O łajaniu albo sromoczeniu
Wolności słowa musi odpowiadać również prawo do niesłuchania, gdy się nie jest zainteresowanym.
Regulacja wolności słowa została "wprowadzona" w Polsce po raz pierwszy przez Kazimierza Wielkiego w 1347 roku na mocy Statutu Wiślickiego (czyli zbioru praw dla Małopolski; to pierwsza - obok Statutu Piotrkowskiego dla Wielkopolski - kodyfikacja, a może raczej: ujednolicenie prawa polskiego). Nie zachowały się pierwotne wersje statutów. Do ich pierwszej wersji z czasem dodawano nowe elementy, a to ekstrawaganty, czyli ustawy Kazimierza Wielkiego i jego następców, a to prejudykaty - czyli kazusy. W dostępnej dziś wersji statutów Kazimierza Wielkiego można znaleźć taki fragment związany z wolnością słowa (89. O łajaniu albo sromoczeniu. Ustawa):
Wszelka nieczystość i szkarada mowy do swarów lud przywodzi. Przeto tacy, którzy języka nie strzegą od dobrych ludzi mają być oddaleni. Gdyby ktoś języka nie pohamował, a szlachcic szlachcica, równy równego łajałby, nazywając, „kurwy synem”, chcemy by jeśli tego natychmiast nie odwoła albo nie dowiedzie prawdy swych słów, za takie sromoczenie zapłacił karę sześćdziesięciu grzywien – tak jakby zabił. Podobnie, gdyby ktoś matkę kogoś „kurwą” nazwał, a nie odwołał tego lub dowiódł natychmiast, na taką samą karę skazujemy. A odwołując, ma tak mówić „to cóżem mówił zełgałem jak pies”.
Warto też przywołać fragment wcześniejszy (27. Sąpierz pierwszy ma żałobę przedstawić na piśmie):
Często się zdarza, że nasi dworzanie lub ktokolwiek inny, przed nas lub naszego sędziego pozywają chytrze i dla uciśnienia stron. Dlatego my, chcąc obu stronom pomóc ustanawiamy, aby odtąd ci, którzy przed nas albo naszego sędziego są pozwani mieli czas na przemyślenie odpowiedzi, aby takimi przebiegłymi żałobami nie byli przechytrzeni. Dlatego chcemy, aby sąpierz albo pierca najpierw żałobę swoją spisał w pozwie, aby nie mógł już później nic do niej dodać. Jak też, gdy ktoś będzie pozwany o dziedzinę lub o wielką sumę pieniędzy tj. o trzydzieści grzywien, temu ma być wyznaczony rok zwyczajny za trzy tygodnie. Jeżeli jednak sprawa jest o mały dług lub o słowa, wtedy temu termin ma być wyznaczony nazajutrz.
Odwiedź dział wolność słowa niniejszego serwisu.
Piotr VaGla Waglowski
Piotr VaGla Waglowski - prawnik, publicysta i webmaster, autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet. Ukończył Aplikację Legislacyjną prowadzoną przez Rządowe Centrum Legislacji. Radca ministra w Departamencie Oceny Ryzyka Regulacyjnego a następnie w Departamencie Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Rozwoju. Felietonista miesięcznika "IT w Administracji" (wcześniej również felietonista miesięcznika "Gazeta Bankowa" i tygodnika "Wprost"). Uczestniczył w pracach Obywatelskiego Forum Legislacji, działającego przy Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Odpowiedzialne Państwo. W 1995 założył pierwszą w internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim, Członek Założyciel Internet Society Poland, pełnił funkcję Członka Zarządu ISOC Polska i Członka Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był również członkiem Rady ds Cyfryzacji przy Ministrze Cyfryzacji i członkiem Rady Informatyzacji przy MSWiA, członkiem Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji oraz Doradcą społecznym Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ds. funkcjonowania rynku mediów w szczególności w zakresie neutralności sieci. W latach 2009-2014 Zastępca Przewodniczącego Rady Fundacji Nowoczesna Polska, w tym czasie był również Członkiem Rady Programowej Fundacji Panoptykon. Więcej >>
statuty...
Niestety, źródło zniknęło:
"Ta strona została usunięta. Rejestr usunięć i zmian nazwy tej strony jest pokazany poniżej.
13:21, 1 lis 2010 Teukros (dyskusja | edycje) usunął Statuty Kazimierza Wielkiego/81-120 (wpis usunięty z powodu naruszenia praw autorskich)"
Zapytałem na odnośnej stronie...
... dlaczego administrator uważa że podlegają one prawom autorskim.
prawa autorskie do statutów Kazimierza Wielkiego
Pojawiła się tam już sensowna odpowiedź - nie wiadomo, kto jest autorem tłumaczenia. Tekst łaciński bez trudu można znaleźć tutaj: http://dir.icm.edu.pl/pl/Starodawne_Prawa_Polskiego_Pomniki/Tom_1/.