Pytania obywateli o wykazy umów mogą usprawnić pracę ministerstw i eliminować błędy

Drążę temat wadliwych, tj. niezgodnych ze stanem rzeczywistym, wykazów umów, które Ministerstwo Środowiska udostępniło obywatelom. Jesteśmy na etapie, w którym Ministerstwo prowadzi z producentem oprogramowania rozmowy dotyczące modyfikacji systemu raportującego (Jak twierdzi ministerstwo - błędy w wykazie wynikały z tego, że urzędnicy ministerstwa robili je ręcznie, a pod wpływem hmm... zainteresowania, postanowiono zautomatyzować trochę proces).

Chodzi o historię opisaną wcześniej w tekście Z frontu walki o publikację wykazów umów w rządowych BIPach. Kiedy zapytałem Ministerstwo Środowiska, dlaczego niektóre umowy mają ujawnioną wartość zero złotych, okazało się, że to pod wpływem błędu. Błędnie też podano informację o wartości umowy z Instytutem Monitorowania Mediów Sp. z o.o. (w pierwszej wersji podano, że Instytut miał otrzymać w roku 2013 kwotę 51364,8 pln, zaś w nadesłanej po moich pytaniach o kwoty zerowe w umowach wersji - 25 682,40 pln). Zacząłem pytać o powody owych błędów. Chodzi o to, byśmy się wszyscy czegoś na tym zauważonym błędzie nauczyli. Stąd właśnie skierowane do Ministerstwa Środowiska pytania: czy Ministerstwo dowiedziało się na czym polegała istota owego "błędu", kto popełnił ów błąd, dlaczego go popełnił i skąd obywatel ma mieć pewność, że ta druga wersja wykazu umów jest prawidłowa?

W pierwszej kolejności dowiedziałem się, że "nowy rejestr umów po ponownym wygenerowaniu przez system został sprawdzony przez pracowników MŚ i nie ma już w nim błędów". Ale to nie odpowiedziało mi na pytanie: dlaczego te błędy się wcześniej pojawiły?

Dociekałem dalej. Dowiedziałem się, że różnica w wysokości umowy z IMM wzięła się stąd, że "system generujący wykaz policzył tę umowę dwukrotnie i w efekcie podał podwojoną kwotę". Wykaz został wygenerowany automatycznie. W związku z moją korespondencją Ministerstwo Środowiska wykryło błąd i stąd weryfikacja wykazu i publikacja (a w istocie udostępnienie obywatelowi, ponieważ jeszcze ten wykaz nie jest opublikowany w BIP) kolejnego, tym razem sprawdzonego.

Odpowiedziałem, że rozumiem, co się stało po wykryciu błędu, ale usiłuję jednak dowiedzieć się, jak do tego błędu doszło. Mówiąc inaczej - usiłuję się dowiedzieć, kto był odpowiedzialny za to, że obywatel otrzymał nieprawdziwe informacje, kto ustawił generator na podwójne kwoty, na czym polegał błąd - bo wszak w jednym miejscu kwota jest podwójna, a w innym zero, więc to po prostu z czegoś musiało wynikać (ustawienie na podwójne kwoty nie da zera, chyba że kwotą pierwotną jest zero). Napisałem, że usiłuję dociec, dlaczego tak się stało, ale chodzi mi o "dlaczego w konkretach", nie zaś że "zestawienie zostało błędnie wygenerowane". Zasygnalizowałem, że interesuje mnie również, czy podjęto działania związane z tym, by takie błędy się nie pojawiły w przyszłości.

Dałem przy tym do zrozumienia, że nie chodzi mi o to, by teraz "walić w ministerstwo". Nie to jest moją intencją.

Moją intencją jest wyświetlenie mechanizmu, który doprowadzić może do udostępnienia obywatelowi błędnej (nieprawdziwej) informacji publicznej, a przecież istnieje zasada zaufania obywatela do państwa, a nieudostępnienie informacji publicznej jest, jakkolwiek by na to patrzeć, przestępstwem. Nie chodzi mi też o to, by teraz nagle zacząć nawoływać do ścigania kogoś karnie. Chodzi o to, by doświadczenia wynikające z udostępnienia wykazu przez Ministerstwo przyczyniły się do tego, by w przyszłości w innych ministerstwach tego typu sytuacje (przyczyny błędu) nie sprawiły, że ktoś będzie ponosił za to odpowiedzialność (również karną).

W odpowiedzi dowiedziałem się, że:

Przekazane zestawienie z rejestru umów MŚ było sporządzone w Excelu ręcznie przez pracowników ministerstwa, co spowodowało pojawianie się błędów. Po naszej korespondencji i ponownej weryfikacji, zostały one wyeliminowane.

Do firmy QNT, dostawcy oprogramowania, w którym prowadzony jest rejestr umów ministerstwa, zgłoszono potrzebę modyfikacji rejestru już istniejącego o brakujące informacje (np. opis przedmiotu zamówienia, data wprowadzenia, okres obowiązywania umowy) oraz możliwość automatycznego generowania zestawienia w formacie Excel. Aktualnie nie ma takiej możliwości, zestawienie można tylko wydrukować w bardzo ograniczonym zakresie (wydruk nie zawiera wszystkich informacji). Czekamy zatem na zmianę oprogramowania, co pozwoli w pełni automatycznie, kompletnie i bezbłędnie generować wykaz zawartych przez MŚ umów.

Kiedy można spodziewać się modyfikacji oprogramowania?

[Z]ależy nam na tym aby oprogramowanie było zmienione jak najszybciej, ale trudno jest określić dokładny termin. Cały czas rozmawiamy z firmą QNT na temat zmian w umowie.

Koledzy wydobywający wykazy umów zastanawiają się teraz, jaki numer w wykazie umów Ministerstwa Środowiska ma umowa z QNT. Ja kiwam głową nad tym, że wcześniej dano mi do zrozumienia, że błąd pojawił się, ponieważ "system generujący wykaz policzył umowę dwukrotnie", a później, że błąd wyniknął z faktu ręcznego sporządzania wykazu w Excelu. Jako drążący temat nie potrafię zatem odpowiedzieć na pytanie o faktyczną przyczynę przekazania obywatelowi nieprawdziwej informacji publicznej... Natomiast cieszę się, że w Ministerstwie Środowiska podjęto działania zmierzające do wyeliminowanie tego typu problemów w przyszłości. Na tę chwilę przyjmę, że informacja o podjęciu tych działań jest prawdziwa. Ale o postępy tych prac warto będzie jeszcze pytać.