Stosowanie systemu Linux w informatyzacji instytucji państwowych

Ad pyt. 1. Wydatki na oprogramowanie dokonywane są odrębnie przez każdą jednostkę administracji rządowej i samorządowej. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nie posiada w tym zakresie informacji zbiorczej.

Ad pyt. 2. Według danych ze stycznia 2005 r., w urzędach centralnych, wojewódzkich i marszałkowskich używano średnio 5,55 komputerów z oprogramowaniem Linux w jednym urzędzie. (˝Stopień informatyzacji urzędów w Polsce˝, raport generalny z badań ilościowych, przeprowadzony przez ARC Rynek i Opinia dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji).

Ad pyt. 3. Wykorzystywanie w procesie informatyzacji administracji publicznej rozwiązań opartych na otwartych standardach i wolnym oprogramowaniu zdecydowanie obniża jej koszty. Proces wprowadzania tych rozwiązań wymaga skutecznej strategii, realizowanej konsekwentnie w skali wieloletniej. Jednym z elementów realizacji tej strategii jest rozporządzenie wydane w dniu 11 października 2005 r. przez Prezesa Rady Ministrów w sprawie minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, wskazujące rodzaje plików, jakie powinny być obsługiwane przez systemy, nienarzucające jednak przyjmowania konkretnych rozwiązań informatycznych. Takie podejście pozwoli zachować konkurencję na rynku systemów teleinformatycznych.

Ad pyt. 4. Ministerstwo Edukacji i Nauki w roku 2005 realizowało część projektu ˝Pracownie komputerowe dla szkół˝ współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach SPO RZL 2004-2006 Działanie 2.2. Schemat a. Szkoły, które do niego przystąpiły mogły samodzielnie wybierać typ komputerów i platformę sieciową, w którą wyposażona ma zostać pracownia, tj. komputery zgodne z Apple Macintosh lub komputery zgodne z IBM PC. W przypadku tych ostatnich szkoły wybierały ponadto platformę sieciową oraz system operacyjny stacji roboczych spośród następujących:

- serwer Microsoft oraz stacje robocze Microsoft,

- serwer Novell oraz stacje robocze Microsoft,

- serwer Linux oraz stacje robocze Linux.

Spośród 6 133 szkół biorących udział w ww. edycji projektu:

4% wybrało komputery zgodne z Apple Macintosh,

91% zdecydowało się na serwer Microsoft oraz stacje robocze Microsoft,

2% dokonało wyboru serwera Linux oraz stacji roboczych Linux,

3% wybrało serwer Novell oraz stacje robocze Microsoft.

Na realizację projektu w roku 2005 wydano środki w wysokości 312 790 301,05 zł. Ze względu na to, iż w postępowaniu przetargowym nie żądano od wykonawców przedstawienia cen poszczególnych elementów pracowni (tj. sprzętu i oprogramowania), lecz tylko ceny poszczególnych rodzajów pracowni jako całości, nie ma możliwości przedstawienia informacji, jakie środki zostały przeznaczone na zakup samego oprogramowania. Jednocześnie w załączniku nr 1 do niniejszego pisma znajduje się tabela średnich cen poszczególnych typów pracowni, która została przygotowana na podstawie cen uzyskanych w zakończonym przetargu na realizację projektu ˝Pracownie komputerowe dla szkół˝.*) Podsumowując przedstawione tam wyniki, należy stwierdzić, że pracownia z serwerem Microsoft oraz stacjami roboczymi Microsoft jest średnio droższa o 20% od pracowni z serwerem Linux oraz stacjami roboczymi Linux.

W ramach Działania 2.1 Schemat b. SPO RZL na lata 2004-2006 realizowany jest projekt ˝Internetowe centra informacji multimedialnej w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych˝. W minionym roku realizowano część projektu obejmującą 1124 biblioteki szkolne, 49 wojewódzkich bibliotek pedagogicznych i 273 filie bibliotek pedagogicznych. W przypadku tego projektu wszyscy beneficjenci byli wyposażani w komputery z oprogramowaniem podstawowym firmy Microsoft i multimedialne oprogramowanie edukacyjne. Najważniejszym argumentem za przyjęciem ww. rozwiązania jest fakt, iż na rynku edukacyjnym nie są dostępne programy multimedialne w języku polskim działające pod systemem Linux, które mają zastosowanie w bibliotekach, takie jak encyklopedie multimedialne, atlasy multimedialne, multimedialne słowniki języka polskiego, multimedialne słowniki ortograficzne języka polskiego, multimedialne słowniki wyrazów obcych itp. Ponadto oprogramowanie kupowane przez MENiS dla szkół jako wyposażenie internetowych centrów informacji musi znajdować się na liście środków dydaktycznych zalecanych do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji i Nauki w zakresie przedmiotów ogólnokształcących. Podstawa prawna funkcjonowania powyższego zestawienia to rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych.

Zakup oprogramowania znajdującego się na ww. wykazie gwarantuje, że dostarczane do szkół środki dydaktyczne w swojej zawartości są merytorycznie i językowo poprawne, posiadają odpowiedni dla uczniów interfejs użytkownika (łatwość obsługi, nawigacji, pomocy, indywidualizacji pracy), stosowną oprawę graficzną programu itp. Na liście środków dydaktycznych nie ma programów typu encyklopedia multimedialna, atlas multimedialny, multimedialny słownik języka polskiego, multimedialny słownik ortograficzny języka polskiego, multimedialny słownik wyrazów obcych, działających pod systemem Linux. Znajdują się natomiast programy działające pod systemem operacyjnymi MS Windows i MAC OS.

Na realizację projektu ˝Internetowe centra informacji multimedialnej w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych˝ w roku 2005 wydano środki w wysokości 20 920 478,64 zł. Ze względu na to, iż w postępowaniu przetargowym nie żądano od wykonawców przedstawienia cen poszczególnych elementów centrum (tj. sprzętu i oprogramowania), lecz tylko ceny poszczególnych rodzajów centrów jako całości, nie ma możliwości przedstawienia informacji, jakie środki zostały przeznaczone na zakup samego oprogramowania.

Podstawy programowe kształcenia ogólnego przygotowane przez MEiN dotyczące przedmiotów informatycznych nie określają rodzaju oprogramowania, które ma być stosowane w czasie zajęć lekcyjnych. Wybór programu nauczania oraz stosowane w czasie lekcji oprogramowanie jest wyborem każdego nauczyciela. Pogląd ten jest zgodny z art. 12 ust. 2 ustawy Karta nauczyciela, który mówi, że nauczyciel w realizacji programu nauczania ma prawo do swobody stosowania takich metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne, oraz do wyboru spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy naukowych. W związku z tym działania zmierzające do propagowania wolnego oprogramowania w polskiej szkole winny opierać się na jego popularyzacji wśród pedagogów, ale z zachowaniem możliwości wolnego wyboru.

Wśród działań MEiN dotyczących popularyzacji wolnego oprogramowania można wymienić:

- sfinansowanie w 2003 r. w ramach posiadanych środków szkoleń ˝Podstawy użytkowania systemu Linux dla nauczycieli˝ w formie ˝blended learning˝, tj. stacjonarne zajęcia warsztatowe zostały połączone z kształceniem na odległość realizowanym w formie e-learningu,

- objęcie przez Ministra Edukacji i Nauki patronatem następujących imprez:

a) I Konferencja Linux w Szkole w roku 2002 organizowana przez Wydawnictwo SOFTWARE,

b) III Konferencja Linux w Szkole w roku 2003 organizowana przez Wydawnictwo SOFTWARE,

c) IV Konferencja Linux w Szkole w roku 2004 organizowana przez Wydawnictwo SOFTWARE,

d) V Konferencja Linux w Szkole w roku 2004 organizowana przez Wydawnictwo SOFTWARE,

e) Wyposażanie zainteresowanych szkół w darmową dystrybucję Mandrake Linux 10 w roku 2004 organizowane przez Inicjatywę Wolnego Oprogramowania w Polsce - Poznań,

f) Linux w Szkole jest wpisany do rejestru pozarządowych programów wspierających edukację informatyczną prowadzonego przez MEiN,

g) w Internetowym Centrum Zasobów Edukacyjnych MEiN (www.scholaris.pl), który współfinansowany jest z EFS w ramach SPO RZL 2004-2006, publikowane są materiały dotyczące systemu operacyjnego Linux dla nauczycieli.

W Załączniku nr 2 zawarta została informacja dotycząca wykorzystania otwartego oprogramowania w systemie informatycznym MEiN w gmachu przy Al. Szucha 25 w Warszawie.

Ad pyt. 5. W dniu 19 października 2005 r. Minister Nauki i Informatyzacji wydał rozporządzenie w sprawie testów akceptacyjnych oraz badania interfejsowego i weryfikacji tego badania, zgodnie z którym do użytku będzie dopuszczane każde oprogramowanie służące do łączenia i wymiany informacji z systemami teleinformatycznymi używanymi do realizacji zadań publicznych, z którymi pozostałe podmioty wymieniają dane drogą elektroniczną.

Z poważaniem