Kontrolowanie i zamykania stron internetowych propagujących faszyzm

Jednym z najczęstszych przestępstw popełnianych przy pomocy sieci komputerowej jest propagowanie treści o charakterze faszystowskim. Internet stał się wyjątkowo niebezpieczną sceną propagowania rasizmu, ponieważ poprzez swoją dostępność trafia do wielu młodych ludzi niemających jeszcze wykształconego światopoglądu i często podatnych na propagandę ksenofobii.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2002 r.: ˝Propagowanie, w rozumieniu art. 256 i 257 k.k., oznacza każde zachowanie polegające na publicznym prezentowaniu, w zamiarze przekonania do niego, faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa.˝

Celem państwa prawa nie jest zabranianie nikomu wygłaszania własnych poglądów, jednakże wolność słowa kończy się w momencie, gdy zostaje naruszona godności osobista, prawa człowieka oraz gdy dochodzi do upokorzenia i prześladowań. Na straży wolności obywatelskich i praw człowieka stoi ustawa zasadnicza, która w sposób jednoznaczny zakazuje istnienia organizacji odwołujących się do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu lub prowadzenia działalności propagującej min. Nienawiść rasową i narodowościową.

Mając na uwadze powagę problemu, zwracam się do Pana Ministra z pytaniami:

1. Czy prowadzone jest stałe monitorowanie sieci przez organy ścigania w celu wyszukiwania polskich stron, które:

- propagują treści rasistowskie,

- nawołują do przemocy na tle rasistowskim, etnicznym lub narodowościowym,

- propagują idee neofaszystowskie lub neonazistowskie,

- wykorzystują faszystowską symbolikę,

- wszystkich innych, które naruszają art. 256 i 257 k.k.

2. Czy strony o ww. tematyce są systematycznie zamykane, a osoby tworzące je ścigane?

3. Czy jest stworzony - i jeżeli tak, to jak wygląda - program ochrony dzieci przed treściami faszystowskimi dostępnymi w sieci internetowej?

4. Jakie obowiązki nakładane są na administratorów i właścicieli poszczególnych portali w celu zapobieżenia umieszczaniu w Internecie stron o tematyce faszystowskiej?

5. Jak wygląda współpraca polskich organów ścigania z organami innych państw w celu blokowania stron propagujących faszyzm, a umieszczonych na serwerach zagranicznych?

Z poważaniem

Poseł Janusz Krasoń

W przypadku ujawnienia publikowania na stronach internetowych treści mogących wskazywać na znieważenie grupy ludności albo poszczególnych osób z powodu ich przynależności narodowej, etnicznej, rasowej albo wyznaniowej oraz nawoływania do nienawiści rasowej (tj. publikowania treści mogących naruszać przepisy art. 256 i art. 257 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.), Policja podejmuje czynności operacyjno-procesowe w celu ustalenia wszelkich okoliczności sprawy.

Policja prowadzi również rozpoznanie organizacji i grup o charakterze rasistowskim i neonazistowskim. W zakresie monitoringu internetu współpracuje z założycielem internetu w Polsce - Naukową i Akademicką Siecią Komputerową (NASK), która w ramach współpracy międzynarodowej prowadzi tzw. gorącą linię ˝Hotline-Polska˝, przyjmującą zgłoszenia o zamieszczaniu w Internecie treści mogących naruszać prawo. Zgłoszenia przyjmowane przez NASK przekazywane są Policji, w celu przeprowadzenia czynności sprawdzających. Należy podkreślić, że administratorzy serwerów w Polsce mają obowiązek dbania o ˝czystość˝ sieci internetowej. Nie mogą jednak bezprawnie blokować lub usuwać określonych stron i tekstów.

W ramach przeciwdziałania zjawisku rozpowszechniania treści faszystowskich w Internecie Policja prowadzi współpracę międzynarodową polegającą na wzajemnej wymianie informacji, doświadczeń i tak zwanej dobrej praktyki. Współpraca prowadzona jest między innymi w ramach Grupy Wyszehradzkiej (V4+1) oraz Policyjnej Grupy Roboczej do Spraw Terroryzmu (PWGT).

Z posiedzeń Grupy V4+1 wynika, że zagrożenie działalnością ekstremistyczną w Polsce, w porównaniu do innych krajów członkowskich, utrzymuje się na stałym, niskim poziomie. Największą aktywność notowano w latach 1993-1998. Po 2000 r. nastąpił znaczący spadek tego typu incydentów. Ponadto Policja zwalcza przestępstwa zgodnie z art. 256 i art. 257 Kodeksu karnego w ramach realizacji założeń Europejskiego Centrum Monitorowania Rasizmu i Ksenofobii (EUMC).

Działania Policji zmierzające do ścigania sprawców przestępstw na tle rasowym, narodowościowym lub etnicznym odzwierciedlają poniższe dane statystyczne.

W 2005 roku z art. 256 k.k. i 257 k.k. wszczęto łącznie 59 postępowań przygotowawczych, związanych z propagowaniem faszyzmu, rasizmu, publicznym znieważaniu z powodu przynależności narodowościowej, rasowej i etnicznej. W okresie tym zakończono 68 postępowań przygotowawczych, w wyniku których stwierdzono 52 przestępstwa, z czego wykryto 41. Zarzuty o ich popełnienie przedstawiono 62 podejrzanym, a przeciwko 60 Policja wystąpiła z wnioskiem o sporządzenie aktu oskarżenia.

Rozpatrując poszczególne artykuły Kodeksu karnego, należy zauważyć, że z art. 256 wszczęto a następnie zakończono 34 postępowania, przeciwko 38 podejrzanym sporządzono akt oskarżenia. Z art. 257 wszczęto 25 postępowań, zakończono 34, w tym sporządzono 22 akty oskarżenia (dane zawarte w Policyjnym Systemie Statystyki Przestępczości ˝TEMIDA˝).

Jednocześnie informuję, że polski system prawny nie zezwala instytucjom publicznym na gromadzenie danych dotyczących dyskryminacji rasowej i ksenofobii, z uwzględnieniem płci ofiar i sprawców dyskryminacji. Przepisy wykluczają prowadzenie badań, w których na zasadzie nałożenia obowiązku na określone osoby fizyczne lub prawne pozyskiwane byłyby takie informacje. Z prowadzonego przez Policję rozpoznania nie wynika, aby obecnie istniało istotne zagrożenie popularyzacją rasizmu i ksenofobii. Prowadzone są jednak czynności mające na celu:

- właściwe przygotowanie zabezpieczeń wizyt i uroczystości państwowych, manifestacji i protestów,

- rozpoznanie i przeciwdziałanie ewentualnemu zagrożeniu terroryzmem rodzimym (krajowym),

- bieżącą realizację spraw związanych z naruszeniem prawa.

Wszelkie przypadki naruszenia prawa przez działaczy i zwolenników organizacji skrajnie prawicowych oraz lewicowych powinny być zgłaszane w jednostkach Policji, w celu ewentualnego wszczęcia postępowania przygotowawczego.

Działalność organizacji neofaszystowskich w Polsce sprowadza się do funkcjonowania grup stanowiących ˝odłamy˝ organizacji działających za granicą. Jest to działalność nieformalna, natomiast delegalizacja może dotyczyć legalnych i oficjalnych organizacji, których funkcjonowanie lub założenia programowe naruszają zapis art. 13 Konstytucji RP, czyli odwołują się między innymi do totalitaryzmu, nienawiści rasowej lub narodowościowej oraz przewidują utajnienie struktur lub członkostwa.

Do ustawowych zadań Policji należy rozpoznanie organizacji i grup o charakterze rasistowskim i neonazistowskim. W każdej z komend wojewódzkich w pionie prewencji znajdują się komórki odpowiedzialne m.in. za rozpoznawanie potencjalnych zagrożeń ze strony powyższych grup zarówno pod kątem zagrożenia ładu i porządku publicznego, jak i demoralizującego wpływu na małoletnich. Działania Policji obejmują również prowadzenie współpracy międzynarodowej oraz wymianie informacji, z uwagi na fakt, że grupy neofaszystowskie lub odwołujące się do symboliki faszystowskiej posiadają namiastkę struktur organizacyjnych w wymiarze ponadnarodowym.

W Polsce realizowane są założenia Krajowego Programu Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji. Działania te są rezultatem międzynarodowych zobowiązań Polski w kwestii wypełnienia zaleceń zawartych w dokumentach końcowych Światowej Konferencji Przeciwko Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji, zwołanej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych (Durban, 31 sierpnia - 7 września 2001 r.). Dokumenty końcowe zostały przyjęte w drodze consensusu przez wszystkich uczestników. Na ich podstawie państwa zobowiązały się do opracowania i realizacji krajowych programów przeciwdziałania zjawiskom rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji.

Strategicznym założeniem ww. Programu jest wypracowanie metod przeciwdziałania wyżej wymienionym zjawiskom i podjęcie praktycznych działań podnoszących poziom świadomości społecznej i kultury tolerancji. Priorytetowym założeniem jest prowadzenie prac badawczych, mających na celu określenie skali i zasięgu zjawisk ksenofobii i rasizmu. Ponadto, celem Programu jest uświadomienie obywatelom ich praw i obowiązków, związanych z zapobieganiem szerzeniu się tych negatywnych ideologii.

Z wyrazami szacunku

Podsekretarz stanu

Władysław Stasiak