"Nieśmiały cybernetyk potężne ekstrema poznawał" - podnieśmy poprzeczkę twórczości

Pomysł nie jest nowy. Przeczytaj np: "Bibliotekę Babel" Jorge Luisa Borgesa, która stanowi w sumie tylko beletrystyczne rozwinięcie przypowieści o milionie małp z milionem maszyn do pisania.

Problem niestety jest w tym, że to nie zadziała. Ulegasz iluzji skończoności liczb typu 2^1.000.000. Formalnie to one i są skończone, ale podejrzewam, że już przy 2^stukilkudziesięciu zabrakłoby ci cząstek elementarnych we wszechściecie do zapisania wszystkich możliwych stanów, a generowanie tego (na czymkolwiek) trwałoby dłużej niż cały wiek wszechświata.

Jest taka opowieść o wynalazcy szachów, który powiedział królowi: połóż jedno ziarenko zboża na pierwszym polu, dwa na drugim, cztery na trzecim i tak mi zapłać za nową rozrywkę... król też nie docenił przyrostu wykładniczego :)

-------------------

Ale nawiązując do innej myśli: ciekawym byłby status twórczości maszynowej, np. produkowanej przez SI. Tu ci polecam "Neuromancera" Wiliama Gibsona.

Przykładowym algorytmem który wygeneruje nam wszystko jest algorytm generowania rozwinięcia dziesiętnego liczby PI. Wystarczy tylko odszukać pozycję interesującego nas dzieła...

Dokonują plagiatu czy realizują misję?
Tego opowiadania nie można nie znać - niby ramotka, ale zawsze gdy to czytam, dostaję po łbie ciężką metafizyką. Naprawdę!
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Nine_Billion_Names_of_God
http://niniwa2.cba.pl/dziewiec_miliardow_imion_boga.htm

heh...
artykul smieszny i zarazem przerazajacy...

napisalem skypcik dla RGB16 co jak ten w linku robi losowy obrazek (tylko u mnie jest jpg a nie html) o wielkosci 1000 x 1000 ale to do niczego jest bo np szanse na 100 czarnych pikseli obok siebie jest minimalna
http://qrde.pl/zboczone/

Uwazam ze Freja ma racje i na dzien dzisiejszy te liczby moze i sa skonczone ale sa nieosiagalne...

Przy 16 kolorowej palecie kombinacji 10x10 jest 2.58224988 × 10^120

Mozna porobic rozne warunki ale i tak dalej to bedzie ilosc obrazkow jaka mozna przegladac cale zycie - a na tak malym obrazku nic ciekawego i tak sie nie znajdzie...

Brakuje opisu w jaki sposob sposrod takiego multum alternatywnych chaosow, algorytm mialby wybierac te, ktore niosa ze soba znaczenie. Dla maszyny mona lisa, i parodia mony lisy beda generalnie tym samym. Nagrania Casalsa i Fouriera z suitami Bacha, beda dla niej tak samo rozne miedzy soba, jak nagrania Bylsmy i Wispelweya.

Przyjmijmy ze taki komputer stworzy kwintagilion alternatywnych plikow. W jaki sposob mialyby byc cedzone te "wlasciwe"? Jesli ustalisz algorytm ktory umie oceniac prawidlowo, umiesz tez sformulowac warunki dla generatora, zeby tworzyl tylko takie rezultaty, o jakie chodzi. Wiec cala idea wybierania sposrod alternatyw wydaje mi sie troche droga naokolo.

Co do generowania wspanialej sztuki.

Poziom skomplikowania sygnalu audio, czy video jest ogromny, a tworzenie zludzen opiera sie na dostrzeganiu prawidlowosci w tym, co juz istnieje. Zapewne beda istnialy programy, dzieki ktorym kompozytorzy beda mogli uslyszec wykonania swoich utworow przez niezyjacych juz wirtuozow. Grafika komputerowa wejdzie niedlugo w etap, gdy nie bedzie dalo sie jej odroznic od fotografii. Chcesz nakrecic film w ktorym charlie chaplin spotyka natalie portman? nie ma problemu. Ale zaden algorytm nie przewidzi jak beda zachowywac sie wzgledem siebie na planie. Jakie niuansy wywola ich wzajemna obecnosc. Na film sklada sie caly proces powstawania, jest wypadkowa pracy setek ludzi, z ktorych kazdy ma indywidualny udzial w tej magii.

Mozesz odtworzyc prawidlowosci ktore artysci WYKAZYWALI w przeszlosci, a nie te, ktorym podlegaja.

Oczywiscie, byc moze nie doceniam tutaj syntezy technologii, ktora pociagnie za soba nieprzewidziane skutki, ale relacja pomiedzy dobrami kultury a ich wygenerowanymi odpowiednikami przypomina mi troche relacje miedzy malarstwem a fotografia, gdy ta druga zaczela pozbawiac pracy portrecistow.

Moc obliczeniowa to pikus, ale ktos musi napisac te wszystkie algorytmy, a to, w porownaniu do przybywajacych gigahercow i terabajtow, idzie poki co bardzo wolno.

I jeszcze wzgledem generowania niepowstalych dziel - i w podtekscie - zakwestionowania potrzeby uprawiania sztuki.

Mysl czlowieka, intuicja, postrzezenie czasu nie daja sie zredukowac do nieruchomych stanow 0 i 1. Ludzka swiadomosc po po prostu dziala inaczej. Warto przypomniec, ze rdzen mozgowy homo sapiens jest najbardziej skondensowana informacyjnie forma materii znana nauce. Zbudowane przez procesy intelektualne mozgi z doliny krzemowej to kanciaste, niezgrabne, nieergonomiczne kolosy - w porownaniu z owocami ewolucji.

Byl jeszcze demon drugiego rodzaju (ten od zboja Gebona), choc ten nie generowal, a zapisywal krysztalowym rysikiem :) O ile dobrze pamietam, byty potencjalne rowniez bral pod uwage.

Można na rzecz spojrzeć jeszcze z innego punktu widzenia. Każdy zapisany cyfrowo utwór - niezależnie od tego czy będzie to obraz, fragment muzyki czy dzieło literackie (o programach komputerowych nie wspominając) - to tylko pewien ciąg bitów. Ciąg bitów, a więc reprezentacja pewnej liczby naturalnej. Być może bardzo dużej, ale po prostu liczby naturalnej.

Więc zarówno Hey Jude zapisany w postaci pliku mp3, jak i zeskanowana Mona Lisa albo płyta instalacyjna z najnowszą wersją Windows to po prostu zwykłe liczby naturalne, takie same jak 1, 2, 3... tylko "nieco" większe. Czy w ogóle można zastrzec prawnie używanie jakiejkolwiek liczby naturalnej, opatentować ją, karać ludzi ściągających ją na swoje dyski z internetu?

Masz, zupełnie za darmo (royalty-free):

Twórca to ten, który z morza teoretycznie możliwych do wygenerowania kombinacji wybierze właściwą.

--
[S.A.P.E.R.] Synthetic Android Programmed for Exploration and Repair

To ja też się dorzucę:

Utwór w postaci cyfrowej to wybrana przez twórcę liczba naturalna, zapisana w postaci ciągu bitów.

"Książę, Który Ma Tysiąc Lat spaceruje nad i pod morzem. Jedyna inteligentna istota zamieszkująca świat, który Książę przemierza, nie jest pewna, czy on go stworzył, czy też odkrył. Dzieje się tak dlatego, że nigdy nie można być pewnym, czy mądrość kreuje, czy tylko umiejscawia".

Roger Zelazny - "Stwory światła i ciemności"

W sumie cała procedura "losujmy, coś z tego sensownego wyjdzie" lepiej została opisana w "Wyprawie szóstej, czyli jak Trurl i Klapaucjusz demona drugiego rodzaju stworzyli, aby zbójcę Gębona pokonać":

(...)
sporządzimy ci własnoręcznie Demona Drugiego Rodzaju, który jest magiczny, termodynamiczny, nieklasyczny i statystyczny, i będzie ci ze starej beczułki lub z kichnięcia choćby ekstrahował i znosił informację o wszystkim, co było, co jest, co może być i co będzie. I nie ma demona nad tego Demona, bo on jest Drugiego Rodzaju
(...)
Powietrze jest z atomów, a te atomy skaczą sobie na wsze strony i zderzają się z sobą miliardy razy na sekundę w każdym mikromilimetrze sześciennym, i na tym właśnie polega gaz, że tak skaczą i trykają się wiecznie. Wszelako, choć skaczą na oślep i przypadkiem, to, ponieważ w każdej szpareczce jest ich miliardy miliardów, wskutek tej liczebności z owych podskoków i podrygów układają się, między innymi, spowodowane czystym trafem, ważkie konfiguracje...
(...)
A więc cały dowcip w tym, aby zbudować selektor, który będzie wybierał tylko to, co w bieganinie atomów sensowne. Oto i cała idea Demona Drugiego Rodzaju
(...)

Lem znów pierwszy 8-)

Nie czytałem dyskusji, więc przepraszam jeśli moje wnioski i przemyslenia pokrywają się z już wcześniej przez kogoś opublikowanymi.

Nie widze tutaj zastosowania dla prawa autorskiego (w obecnym kształcie), gdyż art. 1 ust. 1 Pr. aut. mówi co następuje:

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

a zatem dla możliwości powstania Utworu niezbędny jest jego indywidualny charakter, czego niestety nie da się powiedzieć o wyniku systematycznej pracy działania określonego algorytmu, programu, maszyny lub człowieka, której efekt jest w pełni oczekiwany, przewidywalny i nie posiadający charakteru twórczego.

Działanie algorytmu (człowiek i/lub maszyna korzystająca z niego) wykonuje pracę techniczną, której efekt nie stanowi przedmiotu ochrony na mocy Ustawy o prawie autorskim...

Jedynie skrypt algorytm może w rozumieniu Ustawy być Utworem i korzystanie z niego uzależnione od woli Twórcy.

Nasz szanowny Gospodarz sobie trochę żartuje, a tymczasem gazeta.pl donosi za The New York Times, że niejaki Philip M. Parker, profesor ds. innowacji, biznesu i społeczeństwa w Insead,

wygenerował ponad 200 tysięcy książek, co czyni go, jak sam siebie określa, "najczęściej publikowanym autorem w historii tej planety". A na dodatek na tym zarabia.

Otóż sprytny profesor

opracował komputerowe algorytmy zbierające publicznie dostępne informacje na dany temat - szeroki lub mało znany, i z pomocą 60-70 komputerów i 6-7 programistów zamienia te rezultaty na książki na różne tematy. Wiele z tych prac ma ok. 150 stron i są drukowane dopiero, gdy klient zdecyduje się je zakupić.

Przykładowo,

komputer otrzymuje zadanie - opracowanie prognozy popytu na leki psychotropowe na świecie, w oparciu o dane sprzedaży w USA.

- Przy pomocy sztucznej inteligencji powstał program komputerowy naśladujący procesy myślowe osoby, która odpowiadałaby za takie badanie - wyjaśnia Parker. - Zamiast poświęcać wiele miesięcy na badanie, komputer realizuje zadanie w klika minut.

Wydawca dokonuje wyboru przedziału czasowego, a komputer wybiera optymalny model oszacowania danych sprzedaży z różnych krajów i produkuje alfabetyczną tabelę dla każdego państwa. - Następnie otwiera dokument programu Word i eksportuje do niego informacje tak, jak zrobiłby to autor przelewając myśli na klawiaturę - mówi.

I na koniec mamy też bezpośrednie nawiązanie do miliona małp piszących Szekspira:

[...]próby tworzenia komputerowych wierszy, gdzie pierwsze litery z kolejnych linijek układają się w słowa wyrażające treść utworu, co daje często ironiczny efekt.

Oczywiście jedną z trudności związanych z generowaniem setek tysięcy wierszy jest przegląd i ocena ich jakości.

- Myśli pan, że są wśród nich wiersze na miarę Szekspira? - zapytano Parkera.

-Nie - odpowiedział Ale tylko dlatego, że jeszcze nie tworzyłem sonetów.

Gorąco zachęcam do przeczytania całego artykułu.

Szukałem tego artykułu w związku z pomysłem, który mi zaświtał po lekturze dyskusji na temat nowelizacji ustawy dotyczącej między innymi tzw. pornografii dziecięcej, a dokładnie poszerzenia zakazów na twory narysowane i wygenerowane. No właśnie. Wszak wśród wygenerowanych opisanym w tym artykule obrazów siłą rzeczy znalazłoby się bardzo dużo takich, które się "łapią" pod tą ustawę. Automatycznie filtrować ich nie sposób, ręcznie przeglądać i oceniać ciężko -- tym bardziej, że nie bardzo wiadomo przy ilu pikselach różnicy już jest "bezpiecznie", każdy ma inną moc wyobraźni, można trafić na wyjątkowo wrażliwego biegłego seksuologa w sądzie...

Zatem problem byłby wielce ryzykowny.

Około 10 lat temu bawiłem się programem do tworzenia przemówień, program miał pewien zasób słownictwa, nie pamiętam ile. Z tego co pamiętam wybierało się jak długie miało być przemówienie. Przemówienie było w miarę sensowne, choć było to całkowite lanie wody.
Znalazłem kilka takich przykładów:
http://gnu.univ.gda.pl/~grzes/mowca.htm
Program, który generuje obrazy:
http://www.epokay.net/artur/sieciowe_inne.php Bakterie
Oraz generator przemówień:
http://www.epokay.net/artur/sieciowe_inne.php Przemówienie

Szanowni przedmówcy piszą z pozycji prawniczych, informatycznych, może z pozycji twórców "nowych mediów". Sęk w tym, że włożyliście kij w mrowisko - nie wiem świadomie czy nie poruszyliście kilka fundamentalnych pytań ontologii i estetyki. Prawo chyba nie zakazuje filozofować, ale jeśli filozofowanie grozi nowym prawem to radziłbym spojrzeć na dodatkowe konsekwencje wynikające z Waszych przmyśleń.

Dla estetyków, twórców i filozofów sprawa "normalnej twórczości" jest już dostatecznie śliska. Jedyna różnica leży w tym, że pejzażysta ma na dzień dobry "naturalną naturę" ;) a Wy świat liczb - w zależności od nastawienia filozoficznego uznajemy go bądź za naturę bądź za jeszcze jeden byt. Problem sprowadzalności wszystkiego do liczb oznacza ni mniej ni więcej, że nasze światy - pędzla i klawiatury nie różnią sią zanadto, gdy ruszycie kwestie autorstwa i utworu w komputerach to siłą rzeczy będziecie musieli redefiniować pojęcia dotyczące całej sztuki i nauki:

Jeżeli uznacie, że autorem jest ten, kto napisał program piszący wiersze to zdemolujecie tym samym całą tradycję twórczości w ramach jakiś reguł - zrobicie ze wszystkich ikon jedną ikone, czy ze wszystkich obrazów impresjonistycznych kopię Moneta!
(styl czy kanon to właśnie taki algorytm określający granice w ramach których moga powstawać dzieła, w przypadku ikony jest to już bardzo ścisła regulacja)

Jeżeli nie uznacie skryptu za utwór pierwotny zakwestionujecie prawo galerii do jakiegokolwiek regulowania obrotem fotografii wystawianych w nich obrazów (nie fotografuję obrazu w muzeum tylko tworzę nowy utwór) podobnie podważycie sensowność praw do ochrony wizerunku (wizerunek np prezydenta w śmietniku nie będzie mógł być obrazą głowy państwa, gdyż będzie nowym utworem niezależnym od wizerunku osby, której znieważać nie wolno).

Jeżeli liczyć będzie się tylko wskazanie takiej konkretnej kombinacji pikseli to tak jakby zamiast Leonarda, Damę z łasiczką tworzył przewodnik czy nauczyciel prowadzacy klasę do Czartoryskich! To ostatnie podejście, choć najłatwiejsze do wprowadzenia niesie za sobą pewne ryzyko - nie możemy zgodzić się na kompromis, że twórcą jest ten kto pierwszy wskazał jakiś wycinek natury - gdy obejrzycie samodzielnie jakąś wystawę a potem w towarzystwie wycieczki gimnazjalistów rychło pojmiecie, że widzicie dwie zupełnie inne części natury - niejako dwa różne dzieła umownie nazywane np. Mona Lisa. Konsekwencją tego podejścia będą takie paradoksy i sprzeczności w myśleniu, że wszędzie gwarantują wizytę u psychiatry. Do tego dochodzi niezależne od siebie wskazanie tego samego fragmentu natury, zdaża się czasem w tym samym momencie - i kto wtedy będzie autorem? Zamiast fotografa autorem zdjęć stanie się pracownik fotolabu bo to on wskazuje, że to coś jest wywołanym zdjęciem, autorem mojej akwareli stanie się ten, kto ją sprzedaje - bo to ta osoba wskazuje, że to akwarela za tyle i tyle itp.
To "przeniesienie praw autorskich" oznacza ni mniej ni więcej tyle, że jak sobie kupię np. płytę wiśniewskiego to mogę ją wysłać na konkurs kabaretowy jako własną twórczość - ja wskazuję = ja jestem twórcą. Jednocześnie ten, co otworzy przesyłkę stanie się jej autorem w momencie w którym uzna, że ten CD to CD z jakąś muzyką, czy z jakąkolwiek twórczością!

Alternatywnie to nie Wiśniewski jest autorem swojej płyty, nawet nie ZAiKS ale towarzystwo Tesla, Ampere, Edison ... i cała reszta wielkich twórców elektryczności oraz zapisu na płycie CD - wszak nagranie Wiśniewskiego to tylko jeden z możliwych zapisów na nośniku, który stworzył kto inny, mało tego: jego cyfrowa postac determinuje to, że wszystkie możliwe kombinacje danych na nim są już zdeterminowane. Zatem nie możemy nawet sprzeciwić się pomysłowi "przeniesienia praw" bez popadania w kolejny paradoks!

Kto zatem bedzie autorem i poborcą tantiem? To taki sam mechanizm jak w technice: Właścicielem jest ten i tylko ten kto posiada środki (prawne czy pozaprawne byle skuteczne) by wymusić egzekwowanie tego, co nazywa swoim prawem. Jeżeli pracując w firmie stworzysz np. nowy program to należy on do firmy. Jeżeli Twój komputer wygeneruje fotorealistyczną scenę to Ty podajesz się za autora a nie twierdzisz, że autorem jest blender czy jego twórcy. Jeżeli rzemieślnik namaluje Matkę Boską Jasnogórską to jest ona klasztoru, kościoła a nie tego malarza.

Gorzej to może zadziałać w druga stronę: wyobraźmy sobie, że "program do robienia wierszy" czy listów dostanie się na mój komputer i zacznie spamować to ja muszę borykać się z paskudztwem i kupować antywirusy. Jak by to ochydztwo zadomowiło się na serwerze i pisało tam np. o dobrych nazistach to problemy miałby właściciel zainfekowanej strony. Tak samo będzie, gdyby inny malarz zaczął się za mnie podszywac i psuć mi reputacje malując np. "panienki" - zero różnicy czy to złośliwy człowiek czy złośliwy automat.
Obawiam się, że jak ten mechanizm działał, działa tak działać będzie bo cokolwiek zaproponujemy w zamian prowadzi do zbyt trudnych do rozwikłania paradoksów.