Ochrona praw konsumenta w warunkach współczesnego obrotu gospodarczego

Zapraszam do lektury pracy magisterskiej Katarzyny Abramowicz "Ochrona praw konsumenta w warunkach współczesnego obrotu gospodarczego": "Ludzie (konsumenci) zaczynają wykorzystywać w swoich działaniach (np. dokonując zakupów) udogodnienia cywilizacyjne, zaczynają posługiwać się komputerami, telefonami komórkowymi, Internetem i wieloma innymi nowoczesnymi urządzeniami i nowinkami technicznymi..."

Praca magisterska napisana w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego pod kierunkiem naukowym Prof. UAM dr hab. Jacka Napierały, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Prawa i Administracji, Stacjonarne Studium Prawa, Poznań 2001

Niniejszy dokument zawiera jedynie wybór z pracy. Cała praca znajduje się w pliku mgr_k_abramowicz.zip (ok. 2 Mb). Uwagi dotyczące cytowania: Katarzyna Abramowicz, "Ochrona praw konsumenta w warunkach współczesnego obrotu gospodarczego" Poznań 2001 http://www.vagla.pl

SPIS TREŚCI:

WSTĘP

ROZDZIAŁ I
CECHY WSPÓŁCZESNEGO OBROTU GOSPODARCZEGO W STOSUNKACH PRZEDSIĘBIORCA - KONSUMENT
1. Współczesny obrót gospodarczy - szybkość, szablonowość, masowość
2. Problematyka gospodarki elektronicznej: handel elektroniczny, wykorzystanie innych mediów: telewizja, radio, telefon.
3. Pozostałe formy marketingu i sprzedaży bezpośredniej: akwizycja, wykorzystanie druków bezadresowych oraz wykorzystanie nowych technologii (Internet)

ROZDZIAŁ II
GENEZA OCHRONY KONSUMENTA. CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ PRAWA.
1. Aksjologia ochrony praw konsumenta.
2. Polityka ochrony praw konsumenta.
2.1. Polityka ochrony praw konsumenta w świetle prawa międzynarodowego.
2.2. Polityka ochrony praw konsumenta w prawie Wspólnot Europejskich.
3. Ustawodawstwa wybranych systemów prawa krajowego.

ROZDZIAŁ III
PODMIOTY UMÓW KONSUMENCKICH
1. Pojęcie konsumenta.
1.1. Pojęcie konsumenta w prawie wspólnotowym; wzorzec konsumenta.
1.2. Pojęcie konsumenta w prawie polskim.
2. Pojęcie przedsiębiorcy i działalności gospodarczej:
2.1. Pojecie przedsiębiorcy i działalności gospodarczej w prawie wspólnotowym.
2.2 Pojecie przedsiębiorcy w prawie polskim.
2.3 Pojecie działalności gospodarczej w prawie polskim.
2.4 Rejestracja przedsiębiorców na gruncie obowiązującego w Polsce prawa.

ROZDZIAŁ IV
WYBRANE PRAWNE INSTRUMENTY OCHRONY KONSUMENTA
1. Prawo konsumenta do informacji.
1.1. Niedoinformowanie konsumenta o cechach transakcji (w zakresie stron i przedmiotu świadczenia oraz warunkach transakcji).
1.2. Prawo konsumenta do odstąpienia od umowy.
1.3. Informacja o towarze
1.4. Nieuczciwa reklama.
1.5. Język informacji.
2. Prywatność konsumenta. Ochrona danych osobowych.
3. Niedozwolone praktyki przedsiębiorców - wzorce umowne
3.1 Niedozwolone klauzule umowne.
4. Odpowiedzialność za jakość świadczenia.
4.1 Rękojmia i gwarancja w umowach z udziałem konsumentów
4.2 Dochodzenie ochrony prawnej.

BIBLIOGRAFIA

Wstęp

Przedmiotem niniejszej pracy jest próba przedstawienia prawnej pozycji konsumenta w Polsce na tle zmian zachodzących na świecie, w związku z rozwojem nowych technologii, nowych środków komunikowania się oraz nowych narzędzi obrotu gospodarczego. Zaznaczę wpływ prawa Wspólnot Europejskich na rozwój i dynamikę procesów związanych z implementacją dyrektyw i innych aktów Unijnych do naszego systemu prawnego. Jak również postaram się przedstawić zagrożenia i instrumenty ochrony praw konsumenta jako słabszej strony gry rynkowej.

Jednym z głównych czynników, który powoduje potrzebę prowadzenia przez współczesne państwo polityki i działań prokonsumenckich, jakich świadkami jesteśmy w bieżącym stuleciu, jest rozwój cywilizacyjny świata.

I chodzi tu zarówno o rozwój gospodarczy prowadzący do wzrostu produkcji i konsumpcji, jak i szerzej ujęty - rozwój innych dziedzin, usług cywilizacyjnych człowieka (komunikacja, marketing, wykorzystywanie mediów, kultura). Ów rozwój cywilizacji materialnej i niematerialnej pociąga za sobą z jednej strony wzrost potrzeb ludzkich, z drugiej - wzrost możliwości jej zaspokajania.

Ludzie (konsumenci) zaczynają wykorzystywać w swoich działaniach (np. dokonując zakupów) udogodnienia cywilizacyjne, zaczynają posługiwać się komputerami, telefonami komórkowymi, Internetem i wieloma innymi nowoczesnymi urządzeniami i nowinkami technicznymi. Z jednej strony przyspieszają one obrót i zaspokajają szybko nasze potrzeby, powodując, iż wiele rzeczy mamy na wyciągnięcie ręki. Z drugiej jednak strony te nowe technologie powodują zamęt i kłopot dla tych samych konsumentów z powodu nieznajomości wewnętrznych reguł rządzących tak zwaną Nową Gospodarką (New Economy). Nadal nie mamy nawyku - jako konsumenci i nie tylko - czytania informacji czy ostrzeżeń na opakowaniach, nie wiemy, co dokładnie oznaczają tak podstawowe sformułowania jak rękojmia czy gwarancja, nie znamy swoich praw i obowiązków drugiej strony czyli przedsiębiorców względem konsumentów.

A, gdy dojdzie do sporu, zamiast poprosić o pomoc w jego rozwiązaniu specjalnie do tego powołane instytucje, rezygnujemy z walki. Niestety, niewiele osób potrafi odnaleźć się w gąszczu konsumenckich praw gwarantowanych przez Konstytucję RP i wiele innych aktów prawnych, szczególnie aktów nowo powstałych, obowiązujących od zaledwie kilku lat.

Ciągle więc konsumenci za mało wiedzą o swoich prawach, są niedoinformowani a przez to nieprzygotowani do walki z bezwzględnymi regułami współczesnego rynku.

Celem niniejszej pracy będzie zatem przedstawienie podstawowych praw obowiązujących w obrocie konsumenckim, najważniejszych z punktu widzenia tematu pracy. I tak w rozdziale II przedstawię charakterystyczne cechy współczesnego obrotu gospodarczego, a w szczególności przedstawię problematykę gospodarki elektronicznej, którą zresztą będę próbować wplatać w całości pracy i przedstawiać jej aspekty widziane ze strony konsumenta. Na końcu II rozdziału ukażę również formy marketingu i ich wpływ na podejmowanie przez konsumenta racjonalnego wyboru i świadomych decyzji. Następnie w rozdziale III przedstawię genezę ochrony konsumenta, rozwój działań konsumenckich nie tylko odbywających się w Polsce ale również we Wspólnocie Europejskiej oraz najważniejsze akty prawne dotyczące ochrony praw konsumenta, jakie powstały na świecie.

Rozdział IV zawierać będzie definicje pojęć związanych z obrotem konsumenckim w zakresie podmiotów w nim występujących.

W rozdziale V moim celem będzie pokazanie wybranych uprawnień konsumenta oraz zagrożeń jakie czekają na niego w współczesnym świecie. Przedstawię słabe punkty przedsiębiorców i ich obowiązki względem konsumentów.

Pragnę zaznaczyć, iż w pracy pominę kwestię odpowiedzialności przedsiębiorcy (względem konsumenta) za produkt niebezpieczny, która to kwestia wychodzi poza ramy moich rozważań. Przedstawię problemy obrotu konsumenckiego i instrumenty ochrony konsumenta, nie wyczerpując zagadnień, które powstają od ponad pół wieku.

W ciągu ostatniego dziesięciolecia pozycja kupującego wobec sprzedawcy zmieniła się. Na szczęście to już nie klient musi szukać towaru, zabiegać wręcz o niego, lecz odwrotnie: to sprzedawcy zależy na tym, by przyciągnąć do siebie kupujących i nakłonić do zakupu. Nowa rzeczywistość wymaga jednak od obu stron, i klienta i sprzedawcy lub producenta, zmiany sposobu myślenia i postępowania. Warto więc poznać nasze prawa (i obowiązki), wiedzieć na jakich przepisach są one oparte i gdzie w razie potrzeby ich szukać, zapamiętać co zrobić, gdy druga strona odmawia zrealizowania naszych (uzasadnionych) żądań, jak wówczas dochodzić swoich praw.

Do czego mamy prawo jako konsumenci i jak to prawo chroni konsumenta oto główne zamierzenie niniejszej pracy.

Bibliografia

1. 1998.05.15, wyrok s.apel. I ACa 367/98 Apel.-W-wa 1999/3/22.
2. A. Opalski, Ustawa o języku polskim - zagrożenie dla obrotu prawnego z zagranicą, Monitor Prawniczy 4/2000
3. A. Streżyńska, Ochrona konsumenta w Unii Europejskiej i Polsce, Samorząd terytorialny i Unia Europejska zeszyt 10, Warszawa 2000 r.
4. A. Walaszek-Pyzioł, Status prawny przedsiębiorcy w świetle projektu ustawy - prawo działalności gospodarczej, PUG nr 4/1999.
5. A. Żabczyński, Model prawnej ochrony konsumentów, www.uokik.gov.pl
6. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Prawo konsumenta do informacji w: Model Prawnej ochrony konsumenta, red. G. Rokicka, Urząd Antymonopolowy, Warszawa 1996
7. C. Kosikowski, Polskie publiczne prawo gospodarcze, Wydawnictwo prawnicze PWN, Warszawa,
8. Cz. Żuławska, Znaczenie prawne reklamy w świetle kodeksu cywilnego, PiP 1977, nr 1
9. Cz. Żuławska, Źródła prawa umów ze szczególnym uwzględnieniem normotwórstwa bankowego, PS 1991/4/12.
10. Dyrektywa Parlamentu I rady WE dotycząca handlu elektronicznego, Tłumaczenie robocze dokonane przez Urząd komitetu Integracji Europejskiej, dostępna na stronie UOKIK
11. Dz.U. z 1994 Nr 11. Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej strony podpisany 16.12.1991 r., wszedł w życie 1.02.1994 r.
12. E. Bieniek - Koronkiewicz ,J. Sieńczyło - Chlabicz, Działalność gospodarcza i przedsiębiorca na gruncie ustawy prawo działalności gospodarczej, PPH, nr 4/2000.
13. E. Łętowska, Ochrona konsumenta, KPP, zeszyt 2/1996
14. E. Nowińska, J. Szwaja, Reklama wprowadzająca w błąd i reklama porównawcza Ochrona konsumenta cz. I- praca zbiorowa pod redakcją - E. Traple, 1998
15. E. Traple, J. Preussner-Zamorska, Interes konsumenta oraz instrumenty jego ochrony w dziedzinie reklamy, KPP 1/1996 r. s. 5.
16. E. Traple, Ochrona słabszej strony umowy a kontrola treści umowy ze względu na przekroczenie granic swobody umów i sposobu zawarcia umowy, KPP 1997, z. 2.
17. F. Emmert, M. Morawiecki, Prawo Europejskie, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 1999,
18. F. Zoll, Natura prawna wzorców umownych, PiP 1998/5./46.
19. G. Druesne, Prawo materialne i polityki Wspólnot i Unii Europejskiej, Warszawa 1996,
20. H. Izdebski, Gospodarka elektroniczna-podstawowe zagadnienia prawne, www.hoga.pl.
21. H. Ostrowski, Rozstrzyganie sporów konsumenckich, kwiecień 2001, www.gp.infor.pl
22. Handel elektroniczny, Gazeta Prawna nr 41(470) 6-8 kwietnia 2001 r.
23. http:///iccwbo.org/Commissions/Marketing/advercod.htm
24. I. Wiszniewska, Ochrona przed reklamą wprowadzającą w błąd. artykuł PPH 1996/2/1
25. I. Jaroszewska - Ignatowska, Więcej praw dla konsumenta - nowe obowiązki przedsiębiorcy, Wektory Prawa, nr 2/2000.
26. I. Jaroszewska - Ignatowska, Więcej praw dla konsumenta, INFOR, Wektory Prawa, nr 2.
27. I. Wiszniewska, Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, Warszawa 1996
28. III CKN 160/97 (OSNC Nr 6/1998, poz. 100
29. III CZP 117/91, OSNCP z 1992 r., z. 5, poz. 65.
30. III CZP 40/91, OSNCP z 1992 r., z. 2. poz. 17.
31. J. Barta, Prawo sieci informatycznych, Rzeczpospolita, 26.03.1997 r
32. J. Barta, R. Markiewicz, Internet a Prawo, Universitas, Kraków 1998
33. J. Barta, R. Markiewicz, Kryptografia, czyli internetowe być albo nie być, Rzeczpospolita, 1999.12.10.
34. J. Barta, R. Markiewicz: Prawo a Internet, Kraków 1998.
35. J. Rajski, Prawo o kontraktach w obrocie gospodarczym, Wydawnictwo prawnicze PWN, Warszawa 2000
36. J. Skapski, Wprowadzenie, KPP, 4/1995.
37. J. Szwaja w : Komentarz do kodeksu handlowego, t. II, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 1996
38. K. Kruczalak, Prawo Handlowe-zarys wykładu, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 1998 r.
39. K. Kruczalak, Prawo handlowe-zarys wykładu, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 1998,
40. K. Piotrowiak, Lektura z wycieraczki, Gazeta Wyborcza,2001/01/25.
41. Łętowska E. glosa OSP 2000/12/183, Glosa do wyroku NSA z dnia 21 lutego 2000 r., II SA 1707/99
42. M. Dauses, M. Sturm, Prawne podstawy ochrony konsumenta na wewnętrznym rynku UE, KPP/1997. z. 1
43. M. Jagielska, Nowelizacja Kodeksu cywilnego: kontrola umów i wzorców umownych, M. Prawn. 2000/11
44. M. Jagielska, Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość, Monitor Prawniczy, 9/2000.
45. M. Jagielska, Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość, Monitor Prawny: 9/2000
46. M. Kępiński, Przesłanki i zasady odpowiedzialności prawnej w działalności reklamowej, RPEiS 1990/2/61 - t.2
47. M. Łaszczuk, J. Szpara ,Terminy do odstąpienia od umowy w ustawie o ochronie niektórych praw konsumentów, Palestra 3-4/2001
48. M. Nestorowicz, Dyrektywy jako środek prawny ochrony konsumenta w Unii Europejskiej, PiP, nr 3/1994,
49. M. Zdyb: Publiczne prawo gospodarcze, wyd. II, Zakamycze 1998,
50. M.Jagielska Nowelizacja Kodeksu cywilnego: kontrola umów i wzorców umownych, M.Prawn. 2000/11.
51. M.Kondrat, handel elektroniczny -regulacje europejskie, Internet, Ekonomia, Prawo 1999 r
52. Marketing bezpośredni. Powszechny na świecie, Rzeczpospolita, 2000.03.24
53. Model prawnej ochrony konsumenta, Praca zbiorowa pod red. G. Rokickiej, Warszawa 1996 r.
54. Niedozwolone klauzule, Rzeczpospolita, 09.05.2001 r
55. Nowe Prawo działalności gospodarczej, Infor , nr 2, luty 2000 r
56. Orzeczenie K11/94, OTK 1995, nr 1, poz. 12
57. Orzeczenie SN, 20.05.1987, OSN CP 1987, poz. 125.
58. OSNC 227/79 1980, nr 3, poz. 52
59. P. Babiarz, niektóre przepisy ustawy o języku polskim w praktyce, Monitor Prawniczy 8/2000
60. Polityka konsumencka na lata 2000 - 2001, źródło UOKIK, www.uokik.gov.pl.
61. Polityka konsumencka Rządu RP na lata 1998 - 1999 oraz następna 2000- 2001, raporty dostępne na stronach UOKIK, www.uokik.gov.pl.
62. R. Stefanicki Prawna kwalifikacja reklamy, Prawo Spółek Nr 5/2001
63. R. Stefanicki, Model europejskiego przeciętnego konsumenta z perspektywy przystąpienia polski do UE, Prawo Unii Europejskiej, nr 1/2001.
64. R. Stefanicki, Ochrona konsumenta w świetle orzecznictwa ETS, PPH, 03/2001
65. R. Szostak, Publicznoprawne instrumenty ochrony konsumenta, Biała Księga Polska - Unia Europejska, nr 26, Warszawa 1995
66. Raport: Kierunki rozwoju handlu wewnętrznego, www.mg.gov.pl.
67. Rękojmia i Gwarancja, www.uokik.gov.pl.
68. SPRAWOZDANIE Międzyresortowego Zespołu do spraw handlu metodami elektronicznymi 2000 r., www.mg.gov.pl.
69. T. Justyński, Niemiecka ustawa o umowach zawieranych w domu klienta, PiP, nr 10-11/1995, s.118-119.
70. T. Pietryga, Działalność gospodarcza w Unii, Gazeta Prawna Nr 56 (485) 14-15 MAJA 2001 r
71. Uchwala SN z 06.12.1991 r., III CZP 117/91, OSP z 1992 r.
72. Uzasadnienie RM do projektu ustawy o ochronie niektórych praw konsumenta, Warszawa 26.02.1999 r., druk nr 945.
73. W. Gawrylczyk, Przedstawicielstwo, Monitor Prawniczy 12/2000
74. W. Kocot, Nowe zasady zawierania i wykonywania umów z udziałem konsumentów(I), PPH, 11/2000.
75. W. Kocot, Nowe zasady zawierania i wykonywania umów z udziałem konsumentów cz. II, PPH, 12/2000
76. W. Kocot, Zawarcie umowy w drodze elektronicznej wymiany informacji, PPH, 04/1998
77. W. Kubala, Zasady ogólne podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, Radca Prawny 2000
78. W. Kubala, Prawo działalności gospodarczej, Monitor Prawniczy nr 3/2000
79. W. Kubala, Regulacja działalności gospodarczej, Radca Prawny 2001
80. www.giodo.gov.pl
81. www.uokik.gov.pl, Model ochrony konsumenta
82. wyrok z dnia 1996.11.06, OSA 1997/10/57
83. wyrok z dnia 28.06.1972, OSNCP 1972, poz. 228
84. wyrok, SN, III CRN 77/93,OSNC 1994/3/69
85. Wytyczne OECD w sprawie ochrony konsumentów w kontek�cie handlu elektronicznego, UNW/2000/0003, tłumaczenie robocze UOKIK, www.uokik.gov.pl.
86. X. Konarski, Konsument w Internecie, www.hoga.pl
87. X. Konarski, Prawo cywilne, a Internet, 17 października 2000, www.biznesnet.pl
88. Z. Gordon, Prawo obrotu gospodarczego, praca zbiorowa pod red. J. Winiarza, Warszawa 1987,
89. Z. Radwański, Norma kompetencyjna art. 384 k.c. do okre�lania szczególnych warunków umów konsumenckich, RPEiS 1996/1/15,
90. Z. Radwański, prawo cywilne cz. ogólna, C. H. Beck Warszawa 1997
91. Ż. Semprich , Klient może więcej, Rzeczpospolita, 2000.08.24