Pieniądz elektroniczny i płatności transgranicznych w euro

Porządkowo odnotuję, że w zeszły piątek, ostatniego dnia posiedzenia plenarnego Parlamentu Europejskiego, odbyła się debata dotycząca płatności transgranicznych we Wspólnocie w kontekście ustanowienia pieniądza elektronicznego...

Nagranie z debaty dostępne jest online (mp4). Posłem sprawozdawcą była tu Margarita Starkevičiūtė z Litwy, Purvis John z Wielkiej Brytanii.

Materiały źródłowe to w pierwszej kolejności Procedura: 2008/0194(COD). Przedmiotem tej procedury jest wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie płatności transgranicznych we Wspólnocie...

Jest też sprawozdanie parlamentarnej Komisji Gospodarczej i Monetarnej, które przedstawiała właśnie przywołana wyżej posłanka Starkevičiūtė. Przywołam uzasadnienie do zaproponowanej przez komisję rezolucji legislacyjnej (by łatwiej można było się zorientować, o co chodzi):

Nieskuteczność oraz wysoki koszt płatności transgranicznych stały się widoczne dopiero po wprowadzeniu euro i zniesieniu kursów wymiany walut pomiędzy krajami należącymi do strefy euro.

W związku z tym w dniu 25 lipca 2001 r., Komisja złożyła wniosek dotyczący rozporządzenia (WE) nr 2560/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie płatności transgranicznych w euro (dalej zwanym „rozporządzeniem 2560”). Został on przyjęty w dniu 19 grudnia 2001 r. i wszedł w życie w dniu 31 grudnia 2001 r., tym samym gwarantując, że koszt płatności transgranicznych będzie równy kosztowi płatności dokonywanych w danym państwie członkowskim.

Rozporządzenie odnosi się do poleceń przelewu, wypłat gotówki z bankomatów oraz płatności za pomocą kart debetowych lub kredytowych do kwoty 12 500 euro w krajach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (wszystkie 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia). Od dnia 1 stycznia 2006 r. rozporządzenie ma zastosowanie do płatności transgranicznych do kwoty 50 000 euro.

W rozporządzeniu wprowadzono zasadę równych opłat za płatności transgraniczne i odpowiednie płatności krajowe, co doprowadziło do obniżki cen i zwiększenia konkurencji na rynkach usług płatniczych. Przedmiotowe rozporządzenie dało początek jednolitemu obszarowi płatności w euro (SEPA).

Wniosek dotyczący zmienionego rozporządzenia stanowi odpowiedź na szybki rozwój rynków płatności w UE i jest wynikiem dokładnej procedury przeglądu oraz sprawozdania sporządzonego przez Komisję Europejską w lutym 2008 r.

Procedura przeglądu rozporządzenia 2560 dotyczyła szeregu różnych elementów.

W sprawozdaniu Komisji Europejskiej przedstawiono, w jaki sposób rozporządzenie 2560/2001 było stosowane w państwach członkowskich i jakie praktyczne problemy pojawiły się podczas jego wdrażania. Wynika z niego, że należy złożyć szereg wniosków w celu podjęcia działań w związku ze wskazanymi kwestiami, lepszego odzwierciedlenia zmian na rynkach detalicznych usług finansowych i dostosowania rozporządzenia do niedawno przyjętej dyrektywy w sprawie usług płatniczych (2007/64/WE).

W sprawozdaniu potwierdzono, że rozporządzenie spełniło swoje dwa podstawowe cele. Po pierwsze przyczyniło się do istotnego obniżenia opłat za płatności transgraniczne, zwłaszcza polecenia przelewu (transgraniczne polecenie przelewu na kwotę 100 euro, którego koszt wyniósłby średnio 24 euro przed wprowadzeniem rozporządzenia, obecnie kosztuje średnio 2,5 euro, nie powodując przy tym wzrostu opłat za krajowe polecenia przelewu). Po drugie, w obliczu braku skutecznej i zintegrowanej infrastruktury europejskich usług płatniczych, rozporządzenie zachęciło sektor usług finansowych do podjęcia niezbędnych wysiłków i wcielenia w życie koncepcji „obszaru krajowych płatności” dla bezgotówkowych płatności w euro poprzez utworzenie jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA), który w dalszej perspektywie powinien pomóc obniżyć koszty dla wszystkich konsumentów.

Na koniec w sprawozdaniu stwierdza się, że zakres rozporządzenia powinien zostać rozszerzony tak, aby objął również polecenia zapłaty, które nie były wcześniej dostępne na zasadzie transgranicznej. Ponadto, zgodnie ze sprawozdaniem, wszystkie państwa członkowskie powinny wyznaczyć właściwe organy i odpowiednie pozasądowe procedury rozjemcze w celu lepszej ochrony praw konsumenta w sporach wynikających z tego rozporządzenia.

Przewidywane jest również przeprowadzenie przeglądu oraz stopniowe zniesienie wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego nałożonych na banki w niektórych państwach członkowskich, ponieważ wymogi te utrudniają rozwój SEPA, ograniczają wprowadzenie w pełni zautomatyzowanego przetwarzania płatności transgraniczych i ostatecznie powodują zwiększenie kosztów ponoszonych przez banki oraz konsumentów.

We wniosku Komisji przedstawiono pięć głównych zmian wprowadzonych do obecnego tekstu rozporządzenia 2560/2001:

· rozszerzenie zasady równych opłat dla płatności transgranicznych i odpowiednich płatności krajowych na polecenia zapłaty (art. 2, definicje);

· uściślenie pojęcia „odpowiednich płatności” (art. 3);

· zwrócenie się do państw członkowskich o wyznaczenie władz oraz pozasądowych organów rozjemczych właściwych do skutecznego rozpatrywania skarg i rozstrzygania sporów związanych z przedmiotowym wnioskiem (art. 6-9);

· stopniowe zniesienie wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego nałożonych na dostawców usług płatniczych (próg 50 000 euro do dnia 1 stycznia 2010 r. oraz całkowite zniesienie do 2012 r.) (art. 5);

· klauzulę przeglądu (art. 12).

Pojawienie się SEPA i przyjęcie dyrektywy w sprawie usług płatniczych na nowo kształtuje sektor płatności w Europie. W szczególności popularny elektroniczny instrument płatniczy – polecenie zapłaty – będzie dostępny na zasadzie transgranicznej od listopada 2009 r.

W celu utworzenia w pełni spójnych ram prawnych dla wszystkich elektronicznych instrumentów płatniczych w Europie i uniknięcia wszelkich niejasności, jakie mogą wynikać z różnic pomiędzy aktami prawnymi, brzmienie rozporządzenia, a zwłaszcza zawarte w nim definicje, powinny zostać dostosowane do dyrektywy w sprawie usług płatniczych (2007/64/WE).

Zaproponowane przez Parlament poprawki ulepszą wniosek COM w następującym zakresie:

· uściślenie definicji oraz pojęcia „odpowiednich płatności”;

· rozporządzenie powinno wskazać, że właściwe organy zostaną zobowiązane przez państwa członkowskie do skutecznego monitorowania rozporządzenia i podjęcia wszelkich koniecznych środków w celu zagwarantowania zgodności z nim;

· wyjaśnienie, tj. zawarcie dalszych informacji w art. 9 (współpraca transgraniczna) dotyczących zasad współpracy pomiędzy właściwymi władzami i pozasądowymi organami rozjemczymi z różnych państw członkowskich także mogłoby okazać się przydatne.