Senat o ogłaszaniu aktów normatywnych

Opiniowana ustawa została uchwalona, z przedłożenia rządowego, na 5 posiedzeniu Sejmu w dniu 16 grudnia 2005 roku.

Opiniowany akt prawny ma na celu wprowadzenie dwóch zmian.

Pierwsza z nich (art. 1 pkt 1) nakłada na Marszałka Sejmu obowiązek ogłoszenia, po każdej dokonanej nowelizacji ustawy, tekstu jednolitego w ciągu 2 tygodni od dnia wejścia w życie nowelizowanej ustawy. Jest to rozwiązanie odmienne od obowiązującego w obecnym stanie prawnym, kiedy to Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy, jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była uprzednio wielokrotnie nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione.

Druga zmiana (art. 1 pkt 2) ma na celu przesunięcie daty wejścia w życie obowiązku wydawania dzienników urzędowych i skorowidzów do roczników tych dzienników w formie elektronicznej, a także udostępniania dzienników urzędowych, zbiorów aktów prawa miejscowego ustanowionych przez powiat i zbiorów przepisów gminnych oraz ogłoszonych w nich aktów normatywnych i innych aktów prawnych przez środki komunikacji elektronicznej oraz informatyczne nośniki danych.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 lutego 2005 roku o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne realizacja tego obowiązku miała nastąpić od dnia 1 stycznia 2006 roku. Jednocześnie ustawa o informatyzacji przewidziała wydanie przez ministra właściwego do spraw informatyzacji oraz Prezesa Rady Ministrów aktów wykonawczych, które doprecyzują warunki realizacji opisanego obowiązku. Upoważnienia ustawowe do wydania tych rozporządzeń wejdą w życie z dniem 21 kwietnia 2006 roku.

Projektodawca wskazuje, iż te względy przesądziły o tym, że opiniowana ustawa przesuwa w czasie realizację przedstawionego powyżej obowiązku i określa, iż rozpocznie się ona z dniem 1 lipca 2006 roku.

II. Uwagi szczegółowe.

1. Zakwestionowania wymaga przepis art. 1 pkt 1, który został zredagowany niezgodnie z zasadami prawidłowej legislacji.

Niejasne jest użyte w tym przepisie sformułowanie "dokonana nowelizacja"; niewłaściwe jest posługiwanie się terminami "dokonana nowelizacja ustawy" czy też "niedokonana nowelizacja ustawy", bowiem można mówić wyłącznie o "nowelizacji ustawy".

Kolejne zastrzeżenia budzi ta część przepisu, która odnosi się do dnia wejścia w życie nowelizowanej ustawy. Wydaje się, że zamiarem projektodawcy było, aby punktem odniesienia był moment wejścia w życie ustawy nowelizującej jako tego aktu prawnego, który wprowadza zmiany. W związku z tym brzmienie przepisu nie oddaje intencji ustawodawcy.

Poza przedstawionymi powyżej zastrzeżeniami należy podnieść, że przepis art. 1 pkt 1 w brzmieniu uchwalonym przez Sejm, może nastręczać problemy związane z jego realizacją. Ich źródłem może być specyfika polskiego systemu tworzenia prawa. W ciągu ostatnich kilku lat 70% wszystkich uchwalanych ustaw stanowiły nowelizacje, a nie nowe ustawy.

2. Należy zwrócić uwagę, że art. 2 opiniowanej ustawy wprowadza rozwiązanie wyjątkowe z punktu widzenia art. 4 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. W myśl ustępu 1 tego przepisu zasadą jest, że akt normatywny wchodzi w życie po upływie co najmniej 14 dni od dnia jego ogłoszenia. Zgodnie z art. 4 ust. 3, dniem wejścia w życie aktu normatywnego może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym tylko wtedy, jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie. Kwestią dyskusyjną pozostaje czy w przypadku opiniowanej ustawy obydwie te przesłanki zostały spełnione.

Należy w tym kontekście zwrócić uwagę, iż sytuacja, w której ustawa, bez uzasadnionych przyczyn, nie przewiduje odpowiedniego okresu vacatio legis, skutkuje naruszeniem art. 2 Konstytucji RP, z którego Trybunał Konstytucyjny wywiódł zasadę pewności prawa oraz zasadę prawidłowej legislacji.