Interpelacja w sprawie funkcjonowania ustawy o ochronie danych osobowych

Został mi zasygnalizowany problem, iż obowiązująca ustawa jest często wykorzystywana przez różne instytucje, które zasłaniając się jej przepisami, odmawiają udzielania odpowiedzi na różnego rodzaju zapytania. Budzi to uzasadnione pytanie: Jak pogodzić prawo obywatela do uzyskania informacji z prawem do ochrony danych osobowych?

Dodatkowo zasygnalizowano mi problem konieczności prawnej regulacji kwestii udostępniania i zamieszczania danych osobowych w Internecie. W odczuciu wielu osób zagadnienie to pozostaje poza wszelką kontrolą i regulacją, co budzi uzasadniony sprzeciw osób, których dane zostały w ten sposób wykorzystane.

W tej sytuacji zwraca się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:

1) Jak ministerstwo ocenia dotychczasowe funkcjonowanie ustawy?

2) Czy ministerstwo ma dane pozwalające określić liczbę spraw spornych (sądowych) wynikłych na tle stosowania przedmiotowej ustawy?

3) Czy dostrzegana jest konieczność nowelizacji ustawy pod kątem dostosowania nie tylko do wymogów rozwijającej się technologii (np. kwestia danych zamieszczanych w Internecie), ale także zmieniających się norm prawnych zawartych w innych aktach prawnych.

Z wyrazami szacunku

Poseł Tadeusz Ross

Z posiadanych przez ministerstwo danych statystycznych o prawomocnych skazaniach w latach 2001-2007 osób dorosłych na podstawie omawianej ustawy wynika, że ogólna liczba skazanych w poszczególnych latach wynosiła od 9 do 35. Od roku 2001, kiedy to zanotowano 10 skazań, następował powolny wzrost liczby takich przypadków, aż do osiągnięcia apogeum w roku 2004 (35 skazanych), po czym można odnotować stopniowy spadek (22 skazanych w 2007 r.).

W każdym roku największa liczba skazań związana była z naruszeniem art. 51 ust. 1 omawianej ustawy (umyślne udostępnianie danych osobowych lub umożliwianie dostępu do nich przez administratora zbioru danych lub osobę zobowiązaną do ochrony danych). Liczba takich przypadków utrzymywała się w ostatnich czterech latach w granicach od 10 do 16.

W załączeniu przesyłam pełne dane statystyczne o osobach dorosłych prawomocnie skazanych za poszczególne przestępstwa, na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych w latach 2001-2007*).

Jednocześnie pragnę poinformować, że rząd w sierpniu br. zajął stanowisko wobec prezydenckiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie danych osobowych (druk nr 488). Projekt ten dotyczył dwóch głównych zagadnień:

1) zmiany sankcji związanych z nieprzestrzeganiem przepisów o ochronie danych osobowych,

2) wprowadzenia zmian w poszczególnych instytucjach określonych w ustawie, wynikających z zebranych dotychczas doświadczeń w stosowaniu jej przepisów.

Prezydencki projekt ustawy, zdaniem rządu, budzi szereg zastrzeżeń. Wątpliwości dotyczą m.in. dodania dwóch nowych typów czynów zabronionych, związanych z przetwarzaniem danych osobowych, tj. penalizacji przetwarzania danych osobowych wrażliwych. W ocenie rządu nie ma uzasadnienia do powiększania dotychczasowego zbioru przepisów karnych mających służyć respektowaniu ustawy o kolejne artykuły, skoro jednocześnie zaprzecza się praktycznej wartości tego rodzaju przepisów dla faktycznej realizacji ochrony danych osobowych. Ponadto nietrafne byłoby wprowadzenie do ustawy projektowanego art. 53 ust. 2, ponieważ czyn stypizowany w tym przepisie w obecnym stanie prawnym objęty jest dyspozycją art. 49 ust. 2 ustawy z wyjątkiem jedynie danych dotyczących orzeczeń o ukaraniu.

Biorąc pod uwagę powyższe zastrzeżenia, Rada Ministrów wyraziła negatywne stanowisko w kwestii wprowadzenia rozwiązań zaproponowanych w prezydenckim projekcie ustawy i wniosła o jego odrzucenie.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi prace legislacyjne mające w szczególności na celu objęcie ochroną prawną wizerunku nagiej osoby. Przygotowana nowelizacja Kodeksu karnego przewiduje dodanie art. 202a i 202b, które zakładają penalizację czynów polegających na:

1) utrwalaniu treści pornograficznych z udziałem osoby bez jej zgody,

2) sprowadzaniu, przechowywaniu lub posiadaniu treści pornograficznych z udziałem osoby, która nie wyraziła zgody na utrwalanie,

3) rozpowszechnianiu obrazu nagiej osoby bez jej zgody, utrwalonego z użyciem przemocy, przez nadużycie zaufania lub podstępem.

Jednocześnie (w art. 205 K.k.) proponuje się wprowadzenie trybu ścigania tych przestępstw na wniosek pokrzywdzonego, podobnie jak w przypadku innych wymienionych w tym przepisie przestępstw z rozdziału XXV Kodeksu karnego. Jest to wynikiem respektowania woli osoby pokrzywdzonej, która ma prawo zadecydować, czy życzy sobie ścigania, z którym wiąże się m.in. groźba wtórnej wiktymizacji.

Projekt omawianej nowelizacji Kodeksu karnego został skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów w trybie obiegowym.

Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że odnośnie pytań nr 1 i 3 sformułowanych w interpelacji najbardziej właściwy do udzielenia odpowiedzi wydaje się generalny inspektor ochrony danych osobowych, któremu Ministerstwo Sprawiedliwości przekazało treść tej interpelacji. Na podstawie podjętych w trybie roboczym konsultacji należy wnosić, że organ ten będzie zainteresowany wypowiedzeniem się w omawianych sprawach.

Z wyrazami szacunku

Podsekretarz stanu

Zbigniew Wrona