Warto myśleć o dostępności jak o systemie

"Gdyby odwiedził stronę prezydenta (www.prezydent.pl) i chciał skorzystać z wyszukiwarki, zamiast: "znajdź w serwisie" usłyszałby: "templates images lk lk link05 gif" (strona premiera także nie ułatwia niewidomym życia)" - problematyka dostępu do internetowych zasobów dla osób niewidomych i niedowidzących (por. dział accessibility) zaczyna pojawiać się w mediach. Nie każdy jeszcze to rozumie, a ciężko pisać i mówić o problemach, których rozmówca nie jest sobie nawet w stanie wyobrazić.

Powyżej zacytowałem fragment z artykułu autorstwa Tomasz Grynkiewicza, zatytułowanego Gdy internet milczy. Problemy z graficznym captcha, problemy z gadającymi przeglądarkami, które stanowią niepełnosprawną protezę normalności. Normalności, którą można w pewien sposób osiągnąć nie przygotowując stron specjalnie dla osób niewidomych, a przygotowując ją dla wszystkich. Tyle, że zgodnie ze standardami. jedna strona dostępna dla wszystkich. Zachęcam do lektury tego artykułu.

Ze swojej strony dodam, że niedawno, w czasie Seminarium Międzyuczelnianego pt. "Problemy badawcze i projektowe informatyzacji państwa", miałem przyjemność wygłaszać referat pt. "Accessibility a usługi społeczeństwa informacyjnego". Stawiam tezę (niezbyt odkrywczą), że problem dostępności zasobów internetowych (informacyjnych) państwa należy rozpatrywać jako system. To jest złożony system różnych czynników, różnych gałęzi prawa. Poniżej jeden ze slajdów, które zaprezentowałem w czasie referatu:

Slajd "System dostępności" z prezentacji wygłoszonej w czasie seminarium "Problemy badawcze i projektowe informatyzacji państwa" (strona seminarium nie zawsze działa).

Oczywiście powyższa (przedstawiona graficznie, a więc nieczytelna dla screenreaderów) lista czynników składających się na system dostępności nie jest wyczerpująca, ale wymienię je teraz (właśnie dlatego, że ktoś niewidzący nie będzie mógł zapoznać się z treścią obrazka):

• prawo (załóżmy, że z punktu widzenia tego serwisu można uznać ten obszar za najistotniejszy i później jeszcze doprecyzowywany dalszymi gałęziami czy dziedzinami)
• zamówienia publiczne
• prawa człowieka
• prawa konsumentów
• konkurencja (ochrona konkurencji, zwalczanie nieuczciwej konkurencji)
• zatrudnienie (prawo pracy, prawa pracowników)
• wtórne wykorzystanie (informacji z sektora publicznego)
• udostępnianie informacji publicznej
• mechanizm dochodzenia roszczeń
• świadomość problemu i istnienia wymagań
• dostępność jako element polityki państwa
• monitorowanie dostępności
• logistyka
• dobre praktyki
• zakazy dyskryminacji
• edukacja (edukacja dostępności, dostępność w procesie edukacji)
• umiejętności i doświadczenie (projektodawców, legislatorów, na każdym etapie projektowania, wykonania, kontroli i nadzoru)
• ergonomia udostępniania informacji
• świadomość problemu i istnienia wymagań
• badania nad niepełnosprawnością (R&D - badania i rozwój)
• neutralność technologiczna państwa
• interoperacyjność
• nadzór i kontrola
• standardy techniczne
• minimalne wymagania (dla systemów teleinformatycznych)
• koszty
• reagowanie na awarie
• infrastruktura techniczna
• własność intelektualna
• dobra kultury (dostęp, ograniczenia wynikające z forsowanych mechanizmów ochrony)
• (...)

Lista nie jest katalogiem zamkniętym...