Sposób obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń

Kilka dni temu (14 grudnia) w Biuletynie Informacji Publicznej MSWiA opublikowano projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych przez straż gminną (miejską). Ma to być rozporządzenie wydane na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych. Wedle ogłoszonego projektu "Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 24 grudnia 2009 r.". Na stronach premiera nie widzę informacji na temat tego, czy rozporządzenie podpisał, czy nie. Widzę za to, że udzielił wywiadu 14-letniemu Bartkowi i że w kancelarii premiera było Betlejemskie Światło Pokoju. Czepiam się. Wiem. Projekt został skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów, ale w informacjach po kolejnych posiedzeniach rządu nie widzę o nim wzmianki. Jest za to informacja na stronach RCL, że Rozporządzenie zostało opublikowane już w Dzienniku Ustaw (Nr 220, poz. 1720), a podpisane zostało przez premiera 16 grudnia. Rozporządzenie warto przeczytać.

Jak wspomniałem Projekt rozporządzenia Rady Ministrów z dnia .. 2009 r. w sprawie sposobu obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych przez straż gminną (miejską) (skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów) opublikowany został w BIP MSWiA. Samo rozporządzenie (z 16 grudnia 2009 r.) opublikowano 23 grudnia: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych przez straż gminna (miejska) (PDF). Oto treść rozporządzenia (z poprawionymi polskimi znaczkami, bo z opublikowanego przez RCL pliku wychodzą krzaczki; czy na prawdę nie można tego zrobić w taki sposób, żeby zachowane były jakieś standardy kodowania polskich liter?):

§ 1. Straż gminna (miejska), zwana dalej „strażą”, realizuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, w sposób:
1) zdalny — przy użyciu urządzeń umożliwiających przekazywanie obrazu zdarzeń na odległość;
2) bezpośredni — w przypadku prowadzenia przez strażnika gminnego (miejskiego) obserwacji i rejestracji obrazu w miejscu zdarzenia.

§ 2. Straż dokumentuje następujące informacje z przebiegu czynności obserwowania i rejestrowania obrazu zdarzeń w miejscach publicznych:
1) datę, godzinę rozpoczęcia i zakończenia czynności;
2) imię i nazwisko oraz stanowisko osoby dokumentującej;
3) opis zdarzenia naruszającego porządek publiczny, ze wskazaniem miejsca i wyniku obserwacji.

§ 3. 1. Zarejestrowany obraz zdarzeń, niezawierający dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia lub dowodów mających znaczenie dla tych postępowań, przechowuje się przez okres nie krótszy niż 20 dni od daty dokonania nagrania i nie dłuższy niż 60 dni, a następnie podlega on zniszczeniu.

2. Z czynności, o której mowa w ust. 1, sporządza się notatkę służbową. Notatka służbowa powinna zawierać w szczególności:
1) czas i miejsce zarejestrowanego obrazu zdarzeń podlegającego zniszczeniu;
2) sposób zniszczenia;
3) imię, nazwisko i stanowisko służbowe osoby dokonującej zniszczenia;
4) czas i miejsce zniszczenia;
5) podpis osoby dokonującej zniszczenia.

§ 4. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 24 grudnia 2009 r.

Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o strażach gminnych, ustawy o Policji oraz ustawy - Prawo o ruchu drogowym zmodyfikowała nieco uprawnienia przysługujące strażnikom. Nowe brzmienie art 11 ustawy o strażach gminnych:

1. Do zadań straży należy w szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego – w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków
klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,
4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem
osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości,
świadków zdarzenia,
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych,
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,
9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.

2. W związku z realizowanymi zadaniami określonymi w ust. 1 i art. 10, straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:
1) utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia,
2) przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych,
3) ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej.

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób wykonywania czynności, o których mowa w ust. 2, uwzględniając potrzebę zapewnienia skuteczności obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a także potrzebę respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.

Wcześniej w art 11 nie było nic o obserwowaniu i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych (wzmianka o tym była w art. 12 ust. 1 pkt. 10: "obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu
zdarzeń w miejscach publicznych
").

No i właśnie zacytowane wyżej rozporządzenie wynikać ma z zacytowanej wyżej, nowej delegacji ustawowej (zapewnienie skuteczności obserwowania i rejestrowania i potrzeba respektowania godności ludzkiej i przestrzeganie praw człowieka).

Przywołam jeszcze fragmenty uzasadnienia projektu rozporządzenia, bo mogą się one okazać interesujące:

(...)
Wejście w życie rozporządzenia spowoduje, że znaczna liczba strażników nie będzie musiała być zatrudniona wyłącznie do obsługi tzw. monitoringów wizyjnych. W rezultacie wykwalifikowani strażnicy będą podejmowali bezpośrednio działania służące ochronie porządku publicznego, a nie tylko wykonywali pracę sprowadzającą się do oglądania obrazu z kamer. Przedmiotowe zadanie może być bowiem równie profesjonalnie wykonywane przez pracowników zatrudnionych w straży.

Przy projektowaniu przedmiotowego rozporządzenia skorzystano z dotychczasowych zapisów zawartych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 2 listopada 2004 r. w sprawie zakresu i sposobu wykonywania przez strażników gminnych (miejskich) niektórych czynności (Dz. U. Nr 247, poz. 2473).

W § 1 określono sposób obserwowania i rejestrowania przez straż obrazu zdarzeń w miejscach publicznych.

Wskazano, że „monitorowanie” odbywa się w sposób zdalny czyli przy użyciu urządzeń umożliwiających przekazywanie obrazu zdarzeń na odległość, a także bezpośredni, gdy strażnik gminny (miejski) jest na miejscu zdarzenia i zachodzi konieczność utrwalenia dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, czy też przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych.

Straże posiadają bowiem, poza kamerami służącymi do zdalnego rejestrowania obrazu, również kamery ręczne. Kamery te są szczególnie przydatne podczas obserwacji placówek monopolowych, w pobliżu których dochodzi do zakłócania porządku publicznego.

Monitoring przy użyciu kamer zdalnie sterowanych i przesyłających obraz na odległość budowany jest najczęściej w miastach, które przeznaczają duże środki finansowe na bezpieczeństwo i porządek publiczny. W małych miasteczkach oraz na wsiach monitoring taki nie istnieje. Alternatywą dla rozbudowanych systemów monitoringu miejskiego są patrole straży gminnej wyposażone w tzw. kamery ręczne umożliwiające bezpośrednią rejestrację.

W § 2 wskazano informacje, które straż dokumentuje z przebiegu całej czynności obserwowania i rejestrowania obrazu zdarzeń w miejscach publicznych. Dokumentacja prowadzona jest na bieżąco, po zakończeniu czynności tzw. „monitorowania” przez daną osobę. W zakresie § 3 zaproponowano, aby zarejestrowany obraz zdarzeń, niezawierający dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia lub dowodów mających znaczenie dla tych postępowań, był przechowywany przez okres nie krótszy niż 20 dni, od daty dokonania nagrania i nie dłuższy niż 60 dni, a następnie podlegał zniszczeniu. Należy zaznaczyć, że nowoczesna technologia i oprogramowanie komputerowe pozwalają na niszczenie materiałów znajdujących się na dyskach, po upływie określonego czasu. Uzasadnione jest zatem określenie zarówno minimalnego (w ocenie projektodawców wystarczający jest okres 20 dni), jak i maksymalnego okresu przechowywania wskazanych powyżej informacji.

Obecnie monitoring jest realizowany przy pomocy wielu kamer, które nieprzerwanie rejestrują obraz zdarzeń w miejscach publicznych. Pracują one w systemie 24 godzinnej rejestracji cyfrowego obrazu, aż do zapełnienia się dysku twardego. Po zapełnieniu się dysku twardego i upływie okresu wskazanego przez ustawodawcę, system automatycznie zapisuje obraz aktualny w postaci plików na miejscu wcześniej zarejestrowanych obrazów (plików). Proces nadpisywania plików aktualnych na wcześniej zarejestrowane wiąże się z nieodwracalnym zniszczeniem najstarszych plików zawierających obrazy zdarzeń z miejsc publicznych. Biorąc pod uwagę setki godzin zarejestrowanego obrazu (po upływie minimalnego okresu wskazanego przez ustawodawcę, po jakim obraz może być zniszczony - 20 dni) ewentualna komisja musiałaby poświęcić bardzo dużo czasu na przejrzenie każdego zarejestrowanego pliku zawierającego zarejestrowany obraz i każdorazowo poprzez funkcję usuwania musiałaby „ręcznie” usuwać tysiące plików, a następnie sporządzać z tej czynności protokół. Biorąc pod uwagę powyższe, jak również celowość i ekonomikę działania, brak jest uzasadnienia dla protokołowania niszczenia zarejestrowanego obrazu zdarzeń, niezawierającego dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia lub dowodów mających znaczenie dla tych postępowań. Wychodząc jednakże naprzeciw postulatom zgłaszanym w toku uzgodnień międzyresortowych dotyczącym potrzeby udokumentowania faktu zniszczenia obrazu zdarzeń, o których mowa w § 3 ust. 1 projektu, zaproponowano, aby z czynności tej sporządzać notatkę służbową, która zawierać będzie analogiczne informacje, jak zawarte dotychczas w protokole.

Należy zaznaczyć, iż przedmiotowy dokument został wypracowany przez Zespół do Spraw Współpracy ze Strażami Gminnymi (Miejskimi). Zespół działa jako organ pomocniczy Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a w jego skład wchodzą oprócz przedstawicieli resortu spraw wewnętrznych i administracji, przedstawiciele samorządu terytorialnego, reprezentujący Związek Miast Polskich oraz Krajową Radę Komendantów Straży Miejskich i Gminnych.

Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w życie w dniu 24 grudnia 2009 r., wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o strażach gminnych, ustawy o Policji oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 97, poz. 803).
(...)

Czy teraz wiemy więcej, czy mniej na temat sposobu obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń? Czy teraz będzie lepiej, czy gorzej? Bardziej zgodnie z prawem, czy...

Podobne materiały gromadzę w dziale CCTV niniejszego serwisu.

Opcje przeglądania komentarzy

Wybierz sposób przeglądania komentarzy oraz kliknij "Zachowaj ustawienia", by aktywować zmiany.

Czyli jeszcze Straży

SpeX's picture

Czyli jeszcze Straży Miejskiej nie umożliwiono wypisywania mandatów na drogach wewnętrznych?

Materiał do działu CCTV

To jest chyba niezły materiał do działu CCTV niniejszego serwisu:

http://www.cnas.org/blogs/abumuqawama/2010/02/speaking-ct.html
http://www.schneier.com/blog/archives/2010/02/al-mabhouh_assa.html

Piotr VaGla Waglowski

VaGla
Piotr VaGla Waglowski - prawnik, publicysta i webmaster, autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet. Ukończył Aplikację Legislacyjną prowadzoną przez Rządowe Centrum Legislacji. Radca ministra w Departamencie Oceny Ryzyka Regulacyjnego a następnie w Departamencie Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Rozwoju. Felietonista miesięcznika "IT w Administracji" (wcześniej również felietonista miesięcznika "Gazeta Bankowa" i tygodnika "Wprost"). Uczestniczył w pracach Obywatelskiego Forum Legislacji, działającego przy Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Odpowiedzialne Państwo. W 1995 założył pierwszą w internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim, Członek Założyciel Internet Society Poland, pełnił funkcję Członka Zarządu ISOC Polska i Członka Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był również członkiem Rady ds Cyfryzacji przy Ministrze Cyfryzacji i członkiem Rady Informatyzacji przy MSWiA, członkiem Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji oraz Doradcą społecznym Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ds. funkcjonowania rynku mediów w szczególności w zakresie neutralności sieci. W latach 2009-2014 Zastępca Przewodniczącego Rady Fundacji Nowoczesna Polska, w tym czasie był również Członkiem Rady Programowej Fundacji Panoptykon. Więcej >>