Jak implementowano dyrektywę chroniącą konsumentów przy umowach zawieranych na odległość?

Komisja zapowiada przegląd ustawodawstw krajowych, by stwierdzić, w jaki sposób implementowano na grunt prawa krajowego przepisy dyrektywy o sprzedaży na odległość z 1997 roku. Przegląd ustawodawstwa ma na celu m.in. odpowiedzenie na pytanie - jak bardzo należy zmodyfikować tę, prawie dziesięcioletnią już, dyrektywę. Jednym z potencjalnych punktów zapalnych jest ochrona prywatności konsumentów. Chodzi też o to, by sprawdzić, jakie są rozbieżności między poszczególnymi implementacjami dyrektywy. Niektóre z nich wynikają z odmiennego tłumaczenia unijnego aktu na języki narodowe. Art. 14 Dyrektywy (klauzula minimum) przewiduje też, że państwa członkowskie mogą, dla zapewnienia wyższego poziomu ochrony konsumentów, przyjąć bądź utrzymać w mocy surowsze przepisy, o ile są zgodne z traktatem. Pytanie więc dziś brzmi: jaka jest praktyka w tym względzie.

Koncepcje leżące u podstaw Dyrektywy 97/7/WE w sprawie ochrony konsumentów w umowach zawieranych na odległość z 20 maja 1997 roku (Distance Selling Directive) wzięły się jeszcze z czasów wcześniejszych, sprzed 1985 roku, gdy przyjmowano dyrektywę 85/577, dotyczącą umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa (Door-To-Door Selling Directive). Co prawda zauważono w trakcie jej przyjmowania istnienie internetu (chociaż nie wymienia się go w katalogu środków komunikowania się na odległość) i fakt, że regulacja stosunków gospodarczych wymaga uwzględnienia zabezpieczenia interesu konsumenta "w ulotnych i niepewnych stosunkach z przedsiębiorcami", to jednak stosunki społeczne dość szybko się zmieniają.

Komisja wydała Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wykonania dyrektywy 1997/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość (PDF). Celem komunikatu jest złożenie sprawozdania Radzie, Parlamentowi Europejskiemu i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu z wykonania dyrektywy 1997/7/WE w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość. Do Komunikatu dołączony jest załącznik - kwestionariusz, którego celem jest "przeprowadzenie konsultacji z zainteresowanymi stronami w sprawie pewnej liczby zagadnień związanych z dyrektywą. Komisja będzie w szczególności sprawdzać, czy krajowe różnice w transpozycji wynikające z wariantów regulacyjnych w dyrektywie i z zastosowania klauzuli minimum w art. 14, zgodnie z którą państwa członkowskie mogą, dla zapewnienia wyższego poziomu ochrony konsumentów, przyjąć bądź utrzymać w mocy surowsze przepisy, o ile są zgodne z traktatem, miały wpływ na rynek wewnętrzny i na zaufanie przedsiębiorstw i konsumentów do handlu transgranicznego". Dalej zaś czytamy odnośnie zapowiedzianego przeglądu prawa:

Celem przeglądu jest ocena ewentualnych uchybień w zakresie ochrony konsumenta, w szczególności w świetle nowych praktyk marketingowych i technologii, takich jak internet i handel mobilny, oraz określenia niespójności między poszczególnymi dyrektywami dotyczącymi konsumentów w ramach tego przeglądu. Na podstawie wyników konsultacji rozpoczętych kwestionariuszem i na podstawie wyników przeglądu Komisja przeanalizuje potrzebę dalszych inicjatyw prawodawczych w dziedzinie sprzedaży na odległość zgodnie z zasadami lepszego stanowienia prawa, jakimi kieruje się Komisja w ramach uproszczenia otoczenia regulacyjnego.

Warto przeczytać cały, udostępniony przez Komisję, 21-stronicowy dokument.

W Polsce wspomnianą dyrektywę implementuje na grunt ustawodawstwa krajowego m.in. ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Ale to przecież nie wszystko. Na system ochrony praw konsumentów składają się jeszcze takie akty prawne jak:

• Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2005 Nr 244, poz. 2080)
• Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176, ze zm.)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (wyciąg, Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.– Kodeks postępowania cywilnego, (wyciąg, Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2000 r. w sprawie wzoru rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone (Dz. U. Nr 62, poz. 723)
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 stycznia 2003 r. w sprawie terminów zawiadomienia sprzedawcy o stwierdzeniu niezgodności towaru żywnościowego z umową (Dz. U. Nr 31, poz. 258)
• Ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz.1081 ze zm.)
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. 2001 r. Nr 55, poz. 578. ze zm.)
• Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (Dz. U. Nr 126, poz. 1068 ze zm.)
• Ustawa z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń i ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. 2000 Nr 74, poz. 855 ze zm.)
• Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. 2002 Nr 144, poz. 1204)

Przeczytaj artykuł autorstwa Katarzyny Abramowicz: Zawieranie umów z konsumentem na odległość. Doniesienia na podobny temat gromadzę w dziale konsumenci niniejszego serwisu. Odwiedź również internetowe zasoby Unii Europejskiej poświęcone konsumentom, a także strony Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.