Walne zgromadzenia i środki elektroniczne z dyrektywą w tle

Coś się zaczyna dziać w związku z dyrektywą o transparentności. Chodzi o elektroniczne środki, które mogłyby być wykorzystane w czasie walnego zgromadzenia udziałowców czy akcjonariuszy. Być może w celu realizacji postanowień dyrektywy należałoby zmienić przepisy naszego, polskiego kodeksu spółek handlowych. W niektórych miejscach mowa tam o głosowaniu w siedzibie spółki, w innych o tajności głosowania, lub o udziale pełnomocników…

Przemysław Kral (pozdrawiam serdecznie) na łamach Rzeczpospolitej (w tekście Jak przeprowadzić walne przez Internet): "Udziałowcy czy akcjonariusze spółek nie mogą jeszcze za pomocą Internetu bezpośrednio głosować i uczestniczyć w walnym zgromadzeniu. Potrzebna jest do tego obecność pełnomocnika. Ale nowoczesna technologia coraz śmielej wkracza na sale walnych zgromadzeń, posiedzeń zarządu i rad nadzorczych w spółkach. (...) Komisja Europejska domaga się usunięcia barier hamujących udział w walnych zgromadzeniach za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej."

W tekście przywołana jest Dyrektywa 2004/109/WE. Wypada rozwinąć, że jest to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym oraz zmieniająca dyrektywę 2001/34/WE (Official Journal L 390 , 31/12/2004 P. 0038 - 0057 (PDF)). Dyrektywa ta nazywana jest też czasem "dyrektywą o transparentności". Dyrektywa definiuje takie pojęcie jak: "środki elektroniczne". Są to "urządzenia elektroniczne do przetwarzania (w tym także cyfrowej kompresji), przechowywania i transmisji danych, wykorzystujące technologię przewodową, radiową lub optyczną lub też wszelkie inne rodzaje środków elektromagnetycznych". Następnie w kilku miejscach dyrektywy nawiązuje się do tego pojęcia (np. w art. 9 "Zawiadamianie o nabyciu lub zbyciu znaczących pakietów akcji" mowa jest o depozytariuszach, którzy w określonych sytuacjach mogą korzystać z praw głosu przypisanych do akcji wyłącznie na podstawie instrukcji pisemnej lub przekazanej środkami elektronicznymi; w art. 17 "Informacje dla posiadaczy papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym" mowa jest o tym, że emitent "udostępnia wzór pełnomocnictwa, w postaci papierowej lub z wykorzystaniem stosownego środka elektronicznego, każdej osobie uprawnionej do głosowania podczas zgromadzenia akcjonariuszy, wraz z powiadomieniem o walnym zgromadzeniu lub, na żądanie, po jego obwieszczeniu")...

W preambule, na temat zasady równego traktowania czytamy m.in.: "...Należy ułatwić informowanie posiadaczy akcji i/lub dłużnych papierów wartościowych podczas walnych zgromadzeń. W szczególności posiadacze akcji i/lub dłużnych papierów wartościowych mający swoje siedziby za granicą powinni aktywnie korzystać ze swoich uprawnień, poprzez możliwość ustanawiania pełnomocników, którzy działaliby w ich imieniu. Z tych samych powodów, podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy i/lub posiadaczy dłużnych papierów wartościowych, należy podjąć decyzję, czy powinno mieć miejsce wykorzystanie nowoczesnych technik informacyjnych i komunikacyjnych.. W takim przypadku emitenci powinni podjąć kroki mające na celu skuteczne informowanie wszystkich akcjonariuszy i/lub posiadaczy dłużnych papierów wartościowych, o ile istnieje możliwość ustalenia ich tożsamości...". Dalej zaś: "eliminowanie przeszkód oraz skuteczne wdrożenie nowych wspólnotowych obowiązków informacyjnych wymaga również sprawowania odpowiedniej kontroli przez właściwy organ macierzystego Państwa Członkowskiego. Niniejsza dyrektywa powinna zapewnić przynajmniej minimalną gwarancję dostępu do aktualnych informacji. Z tego powodu w każdym Państwie Członkowskim powinien istnieć przynajmniej jeden system archiwizowania i przechowywania danych"

W artykule 18, w którym przedstawiono wymagania dotyczące udzielania informacji przez emitentów, których dłużne papiery wartościowe dopuszczone są do obrotu na rynku regulowanym, znalazły się pewne wskazówki dotyczące korzystania ze środków elektronicznych:

(...)
4. W celu przekazywania informacji posiadaczom dłużnych papierów wartościowych, macierzyste Państwo Członkowskie lub Państwo Członkowskie wybrane przez emitenta zgodnie z ust. 3, pozwala emitentom na korzystanie ze środków elektronicznych, pod warunkiem jednak, że taka decyzja zostanie podjęta na walnym zgromadzeniu i będzie ona spełniała następujące warunki:

a) korzystanie ze środków elektronicznych w żadnym wypadku nie może być uzależnione od lokalizacji siedziby lub miejsca zamieszkania posiadacza dłużnych papierów wartościowych lub reprezentującego go pełnomocnika;

b) należy wprowadzić środki identyfikacji umożliwiające skuteczne informowanie posiadaczy dłużnych papierów wartościowych;

c) do posiadaczy dłużnych papierów wartościowych zwrócono się z pisemnym wnioskiem o wyrażenie zgody na korzystanie ze środków elektronicznych w celu przekazania informacji, zaś brak sprzeciwu wyrażonego we właściwym terminie uznaje się za wyrażenie zgody. W dowolnym momencie w przyszłości mogą oni zażądać przekazywania informacji w formie pisemnej; oraz

d) wszelkie zasady podziału kosztów wynikających z przekazania takich informacji środkami elektronicznymi określa emitent w sposób zgodny z zasadą równego traktowania określoną w ust. 1.

5. Zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 27 ust. 2, Komisja przyjmuje środki wykonawcze dążąc do uwzględnienia postępu technicznego na rynkach finansowych oraz postępu w dziedzinie technik informacyjnych i komunikacyjnych, a także zapewnienia jednolitego stosowania ust. 1–4. W szczególności określa ona rodzaje instytucji finansowych, za pośrednictwem których posiadacz dłużnych papierów wartościowych może wykonywać swoje prawa finansowe, przewidziane w przepisach ust. 2 lit. c)

To tylko przykłady.

Przemysław Kral stwierdza: "pozostaje więc czekać na rychłą nowelizację kodeksu spółek handlowych i prawa o notariacie. Pozwoli to przeprowadzić pierwsze walne zgromadzenia wyłącznie przy wykorzystaniu systemów wideokonferencyjnych bez angażowania pełnomocnika", a następnie przedstawia aktualne możliwości wykorzystania środków elektronicznych działaniu spółek (wynikające z obecnego brzmienia przepisów polskiego kodeksu spółek handlowych).

Warto czytelników jeszcze odesłać do monografii autorstwa Małgorzaty Engeleit pt. Wirtualne walne zgromadzenie. Przy tej pozycji pozwoliłem sobie na kilka słów komentarza. Chciałbym też uczulić czytelników, iż są pewne różnice między wykorzystaniem nowoczesnych technik komunikacji elektronicznej w głosowaniach w czasie walnych zgromadzeń spółek (gdzie wiadomo dokładnie, albo powinno być wiadomo, kto jakimi prawami głosu dysponuje i jak głosował, chociaż Kodeks spółek handlowych przewiduje tajność głosowania np. w art. 247 § 2 oraz art. 420 § 2; w mojej opinii nie można za pomocą elektronicznych środków uzyskać tajności głosowania), a wykorzystaniem tych środków w głosowaniu w powszechnych wyborach (gdzie należy spełnić zasadę tajności głosowania, będącą podstawą systemu wyborczego). Zachęcam do lektury felietonu: Trudny wybór elektroniczny...