15 lat retencji dziś

Jak informowałem przed chwilą: w Komisji Infrastruktury zakończyło się wczoraj pierwsze czytanie nowelizacji prawa telekomunikacyjnego. Dziś projekt trafił do podkomisji i tam właśnie zostanie zaproponowana poprawka zobowiązująca do 15 letniego okresu przechowywania danych telekomunikacyjnych dla potrzeb bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego... To się dzieje w Polsce, niezależnie od zamieszania, które równolegle dzieje się w tym temacie w Unii Europejskiej...

Ta polska poprawka być może składana jest właśnie teraz (w tej chwili). Podkomisja będzie pracowała sobie, ale w piątek, 9 grudnia, sprawa znów trafi do komisji stałej do drugiego czytania.

A następnie czeka nas głosowanie w Sejmie. Wszystko w tydzień. Bardzo sprytne to wszystko. Ehhh, polityka. Nie znam się na tym, ale z ciekawością obserwuje. Jeszcze poprzedni rząd zgłosił projekt nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne, bo Komisja Europejska pogroziła nam palcem. Wiadomo, o co chodzi: przenoszalność numerów, kwestie księgowości dla małych przedsiębiorstw. Wszystko jakby jasne. Szybka ścieżka uzasadniona. Rach, ciach – można jeszcze zgłosić parę poprawek, na przykład wprowadzić obowiązek przechowywania danych nie przez okres 12 miesięcy a 15 lat.

Tymczasem w Parlamencie Europejskim głosowanie dotyczące dyrektywy przewidywane jest 13 grudnia. Do Eurodeputowanych trafił już list otwarty przeciwko tej dyrektywie. W Polsce nadal brak dyskusji, no, ale właściwie to czemu się tu dziwić. Tempo wprowadzenia tych poprawek w Polsce jest naprawdę imponujące. Retencja? Co to znaczy?

Co prawda są w polskim Parlamencie siły, którym zależałoby jeszcze na poczekanie na wynik debaty w Parlamencie Europejskim, jednak nie są aktywne. Efekt będzie taki, że zostanie zrealizowany wariant ustalony podczas spotkania rządów krajów członkowskich w dniach 1 i 2 grudnia, gdzie Rada ustaliła "kompromis": niektóre państwa mogą przechowywać dłużej dane telekomunikacyjne dla celów bezpieczeństwa, porządku publicznego, etc. Nie czekamy na ustalenia Parlamentu Europejskiego, który ma inne zdanie niż Rada (przedstawiciele rządów) w tej kwestii. A proces, w jakim toczą się prace nad unijną dyrektywą, nazywa się procesem "współdecyzji". Tej wspólnej decyzji na chwilę obecną jeszcze nie ma.

To warto jasno powiedzieć: nie chodzi tu o okresy przechowywania danych (12 miesiecy czy 15 lat), tylko o brak standardu kontroli nad tymi, którzy będą kontroliwali nas.

Puls Biznesu dziś pisze, że nowelizacja ustawy jest pilna. Trzeba się z tym zgodzić. Te regulacje, które leżały u podstaw zgłoszenia w Sejmie poprawek ustawy są pilną potrzebą. Poprawki zaś, jakimi posłowie zaskoczyli w pewien sposób rząd dziś, w szczególności te dotyczące 15 lat zbierania danych telekomunikacyjnych o obywatelach, nie należą do tych poprawek koniecznych i wymaganych. Te propozycje zostaną po prostu „doczepione” do lokomotywy „pilnych potrzeb nowelizacyjnych”. Mahiavelliczność całej sytuacji mnie wręcz zachwyca: przecież to poprzedni rząd zgłosił ten projekt ustawy, nad którym obecnie pracuje Parlament :)

Antoni Mężydło, wiceprzewodniczący sejmowej komisji infrastruktury, ma nadzieję na szybkie zakończenie prac. No nie wiem.

Więcej na temat "ujmowania sygnałów telekomunikacyjncych" w dziale tego serwisu: Retencja danych

Przeczytaj również referat wygłoszony w zeszłym roku przez prof. dr hab. Andrzeja Adamskiego na konferencji CERT: Problem retencji danych o ruchu na tle przepisów ustawy - Prawo telekomunikacyjne (PDF). Można tam min. przeczytać:

"Gromadzenie i przechowywanie danych stanowiących „prawdziwą kopalnię wiedzy o życiu prywatnym i zawodowym użytkowników sieci telekomunikacyjnych” dla potrzeb ewentualnych postępowań karnych jest uznawane za nielegalne. Narusza bowiem zasadę proporcjonalności ingerencji państwa w prawa i wolno ci obywatelskie, gwarantowane przez Europejską Konwencję Praw Człowieka (art. 8) oraz ustawy zasadnicze większości krajów europejskich, w tym Konstytucją RP (art. 31 ust. 3). Trzeba w związku z tym przypomnieć, że na naruszenie zasady proporcjonalności - w odniesieniu do nadmiernego gromadzenia informacji o obywatelach - powołuje się uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2002 r., który za niezgodne z konstytucją uznał „nałożenie na obywateli powszechnego obowiązku ujawniania majątku w deklaracjach podatkowych” przez ustawę z dnia 26 września 2002 r. o jednorazowym opodatkowaniu nieujawnionego dochodu oraz o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa i ustawy – Kodeks karny skarbowy (zawekowaną przez Prezydenta RP i uchyloną następnie wspomnianym Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego)

Alternatywnym dla retencji danych i zgodnym z zasadą proporcjonalności rozwiązaniem, które uwzględnia m.in. Konwencja Rady Europy o cyberprzestępczości oraz znowelizowane niedawno przepisy kodeksu postępowania karnego, jest instytucja „zabezpieczenia danych” (preservation of data)..."