Francja: wymowne głosowanie w sprawie dozwolonego użytku

Niedawno informowałem o pracach legislacyjnych we Francji. Francuski projekt ustawy DADVSI miał być bardzo restrykcyjny. Odbyło się zapowiadane głosowanie i... Przegłosowano ustawę. Podobnie jak to ma miejsce w Polsce - we Francji również zagwarantowano dozwolony użytek osobisty... Jak mi się wydaje - czasowo.

Serwis Gazeta.pl relacjonuje: "Po serii zwycięstw w walce z serwisami oferującymi darmowe pliki muzyczne w internecie koncerny fonograficzne poniosły w ojczyźnie szampana dotkliwą porażkę. Izba niższa francuskiego parlamentu w środę wieczorem przegłosowała legalizację serwisów darmowej wymiany plików (P2P). Sala posiedzeń była prawie pusta: za poprawkami do ustawy głosowało 30 deputowanych przy sprzeciwie 28. Nowelizację musi jeszcze zaakceptować izba wyższa parlamentu".

Ta relacja jest niedokładna. Po pierwsze - Gazeta.pl pisze o tym, że Francja "może stać się pierwszym krajem na świecie, którego prawo zezwala na darmowe ściąganie muzyki i filmów z internetu". Wprowadzenie dozwolonego użytku osobistego jest dopuszczalne i zgodne z dyrektywą unijną (którą miała implementować przywołana francuska ustawa). Na tej właśnie zasadzie w polskiej ustawie mamy przepisy dotyczące tego użytku (patrz art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W związku z tym za niezbyt trafiony uznałbym lead Gazeta.pl. Polskie prawo również na to zezwala. Polskie prawo nie zezwala jednak na publikację (rozpowszechnianie) muzyki i filmów online – bez zgody uprawnionych...

Po drugie: w tej francuskiej nowelizacji nie chodziło wyłącznie o serwisy peer-2-peer. Chodziło generalnie o prawo autorskie. We wcześniejszych doniesieniach na ten temat wskazywałem obszary zainteresowań legislatorów (sił, które za inicjatywami legislacyjnymi stoją) - chodziło również o tzw. "wolne oprogramowanie". Rząd francuski sugerował nawet delegalizację oprogramowania o otwartym kodzie.

Komentując doniesienie o głosowaniu nad ustawą warto jeszcze raz zauważyć, że sala posiedzeń niższej izby parlamentu była prawie pusta. Oznacza to ni mniej ni więcej, że deputowani raczej nie przykładali do tej ustawy większej wagi. Czas świąteczny, sielanka. Dzięki temu mogło odbyć się głosowanie, w którym losy prawa ważyły się stosunkiem głosów 30 do 28 (co daje mniej niż 60 osób). Ale teraz, sądząc po tonie komentarza Gazety, media przystąpią do szturmu. Skoro już teraz czytam w tytule "Koncerny i artyści wściekli na francuski parlament" – ciekawe, jakiej presji zostaną poddani przeciwnicy stopniowego, nieuzasadnionego rozrostu tzw. "własności intelektualnej", zwolennicy równowagi. Nie wierze, że francuska ustawa zachowa dozwolony użytek (chociaż sam jestem jego zwolennikiem). Podejrzewam, że presja przeciwko niemu będzie gigantyczna, i w jej efekcie zostanie wykreślony z przyjmowanej ustawy.

Jak napisałem - presja będzie olbrzymia. Już teraz przecież każdy, kto o takiej równowadze mówi nazywany jest "złodziejem", "marksistą", "alterglobalistą". Zdaje się, że faktycznie w tej batalii nie można być umiarkowanym. Szkoda. Jak się wydaje - umiar i centrum, pewnego rodzaju rozwaga i kompromis w dzisiejszych dniach jest niemożliwy. Dlatego będziemy oglądali jak dysponujące sporym zapleczem finansowym tytułowe koncerny (tytułowe, bo z tytułu artykułu Gazeta.pl) wraz z "artystami" (którzy być może nawet nie wiedzą, że są „wściekli”, ale media zdecydują za nich) będą napierać na francuskiego prawodawcę, by poprawił „wypadek przy pracy”.

Ciekawe, że w Polsce można było usłyszeć w komentarzach dotyczących domu Papieża, że ten dom należy do „wszystkich Polaków”. Ciekawe, że można było usłyszeć przy okazji dyskusji o decyzji właściciela Gubałówki, że powinien on być w jakiś sposób ograniczony w wykonywaniu prawa własności, i że czekamy w Polsce na specjalną ustawę, która pozwoli narciarzom na zjeżdżaniu po prywatnych posesjach, bo prawo powinno im na to zezwalać... W opinii wielu – własność (ta prawdziwa, dotycząca rzeczy, nie zaś sztuczna „własność” dotycząca efektu twórczej pracy intelektu człowieka) ma swoje ograniczenia. Być może z czasem zyska zwolenników teza, że sztuczna „własność intelektualna” również ma jakieś ograniczenia.

Zanim to jednak nastąpi - najpierw musi przejść fala "świętego oburzenia", potem totalnego zacementowania - wszelkimi metodami, również prawnymi (przeforsowanie legislacji) – obecnego status quo. Następnie ściganie. Na razie niewielu zauważyło, że zmieniły się stosunki społeczne, których odpowiednikiem ma być stanowione prawo. Miliony osób zostają na naszych oczach wyjęte poza nawias legalnego działania.

Jeśli dotychczas opisane mechanizmy przebiegu różnych rewolucji społecznych będą działały również w przypadku rewolucji informacyjnej - dopiero po wprowadzeniu tych wszystkich ograniczeń, dopiero, gdy zostanie nałożone totalne "jarzmo intelektualnej własności", dopiero, gdy po jakimś czasie to "jarzmo" zostanie delikatnie poluzowane (warunek niezbędny) - wówczas nastąpi prawdziwa rewolucja społeczna: nastąpi - jak sądzę - wahnięcie w drugą stronę. W stronę bardziej naturalnego opisu zjawisk społecznych przez prawodawcę.

Na razie tematyka ta jest na tyle egzotyczna, że tylko około 60 osób uznało ją za wartą wzięcia udziału w przedświątecznym głosowaniu. Na razie przedstawiciele poszczególnych narodów, którzy dostali mandat, by w ich (narodów) imieniu tworzyć prawa - traktują tą tematykę jako coś na tyle abstrakcyjnego i marginalnego, że uznali, że nie warto nawet przyjść na głosowanie dotyczące tego zagadnienia.

Gdy już rozpocznie się rewolucja informacyjna - pochłonie (jak to rewolucje mają w zwyczaju) swoich piewców. Być może zatem lepiej stać z boku i przyglądać się jak dzieje się historia?

No, ale zanim stanąłem z boku: pogrzebałem nieco w Sieci i już wiem skąd Gazeta.pl wzięła newsa. Oto Bloomberg cytuje wypowiedź, której udzielił Jean-Baptiste Soufron - przedstawiciel the Association of Audionautes. Są też komentarze na Slashdocie. Czekamy jeszcze na to, co powie francuski Senat.