Odpowiedź na interpelację - domeny przejmowane dla celów pornograficznych

W odpowiedzi na drugie pytanie, informuję, że od 1994 roku krajowy rejestr domen internetowych jest prowadzony przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową (NASK), jest to organ odpowiedzialny za domeny w Polsce. NASK podpisał porozumienie dotyczące rejestracji i utrzymywania nazw domen internetowych z firmami odpowiedzialnymi za ich sprzedaż. Umożliwiono w ten sposób wszystkim abonentom możliwość wyboru podmiotu, za pośrednictwem którego zarejestrują swoją domenę. Pełna lista ww. firm znajduje się na stronie internetowej NASK. Operator jako instytucja rejestrująca nie ponosi odpowiedzialności za treści zamieszczane na stronach internetowych sprzedawanych przez siebie domen. Jeżeli do operatora wpłynie wniosek o istnieniu na stronie nielegalnych treści, to operator kieruje taką sprawę do prokuratury.

Wobec dynamicznego rozwoju techniki komunikowania się, koniecznym staje się uregulowanie aktywności w Internecie. Aktualnie nie ma prawa, które całościowo regulowałoby problematykę Internetu, jednak są klauzule generalne, które mają zastosowanie również do Internetu. Kwestię odpowiedzialności za prezentowanie treści pornograficznych reguluje art. 202 Kodeksu karnego (Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. z późn. zmianami):

Art. 202. § 1. Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.˝

oraz art. 14 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. ˝O świadczeniu usług drogą elektroniczną˝:

Art. 14. § 1. Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę, nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych˝.

Ubolewając nad zaistniałą sytuacją, o której Pani Poseł wspomniała, informujemy, że Ministerstwo Nauki i Informatyzacji uczestniczy w pracach grupy roboczej w ramach europejskiego programu Safer Internet Plus. Według założeń Program ma na celu promocję bezpieczniejszego wykorzystywania Internetu i nowych technologii online, walkę z nielegalną zawartością, blokowanie szkodliwych treści oraz zwiększanie świadomości o bezpiecznym użytkowaniu Internetu. W bieżącym roku NASK wystąpił do Komisji Europejskiej o dofinansowanie z programu Safer Internet Plus projektu utworzenia sieci tzw. gorących linii (z ang. hotline) w Polsce jako mechanizmu monitorującego, umożliwiającego informowanie stosownych służb o nielegalnej zawartości na stronach internetowych.

Konstytucja, jak i prawo karne zapewniają ochronę obywatela przed treściami, z którymi nie chce mieć on do czynienia. Jednak w Internecie to prawo jest rzadko przestrzegane. Istnieje ogromna ilość polskich serwisów udostępniających materiały pornograficzne. Ich istnienie nie byłoby tak uciążliwe dla zwykłego użytkownika, gdyby nie praktyki reklamowe, jakie te serwisy stosują. Osoba zainteresowana zawsze dotrze do treści, których szuka, ale oburzające jest, że wyszukując zupełnie niepowiązanych z pornografią treści, przeciętny użytkownik często na nie natrafia. Jednym ze sposobów jest przejmowanie używanych wcześniej domen internetowych. Ich adresy razem z opisem widnieją w różnych katalogach stron - niczego nie spodziewający się użytkownik, wchodząc na taką domenę, zostaje nagle skierowany na stronę o treściach czysto pornograficznych.

Pornografia w Internecie, mimo że jest tak powszechna, nie jest przez usługodawców udostępniających rejestrację domen i/lub tzw. hosting (miejsce na serwerze) tolerowana, wielu z nich zastrzega sobie prawo do usunięcia domeny, jeśli będzie na takie treści zawierać.

W Polsce głównym rejestratorem domen jest Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, jednostka badawczo-rozwojowa (NASK). NASK rozdziela swoje kompetencje pomniejszym firmom, które dostają uprawnienia do rejestrowania domen z końcówką .pl (www.nazwadomeny.pl).

2 lipca br. Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Andrzej Zoll podczas obrad Sejmu zwrócił uwagę na problem rozpowszechniania pornografii i ochrony dzieci przed zalewem treści, które promują przemoc, pornografię czy sceny obsceniczne. Zwrócił uwagę na zaniedbanie prac nad obywatelskim projektem ustawy o zapobieganiu tego typu zjawiskom. Pomimo licznych wystąpień prof. Zolla w tej sprawie prace nie postępują. Obywatelski projekt ustawy od dwóch lat leży u Marszałka Sejmu.

Udane akcje policji - nie tylko za granicą, ale także i w kraju - udowodniły, że w Internecie mimo wszystko nie jest się anonimowym. Likwidacja stron siatek pedofilskich i sukcesy w ich rozbijaniu pokazują, że nawet w Internecie należy przestrzegać prawa.

W świetle opisanych faktów zwracam się do Pana Ministra z następującą interpelacją:

1. Wobec tak wielkiego dynamizmu i zmienności globalnej sieci komputerowej, choć trudno jest tworzyć prawo, jednak, jak się okazuje, jest ono niezbędne. Jakie kroki podjęło Ministerstwo Infrastruktury w celu unormowania prawa dotyczącego Internetu?

2. Jaki system kontroli przydzielania domen (bądź ich usuwania) wprowadziło (czy wprowadzi) Ministerstwo Nauki i Informatyzacji?

3. Jaką odpowiedzialność ponoszą polskie firmy świadczące usługi internetowe w razie naruszenia prawa, gdy prezentowane są za pomocą oferowanych przez nie usług pornograficzne lub inne obsceniczne treści?

W załączniku znajduje się wykaz domen, które zostały przejęte w celu propagowania treści pornograficznych. Opisane domeny stanowią zapewne niewielką próbkę faktycznego stanu rzeczy.*)