Wybory w Takoma Park (Maryland, USA) - elektroniczno-papierowe głosowanie

Na prośbę Filipa Zagorskiego publikuję notatkę na temat "pierwszych weryfikowalnych wyborów zastosowanych w praktyce". Chodzi o prowadzony m.in. na łamach tego serwisu spór o to, czy należy postulować wprowadzenie internetowych lub elektronicznych (to nie to samo) wyborów powszechnych (por. dział wybory niniejszego serwisu). Ja jestem przeciwnikiem. Komentując nadesłany materiał mogę jedynie stwierdzić, że nie potrafię zweryfikować poprawności zastosowanych algorytmów, o których notatka stwierdza: "przełomowy, umożliwiający głosującym na audyt wyników online, open-sourcowy system wyborczy został użyty w oficjalnych wyborach". Prostota i zaufanie "zwykłych ludzi" do systemu wyborczego jest wartością równie cenną, jak audyt poprawności wyników. Jednym z zarzutów wobec "elektronicznych wyborów" jest to, że oddają procesy demokratyczne w ręce "magów społeczeństwa informacyjnego". Tak czy inaczej - prace nad takimi rozwiązaniami nadal trwają.

Filip Zagorski, który prowadzi na Politechnice Wrocławskiej badania m.in. nad możliwościami stosowania elektronicznych form wyborczych, przesłał mi opracowaną przez siebie (na podstawie materiałów otrzymanych od Davida Chauma), notatkę. Chociaż o "elektronicznych wyborach" było do tej pory głośno, np. w kontekście niemieckiego sporu konstytucyjnego (por. Stosowanie elektronicznych maszyn wyborczych w Niemczech niezgodne z Konstytucją), to zwracam uwagę, że w cytowanej niżej - zgodnie z prośbą - notatce pada stwierdzenie: "po raz pierwszy na świecie, wykorzystano w oficjalnych wyborach system, w którym głosujący mogą sprawdzić, czy ich tajne głosy zostały poprawnie zapisane i zliczone". Po raz pierwszy. No i wymaga papieru oraz niewidzialnego tuszu. Przynajmniej wedle tego komunikatu:

Takoma Park (stan Maryland, USA), 3 listopada 2009 – po raz pierwszy na świecie, wykorzystano w oficjalnych wyborach system, w którym głosujący mogą sprawdzić, czy ich tajne głosy zostały poprawnie zapisane i zliczone. Takoma Park przeprowadza wybory prezydenta miasta oraz radnych na dwuletnie kadencje z wykorzystaniem nowego systemu głosowania - Scantegrity. Głosuje się za pomocą markera i papierowych kart wyborczych, z tym że po oddaniu głosu karty są skanowane, a następnie zliczane elektronicznie. Po oddaniu głosu w lokalu wyborczym, wyborca może sprawdzić, czy „kody potwierdzające” związane z jego głosem zostały opublikowane na stronie www komisji wyborczej.

Wyborcy oddają głosy wykorzystując specjalne markery. Po zaznaczeniu takim markerem pola obok wybranego kandydata, pojawia się „kod potwierdzający”. Wyborcy, jeżeli tego chcą, mogą zapisać ten kod oraz numer seryjny karty wyborczej, a po powrocie do domu odwiedzić stronę komisji wyborczej i sprawdzić czy opublikowana lista kodów potwierdzających jest zgodna z ich wyborem. Kody są losowo przyporządkowane do każdego z kandydatów i każdej karty wyborczej, publikacja listy kodów potwierdzających nie ujawnia na kogo oddano głos.

System Scantegrity został opracowany przez kryptografa Davida Chauma, we współpracy z naukowcami z innych ośrodków: Uniwersytetu Maryland Baltimore County, Uniwersytetu George'a Washingtona, MIT, Uniwersytetu Ottawa oraz Uniwersytetu Waterloo. Grupa przeprowadziła wiele wyborów testowych, głównie na uniwersytetach (wybory do samorządu studenckiego) i w innych organizacjach. System ten jest o wiele tańszy od stosowanych obecnie systemów wyborów elektronicznych - jest w pełni open-source'owy, wykorzystywane są tanie standardowe-skanery i drukarki.

Większość zespołu implementującego system Scantegrity stanowią studenci. Grupa ta zdobyła pierwszą nagrodę za system Punchscan na sponsorowanych przez National Science Foundation zawodach University Student Voting Competition (http://www.vocomp.org) w 2007 roku (na tych samych zawodach zespół z Politechniki Wrocławskiej zdobył nagrodę Best Original Work za system wyborów internetowych – przyp. red.). Scantegrity jest rozwinięciem tamtego systemu.

Dzisiejsze wybory zostały poprzedzone opublikowaniem przez komisję wyborczą zaszyfrowanych danych na stronie internetowej. Część z nich nie zostanie odszyfrowana, ale klucze potrzebne do odkodowania pozostałych zostaną opublikowane po zakończeniu wyborów. O tym, które klucze zostaną ujawnione zależy od nieprzewidywalnych danych – bazujących na wynikach spółek notowanych na amerykańskiej giełdzie. Ten sposób losowania kluczy do ujawnienia umożliwia na przeprowadzenie publicznego audytu, który umożliwia na sprawdzenie, że oficjalne wyniki wyborów są spójne z listą kodów potwierdzających opublikowanych na stronie www.

To, co uważam za szczególnie interesujące w tej technologii - mówi David Chaum - to jej wydajność i to, że może być zaadoptowana do praktycznie każdego systemu wyborczego – skanery w lokalach wyborczych mogą przyśpieszyć publikowanie wyników wyborów. Natomiast w scenariuszu, gdy skanery znajdują się w komisji okręgowej, lokale wyborcze potrzebują jedynie markerów, kart wyborczych i urny (głosowanie przebiega w tradycyjny sposób – przyp. red.).

Prof. Poorvi L. Vora, członkini grupy rozwijającej system z Uniwersytetu George'a Washingtona przyznaje, że czym innym jest rozwijać systemy wyborcze, a czym innym jest doprowadzić do tego, aby jeden z nich został użyty w prawdziwych wyborach.

To jest znaczący krok w ewolucji systemów wyborczych, mówi prof. Ronald L. Rivest z MIT (m. in. współtwórca algorytmu szyfrowania RSA, laureat nagrody Turinga – przyp. red.), pomimo tego, że zmagaliśmy się z wieloma ograniczeniami (związanymi z prawem wyborczym – przyp. red.), to jest to pierwszy krok dla nowych obiecujących tego typu rozwiązań.

Dalej były jeszcze grafiki ze strony www.scantegrity.org, które ilustrują następujące kroki:

1. Głosujący wybierając kandydata poznaje kod potwierdzający z nim związany. Kody nadrukowane są niewidzialnym atramentem (mieszanka łatwo dostępnych, tanich składników).
2. Wyborca może przepisać kod potwierdzający.
3. Wyborca po wyborach może sprawdzić, czy jego głos został poprawnie wprowadzony do systemu, sprawdzając, czy kod potwierdzający został opublikowany na stronie www komisji wyborczej.