tę witrynę. Trochę mnie irytują kolejne nieudane próby zadania dobrego pytania wyszukiwarce. Nadal szukam. Wiem, że to w Sieci jest, bo przecież widziałem kilka odcinków. A gdybym nie wiedział, że to tam jest, to czy potrafiłbym znaleźć? Już teraz blogerzy konkurują z etatowymi dziennikarzami, a jak ich zaraz zastąpi wirtualny awatar? Próbowaliście znaleźć kiedyś "serwis newsowy" w serwisach newsowych? To jak szukać "internetu" w internecie (albo cukru w cukrze). Nie chodzi mi o serwis Ananova, którego uruchomienie zapowiadano jeszcze w 2000 roku, a który nadal jest „w przygotowaniu”... Chyba po to będą w przyszłości znaki towarowe, by udawało się łatwiej znaleźć jakieś treści. Znak towarowy jako słowo kluczowe w wyszukiwarce. Gorzej, jak nie znasz albo nie pamiętasz tego słowa (serwis, którego szukam przecież się też jakoś oryginalnie nazywał). Mam! "News at Seven" newsbot. Ufff. Ciężko było.

News at Seven to projekt akademicki, realizowany w ramach Northwestern University's Intelligent Information Laboratory (InfoLab). Działa to tak, że algorytm automatycznie generuje warstwę słowną i podkłada tło za wirtualną prezenterką. Informacje pochodzą z różnych źródeł, z Google News, z blogów, z różnych agregatorów... Wirtualna prezenterka mówi do słuchacza w sposób automatycznie wygenerowany. Wszystko będzie z czasem można parametryzować. W trakcie poszukiwań, przy okazji, znalazłem serwis newsowy czytany przez awatara z SecondLife - SLObserver TV #001 SecondLife News, ale to wszystko było wcześniej dopracowane przez człowieka, a News at Seven ma być całkiem automatycznym serwisem newsowym.

Prywatność? Wobec "zdjęć z nieba", wszechobecnych mikrofonów (już w Holandii przecież testują - to nie science fiction), generujących sample dla domeny publicznej prywatność musi zyskać nowe znaczenie. Może przetrwa jako piękne imię żeńskie? Wówczas pisane z wielkiej litery. Ktoś o chorych upodobaniach może sobie zażyczyć porannego serwisu newsowego, prezentującego 10 najczęściej oglądanych (albo najbardziej komentowanych) dziś scen przeciągania się w łóżku znanego polityka (samego lub wraz ze swoją żoną/kochanką - niepotrzebne odznaczyć w panelu kontrolnym). Na razie można sobie w internecie obejrzeć stosunek seksualny znanej top modelki Sąd zarządził zamknięcie YouTube, ale przecież to nie pierwszy przypadek. Nowe trendy wyznaczała przecież Parys Hilton (por. Prywatność bogaczy i gwiazdek)...

Zaryzykuje postawienie tezy: w społeczeństwie prawdziwie informacyjnym informacja nie ma wartości ekonomicznej. I nawet nie ma jej umiejętność selekcjonowania i analizy informacji. Wystarczy popatrzeć na analizy prawne. Powiedz mi jaką tezę potrzebujesz udowodnić - można wówczas wybrać z katalogu autorów takiego, który przygotuje argumentację najbliższą oczekiwanej. W środowisku konkurencyjnym jest ich wielu. Ktoś uzna, że sygnalizowany wyżej kłopot ze znalezieniem "News at Seven" przeczy tezie o stopniowym zmniejszaniu się znaczenia selekcji informacji. A przecież i tak znalazłem ten serwis tylko dlatego, że się kiedyś na niego natknąłem. Świat składa się z takiej ilości dostępnej informacji, że nikt nie jest w stanie ich wszystkich przyswoić. Do szczęścia potrzeba tylko niewielkiej ich części. Zresztą z czasem wystarczy poprosić odpowiednio oprogramowaną lodówkę.

Lodówka. To lodówka ma wartość ekonomiczną. A raczej nie tyle lodówka, co nadające się do spożycia fragmenty rzeczywistości, które się zwykle z lodówki wyjmuje. Pełna lodówka. Dach nad głową (gdy pada), wygodne łóżko (gdy chce się wypocząć). Zdrowie, bezpieczeństwo twoje i twojej rodziny. Wartości uniwersalne. Ale stopniowo, coraz mniejszą wartość ma informacja i sposób jej ustalania. Póki jednak jeszcze ma znaczenie kto jaką informacją dysponuje - można na tym wciąż budować modele biznesowe. Doraźne, wykorzystujące sprzyjający wiatr. Kto wie na czym ludzie będą zarabiać za kilka lat? Na reklamach, płatnym dostępie do treści, czy raczej na "świńskiej górce"?

A na obrazku w leadzie: Tarsjusz czyli Wyrak (rodzina ssaków naczelnych zaliczanych do małpiatek). Narysowałem i umieściłem w Wikimedia Commons. Dziś jest mnóstwo zdjęć Tarsjuszy, ale nie tak dawno w encyklopediach były tylko obrazki przedstawiające to zwierzątko.