Policja przyjmuje ustną lub pisemną skargę

Kolejny głos w dyskusji dotyczącej granic wolności słowa i możliwości ścigania "anonimowych" użytkowników internetu, którzy złamali przepisy. Być może faktycznie należy wybrać drogę przez skargę kierowaną do Policji na podstawie art. 488 kpk, zamiast angażować prokuratora i stosować art. 60 tegoż kodeksu.

Rzeczpospolita, I bez prokuratora sprawcę można zidentyfikować: "Wbrew pozorom ofiara zniesławienia bądź zniewagi nie jest bezbronna i może znaleźć ochronę w ramach obowiązującego porządku prawnego. Kluczem jest tu uregulowana w art. 488 § 1 k.p.k. skarga kierowana do policji. Zgodnie bowiem z powołanym przepisem policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę i w razie potrzeby zabezpiecza dowody, po czym przesyła skargę do właściwego sądu. Skarga taka, co podniósł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołanego wyżej postanowienia, "jest pojęciem szerszym i mniej sformalizowanym, mającym podobne znaczenie procesowe jak zawiadomienie o przestępstwie, które - co oczywiste - może odnosić się także do anonimowego sprawcy, którego ustalenie może nastąpić przez policję". To właśnie zadaniem policji jest ustalenie, wskutek wniesionej przez pokrzywdzonego ustnie lub pisemnie skargi, tożsamości sprawcy przestępstwa w toku zabezpieczenia dowodów, a następnie przesłania skargi spełniającej już wymagania stawiane prywatnemu aktowi oskarżenia do sądu."

Niedawno opublikowałem tekst Wolność słowa ma granice, ale jak ścigać za ich przekroczenie? a w nim m.in. odesłanie do tekstu Sławka Wikariaka, z którym polemizuje dziś Paweł Hajdys, aplikant sądowy w Sądzie Okręgowym w Łodzi. Postuluje on w konkluzji: "by sąd, mając do czynienia z prywatnym aktem oskarżenia, w którym pokrzywdzony z braku wiedzy nie wskazał imienia i nazwiska oskarżonego, uznał to pismo procesowe nie za akt oskarżenia, lecz za skargę w rozumieniu art. 488 § 1 k.p.k. i jako taką przesłał organowi właściwemu, czyli policji". Tekst warto przeczytać.

Proponowana droga do załatwienia sprawy wymaga jeszcze komentarza, że jeśli Policji nie uda się ustalenie tożsamości sprawcy (a o to ciężko niezależnie od wybranej procedury, czy to z udziałem prokuratora czy Policji), to i tak "na koniec dnia" nie będziemy mieli danych by złożyć prywatny akt oskarżenia (spełniającego, co zauważa autor polemiki, wymogi art. 487 k.p.k. wyjaśnione następnie postanowieniem SN z 17 kwietnia 1997 r., sygn. I KZP 4/97, Wokanda 1998/1, s. 16 - "konieczne i wystarczające jest wskazanie imienia i nazwiska oskarżonego"). Sprawa więc rozbija się o kwestie dowodowe i tak płynnie dochodzimy do retencji danych telekomunikacyjnych, powszechnej identyfikacji, mikroprocesorów w mózgach i tp. Ale to zupełnie inna kwestia.

Zresztą te dylematy dotyczące powszechnej inwigilacji są pewnie jedynie przejściowe. Myślę, że niebawem powszechnie (co nie znaczy, że każda jednostka z osobna) społeczeństwo będzie godziło się na to, że jesteśmy inwigilowani, dostęp do infrastruktury wymaga autoryzacji (władz, albo usługodawców, którzy raportować będą władzom). Zmieniają się stosunki społeczne. A może się mylę?

Przywołane w tekście przepisy kodeksu postępowania karnego:

Art. 487. Akt oskarżenia może ograniczyć się do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie.

Art. 488. § 1. Policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę i w razie potrzeby zabezpiecza dowody, po czym przesyła skargę do właściwego sądu.

§ 2. Na polecenie sądu Policja dokonuje określonych przez sąd czynności dowodowych, po czym ich wyniki przekazuje sądowi. Przepis art. 308 stosuje się odpowiednio.