Może być i jest taniej. A będzie jeszcze taniej.

Na grupie pl.soc.prawo toczy się dyskusja na temat możliwości wprowadzania zakazu fotografowania w sklepach. Od kilku tygodni noszę się z zamiarem kupienia sobie kamery cyfrowej. Korzystając z porównywarek cen w internecie monitoruje wahnięcia cenowe. Upatrzyłem sobie konkretny model. Jak się kupuje w Sieci, to trzeba poczekać te kilka dni na dostawę. Trzeba też wybrać sklep, który daje szanse powodzenia transakcji. Dlatego czasem warto pójść do prawdziwego sklepu. Zwłaszcza, gdy zdarzają się w nim wyprzedaże. Poszedłem, znalazłem model na półce, uruchomiłem przeglądarkę cen w telefonie i sprawdziłem w internecie aktualne ceny. Model na półce był o kilkaset złotych droższy niż w internetowym sklepie, w którym już zdarzyło mi się coś kupić (więc sklep ten zyskał moje zaufanie). Nic dziwnego, że kierownicy sklepów chcieliby najpewniej zakazać ludziom korzystania w tych sklepach z produktów, które sami wszak im sprzedają. Konkurencja jest coraz ostrzejsza. Pan ochroniarz powiedział, że nie mogę robić zdjęć. Na pytanie o przyczynę stwierdził, że kierownik się nie zgadza. Ja do Pana ochroniarza nic nie mam. Taka praca. Zdjęcie zrobiłem. Nawet kilka. Ryzykuję, że znajdę się na wielkiej tablicy "tych klientów nie obsługujemy". Takie życie.

Dlaczego komuś może zależeć na wprowadzeniu zakazu robienia zdjęć w takich sklepach? Odpowiedź wydaje się oczywista - ułożenie towarów na półkach, logistyka, ceny i asortyment - to wszystko może być tak poukładane, by maksymalizować zyski sklepu. Kto nie wie jak grać na postrzeganiu rzeczywistości przez klienta, pewnie wiele w tym biznesie nie zarobi. Do tego jeszcze wielka kampania reklamowa. "Wielka wyprzedaż" w Mediamarktcie szczypie w oczy z praktycznie każdego billboard'u po drodze od mojego domu do sklepu. Uważam, że nie ma w tym nic złego. Gorzej, że przekaz reklamowy Mediamarkt próbuje robić ze mnie idiotę. Taniej być nie może? Otóż może być i jest taniej. Oczywiście też rozsądek podpowiada, że jak się robi wyprzedaż, to przecież nie wszystkich produktów, że jak są promocje, to ceny tylko niektórych produktów są zmienione na niższe, a pozostałe twardo pozostają bez zmian, aż do maksymalnego wydrenowania popytu.

Może być taniej i jest taniej. Z tym założeniem jechałem do sklepu, ale w drodze złapałem się na prostej myśli. Skoro już jadę, a będzie troszkę drożej, to może kupić drożej i już mieć w domu, czytać instrukcję, podłączyć własną kamerę po USB do komputera. Inaczej trzeba będzie czekać. Kurier przyjedzie pewnie wtedy, gdy będę prowadził jakieś szkolenie, więc nie zastanie mnie w domu i tak dalej... Ale złapałem się na tej myśli i wchodziłem do sklepu z poczuciem prywatnej misji. Wychodziłem z domu z konkretnym nastawieniem i będę niezłomny.

Dlaczego musiałem jechać do sklepu? Na stronie Mediamarkt nie ma cen. Nie podają ich (pomijam, że cała strona zrobiona jest we flash'u). Mediamarkt nie wszedł też do układu biznesowego z internetowymi porównywarkami cen produktów (nota bene - niedawno je analizował serwis Webhosting.pl: Raport o porównywarkach cen w Polsce). Te porównywarki to też jest przecież pomysł na biznes. Aby tam zaistnieć jako sklep trzeba czasem podpisać umowę, a odwiedziny konsumentów w sklepie, jeśli trafili do niej ze stron porównywarki, są stosowanie wyceniane i płaci się jak za normalną usługę (sklep płaci). Mediamarkt generalnie nie gra w tę grę i nic nikomu do tego. Jest "Wielka wyprzedaż", sklep jest "nie dla idiotów", a "taniej być nie może". Jak ktoś się skusi, to przecież nikt go nie zmuszał do kupowania w sklepie czegokolwiek.

Konsumenci są jednak coraz częściej wyposażeni w groźną dla sprzedawców broń. Informacja i jej wymiana między nimi jest dla sklepów niebezpieczna. W tym kontekście nie dziwi informacja na stronie sklepu, zgodnie z którą "Zakazuje się komercyjnego wykorzystywania publikowanych informacji produktowych oraz artykułów i nowości przez użytkowników strony MediaMarkt". Jak się tak nad tym zastanowić, to nie dziwi też to, iż próbują wprowadzić "zakaz fotografowania" w sklepie.

Upatrzyłem sobie kamerę XXXXXX (już ja wiem, jaką kamerę sobie upatrzyłem). Dziś najtańsza z ofert - jak wynika z przeszukiwarki - to 2166,00 zł. W znanej mi sieci sprzedaży ta sama kamera kosztuje 2299,00 zł. W sklepie, w którym już kiedyś coś kupowałem - 2348,00 zł. W Mediamarkt zaś cena tej kamery wynosi dziś 2699,00 zł, co plasowałoby Mediamarkt na trzecim miejscu od końca na liście porównywarki ceneo.pl (teraz wylistowano tam 69 sklepów, gdyby dodać Mediamarkt - byłoby 70 i w takim właśnie układzie ten sklep byłby trzeci od końca).

Aż prosi się o to, by zrobić zdjęcie i wysłać. Niech się ludzie dowiedzą. Robienie zdjęć samo w sobie zakazane nie jest. Jeśli już, to w niektórych sytuacjach ich publikowanie może wiązać się z kłopotliwą sytuacją. Ochrona dóbr osobistych (ale tu nawet nie trzeba zdjęć robić, by czyjeś dobra naruszyć lub im zagrozić), delikt nieuczciwej konkurencji, w tym ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa, etc. Ale jest jednak również kwestia uzasadnionego interesu społecznego i sądzę, że interes społeczny silnie zderza się z interesem agresywnie reklamującego się sprzedawcy.

Na liście dyskusyjnej pl.soc.prawo wskazuje się art. 193 k.k. jako podstawę wprowadzenia zakazu fotografowania wnętrza sklepu (por. dyskusję w wątku Sklep i zakas fotografowania). Trwa dyskusja, w której od 10 stycznia opublikowano już 772 komentarze. Przepis ten jednak nie odnosi się do kwestii fotografowania, a do wtargnięcia, wdzierania się do lokalu:

Kto wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Badając jedynie ten przepis trzeba by dojść do wniosku, iż nie ma on z fotografowaniem wiele wspólnego. Penalizuje raczej agresywne naruszenie miru domowego. Sytuacja mogłaby wyglądać tak, że ktoś wchodzi, narusza porządek publiczny, ochrona próbuje interweniować, a intruz nie chce opuścić lokalu. Lokal jest prywatny, ochronę uznałbym za uprawnioną osobę. Ale na podstawie tego przepisu ochrona nie ma prawa wymusić na mnie kasowania zdjęć z aparatu. Stawiam tezę, że próba siłowego załatwienia sprawy (wyrwanie aparatu, skasowanie zdjęć z pamięci) byłaby naruszeniem prywatności odwiedzającego sklep (być może nawet naruszeniem nietykalności cielesnej), a także trzeba by rozważyć zastosowanie art. 268 kk ("niszczenie, uszkadzanie, usuwanie lub zmiana zapisu istotnej informacji")...

Sklepy nie zrezygnują z wysyłania komunikatów do odwiedzających: tu obowiązuje zakaz fotografowania, twoim zadaniem jest oglądanie naszych reklam i kupowanie; macie zabijać się o oferowane przez nas produkty, dlatego na plakatach informujemy, o której dokładnie godzinie i którego dnia zaczyna się wyprzedaż (o godzinie 7:00). Konsumenci zaś kupują te produkty, które oferuje im rynek. Są coraz mniejsze, coraz bardziej precyzyjne, coraz mniej zauważalne i praktycznie wszystkie wyposażone w funkcje mobilne. Pstryk, połączenie, publikacja, rozłączenie.

To bardzo niebezpieczne dla uzasadnionych wszak sklepowych interesów. A ja chyba poczekam. Jak już zrobią te wszystkie wyprzedaże - wówczas ceny będą musiały spaść bardziej. Na razie wygląda mi to na sprytny "szach królowi": wszyscy wiedzą, że po świętach są wyprzedaże. Ogłośmy więc wyprzedaż, przecież nikt nie będzie się zastanawiał co to znaczy. Bo przecież wyprzedaż nie oznacza, że wszystkie ceny muszą być promocyjne. Możemy obniżyć ceny towarów, które i tak nie cieszą się zainteresowaniem klientów. Przyjemne z pożytecznym. Jak się już wydrenuje wyprzedażowych skrytożerców, to wówczas trzeba będzie faktycznie zmienić ceny. Przemysł produkujący sprzęt nie próżnuje, a ile można trzymać na półkach zeszłoroczne produkty, skoro już idzie na rynek fala ich następnej generacji? Podaż i popyt muszą się gdzieś zetknąć, chociaż czasem sztucznie się te krzywe próbuje naginać.