Archiwum - Nov 5, 2005 - bookreview

Ustawa o dostępie do informacji publicznej, uchwalona we wrześniu 2001 r., a obowiązująca od stycznia 2002 r., powołała do życia instytucję prawną nieznaną wcześniej w polskim systemie prawnym. Prawo do informacji publicznej zostało określone przez ustawodawcę jako uprawnienie do uzyskania informacji publicznej, także przetworzonej przez podmiot jej udzielający, w stopniu, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego, wglądu do dokumentów urzędowych, dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej. Prawo do informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne stanowi conditio sine qua non współczesnej demokracji i społeczeństwa obywatelskiego.

Niniejsza praca poświęcona jest nieomawianym dotychczas w polskiej literaturze prawnym zasadom tworzenia i rozpowszechniania oprogramowania określanego jako open source software. Propagatorzy tych zasad nie poprzestają na poszukiwaniu nowych rozwiązań prawnych, lecz przewodzą dziś potężnemu ruchowi społecznemu działającego na rzecz wolnego oprogramowania, a ostatnio swobody tworzenia i korzystania również z innych dóbr intelektualnych. Stanowczo sprzeciwiają się oni rozszerzaniu możliwości patentowania programów komputerowych, jak i jakiejkolwiek innej ich monopolizacji, w tym przez prawo autorskie.

Od paru lat handel elektroniczny jest zjawiskiem powszechnym, otwierającym nowe horyzonty dla działalności zarówno wielkich przedsiębiorców, jak i indywidualnych użytkowników internetu. Handel elektroniczny stał się równocześnie czynnikiem globalizacji gospodarki. Cały ten proces i towarzyszące mu nowe zjawiska społeczne i ekonomiczne nie mogą się jednak obejść bez prawnej osnowy. Jej to właśnie poświęcone są opracowania składające się na tę książkę.

"Zagadnienie sprawozdawczości prasowej staje się coraz bardziej popularne, zarówno w środowisku dziennikarzy, jaki prawników. Wiąże się to z szybkim rozwojem technicznym mediów oraz wzrostem ich roli informacyjnej na całym świecie. (...) Sprawozdawczość prasowa, szczególnie dotycząca problematyki karnej, wzbudza najwięcej kontrowersji i emocji. Z jednej bowiem strony pełni rolę informacyjną wobec społeczeństwa, z drugiej strony wkracza, i to niejednokrotnie brutalnie, w prywatną sferę życia jednostki. Pamiętać także należy, że media interesuje tematyka niosąca ze sobą duży bagaż sensacji. Dlatego też tak ważne jest określenie zasad regulujących kwestie sprawozdawczości sądowej".

Publikacja zawiera referaty i głosy w dyskusji zaprezentowane przez prawników i socjologów kultury podczas II Międzynarodowej Konferencji "Kultura i prawo" poświęconej wolności mediów, zorganizowanej przez Wydział Nauk Prawnych TN KUL we współpracy ze Stiftung Gesellschaft für Rechtspolitik w Trewirze (RFN) oraz Studium Komunikowania Społecznego i Dziennikarstwa KUL w Lublinie w roku 2000. Zawarte w niej rozważania interdyscyplinarne dotyczą z jednej strony aktualnego stanu regulacji prawnych wolności mediów oraz granic ochrony dóbr osobistych przed naruszaniem ich przez autorów oraz wydawców i nadawców radiowych i telewizyjnych, a z drugiej strony podejmują problemy społecznych skutków korzystania z tej wolności, a zwłaszcza problemy odpowiedzialności moralnej i prawnej za ich naruszanie w Niemczech i w innych państwach o ustabilizowanej demokracji oraz w Polsce, na etapie dokonujących się transformacji ustrojowych. Szczególny wątek tych rozważań dotyczy aktualnego stanu gwarancji prawnych dostępu Kościoła do mediów w Polsce oraz ich realizacji.

Opracowanie przedstawia wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczące wolności słowa. Precyzują one bardzo ogólne sformułowania art. 10 konwencji. Dopiero znajomość orzecznictwa umożliwia poznanie wymagań, jakie wiążą kraje członkowskie.
Analiza polskich orzeczeń dotyczących swobody wypowiedzi, również tych bardziej głośnych, rodzi wiele wątpliwości, czy nasze sądy stosują prawo w sposób spójny z konwencyjnym standardem.