Interpelacja w sprawie procesu standaryzacji formatów dokumentów

Od 1994 r. Polski Komitet Normalizacyjny nie jest organem administracji rządowej i zgodnie z art. 5 pkt 6 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.) jego działalność jest niezależna od administracji publicznej.

Zgodnie z art. 10 wymienionej ustawy, prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad PKN jedynie w zakresie spraw dotyczących obronności państwa, realizacji zadań wynikających z podjętej współpracy z organami administracji rządowej oraz realizacji zadań wynikających z zawartych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych.

Polski Komitet Normalizacyjny nie prowadzi działalności merytorycznej, za którą są odpowiedzialne komitety techniczne, których członkowie, będący rekomendowanymi przedstawicielami wszystkich środowisk - użytkowników norm - stanowią zespoły reprezentatywne zajmujące się określoną tematyką. Komitety techniczne opracowują projekty norm na kolejnych etapach oraz w imieniu PKN biorą udział w pracach ciał technicznych europejskich i międzynarodowych organizacji normalizacyjnych. Polski Komitet Normalizacyjny organizuje prace komitetów technicznych i sprawuje nad nimi nadzór formalny przede wszystkim w zakresie zgodności z przepisami wewnętrznymi PKN, gwarantującymi wypełnienie zasad określonych w art. 4 ustawy o normalizacji.

Poruszona przez Pana Posła sprawa dotyczy dwóch Komitetów Technicznych PKN: KT nr 182 i KT nr 170.

Tematyka Komitetu Technicznego KT 182 ds. Ochrony Informacji w Systemach Informatycznych, to zagadnienia zabezpieczeń systemów informatycznych, przetwarzanie dokumentów elektronicznych, mechanizm podpisu cyfrowego i szyfrowanie dokumentów elektronicznych. Komitet ten jest komitetem wiodącym w zakresie współpracy m.in. w podkomitecie SC 34 międzynarodowego połączonego komitetu ISO/JTC 1. Przewodnicząca KT została zgłoszona do podkomitetu SC34 jako ekspert (PKN jest od lipca 2007 r. tzw. członkiem P-member) i bierze czynny udział w pracach tego podkomitetu, aktualnie przy opracowywaniu dokumentu elektronicznego, którym jest ISO/IEC DIS 29500 Ofice Open XML File Formats.

Tematyką komitetu technicznego KT 170 ds. Terminologii Informatycznej i Kodowania Informacji jest terminologia dla potrzeb informatyki, zestawy znaków graficznych, kody 7 i 8 bitowe oraz techniki ich rozszerzania, kody wielooktetowe, interfejsy użytkownika.

Z bardzo ogólnego porównania zakresów tematycznych wynika, że KT 182 jest odpowiednim komitetem, spełnia wymagania formalne dotyczące prac z dokumentem ISO/IEC DIS 29500 (ma aktywnych członków reprezentujących takie podmioty jak: politechniki, uniwersytety, Instytut Łączności, TP SA, KIGEiT, NBP, BGŻ, KIR, MON, ABW, SEP, IBM, Microsoft, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, PKP, POLSOFT, FWOiO, EXATEL, Ministerstwo Finansów i wiele innych) jest komitetem wiodącym w SC 34, ma zgłoszonego eksperta, jest członkiem czynnym (P) mającym prawo głosu w JTC1/SC 34.

Ponadto, odnosząc się do pytań zawartych w ww. interpelacji Pana Posła, uprzejmie odpowiadam.

Ad 1. W odniesieniu do pytania pierwszego:

a) Projekt normy ISO/IEC DIS 29500 nie został zgłoszony do Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) przez firmę Microsoft, ale przez ECMA - European Computer Manufacturers Association, organizację mającą status tzw. organizacji afiliowanej od 1987 r. przy JTC1 (Komitetu Technicznego ISO/IEC ds. Informatyki). Komitet Techniczny 45 tej organizacji, w którego skład wchodzą takie instytucje i przedsiębiorstwa jak: Apple, Barklays Capital PB, Intel, Microsoft, NextPage, Novell, Statoil, Toshiba, United States Library of Congress opracował specyfikację ECMA-376 i większością głosów (przy jednym głosie sprzeciwu - firmy IBM) przekazał specyfikację ECMA-376 (zwaną powszechnie OOXML) na tzw. szybką ścieżkę standaryzacji ISO.

b) Zakres merytorycznej kompetencji komitetów technicznych nie zależy od prezesa PKN a od samych komitetów technicznych. Jest sprawą komitetów technicznych, dysponujących potencjałem ekspertów, przyjęcie obowiązków w zakresie współpracy międzynarodowej i ich realizacja. KT 182 współpracuje z podkomitetem JTC1/SC34, właściwym do prowadzenia projektu OOXML, jako komitet wiodący, w sposób zgodny z przyjętymi międzynarodowymi dyrektywami normalizacyjnymi i procedurami PKN, dostępnymi na stronie http://www.pkn.p/index.php?pid=wspolpraca miedzynarodowa.

c) W tej sytuacji nie widzę podstaw do działania, które skutkowałoby przeniesieniem tematyki ISO/DIS 29500 do Komitetu Technicznego KT 170, gdyż byłoby to pogwałceniem samodzielności komitetów, ingerencją w sprawy wewnętrzne komitetów i sprzeczne z zasadami normalizacji zarówno europejskiej jak i międzynarodowej. Wystąpienie PKN o przeniesienie tematyki bez zgody przewodniczących byłoby jednoznaczne z negatywną oceną pracy KT 182, a do tego - z punktu widzenia PKN - nie ma podstaw. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż przedmiotowa inicjatywa została podjęta przez jej inicjatorów bez wiedzy przewodniczących obydwu komitetów.

d) Dla obserwatora zewnętrznego widoczna jest działalność grupy osób zainteresowanych, związanych z OOXML, polegająca na nagłym zwiększeniu stanu osobowego KT 170 (stan na koniec sierpnia 2007 r. - 8 osób, stabilny, przy niewielkich fluktuacjach, przy małym zainteresowaniu tematyką; niektórzy członkowie od 1994 r.). W okresie październik-listopad 2007 r. zgłoszono 12 nowych kandydatów na członków, którzy na mocy powszechności dostępu do komitetów technicznych i zgodnie z obowiązującymi przepisami stali się jego członkami. W tej sytuacji przy głosowaniu dowolnego tematu, akceptowalną większość stanowiłaby zawsze grupa nowo przyjętych członków KT. Jest to bardzo czytelny cel przeniesienia tematyki do komitetu, w którym ma się większość.

Ad 2. W odniesieniu do pytania drugiego:

Dokumenty procesu normalizacji ISO, zgodnie z dyrektywami ISO/IEC JTC1, są dokumentami roboczymi i nie są publicznie dostępne. Natomiast członkowie KT 182 mają dostęp do tych dokumentów, gdyż są obecnie prowadzone konsultacje dotyczące stanowiska krajów członkowskich ISO przed tzw. spotkaniem uzgodnieniowym po głosowaniu nad projektem normy oraz propozycji Edytora Projektu zaadresowania uwag do treści normy, zebranych w trakcie głosowania przez Edytora Projektu (Ballot Resolution Meeting). Konsultacje w KT 182 zostały otwarte 28 stycznia 2008 r. i potrwają do 14 lutego br. Inne komitety techniczne mogą przedstawić komitetowi wiodącemu (tj. KT 182) swoje uwagi, postępując zgodnie z procedurą Systemu Zarządzania Jakością w PKN R2-P9 Opiniowanie dokumentacji ISO lub IEC, której treść jest również dostępna na powyższej stronie WWW.

Ad 3. W odniesieniu do pytania trzeciego:

Treść przedstawionej mi interpelacji jest identyczna z treścią listu skierowanego do PKN przez Pana Rafała Brzychcego - prezesa Fundacji Wolnego i Otwartego Oprogramowania. Wyjaśniłem już panu prezesowi R. Brzychcemu, że prezes PKN nie ma formalnej możliwości podjęcia decyzji, której teraz z kolei domaga się Pana Poseł.

Jednocześnie pragnę zaznaczyć, że dotychczasowy przebieg procesu normalizacji, prowadzony przez KT 182 w odniesieniu do projektu normy ISO/IEC DIS 29500, w ocenie PKN nie daje najmniejszych podstaw do kwestionowania bezstronności KT 182 i wpływu wspomnianej firmy na decyzje podjęte przez KT 182. W tym kontekście nie rozumiem, dlaczego podobnych, błędnych, jak sądzę, zarzutów, nie można by - hipotetycznie - formułować w odniesieniu do KT 170. Pragnę zaznaczyć, że proces normalizacji dla ISO/IEC DIS 29500 trwa już wiele miesięcy i w ciągu całego tego okresu KT 170 nie przejawił najmniejszego zainteresowania projektem tej normy.

Polski Komitet Normalizacyjny - zgodnie z zasadami, które powinny spełniać krajowe jednostki normalizacyjne - jest instytucją niezależną od administracji publicznej a interpelacja wniesiona przez Pana Posła Krzysztofa Tyszkiewicza do marszałka Sejmu RP w mojej ocenie jest próbą nacisku na przyjęcie przez stosowny komitet techniczny rozwiązań korzystnych dla jednej z zainteresowanych stron, co mogłoby spowodować domniemanie braku bezstronności i naruszenie wszelkich zasad obowiązujących w normalizacji.

Zatem spełnienie przez prezesa PKN żądań przeniesienia przedmiotowych prac z KT 182 do KT 170 byłoby poddaniem się naciskom jednej z zainteresowanych stron i naruszeniem zasad bezstronności, konsensusu, niezależności od administracji publicznej oraz jakiejkolwiek grupy interesu oraz zgodności z zasadami normalizacji europejskiej i międzynarodowej.

W przypadku, gdyby powyższa odpowiedź była dla Pana Posła Krzysztofa Tyszkiewicza niewystarczająca, jestem gotowy udzielić Panu Posłowi wszelkich dalszych wyjaśnień w powyższej sprawie.

Z wyrazami szacunku

Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

Tomasz Schweitzer